سل چيست؟ "
سل عفونت مزمني است که به وسيله باکتري " ميکوباکتريوم توبرکلوزيس" و گاهي به وسيله ساير مايکوباکتريوم ها ايجاد
مي شود . اين بيماري اغلب ريه را درگير مي کند ، اما تقريبا هيچ کدام از دستگاههاي بدن از شر بيماري " سل " در امان
نيستند و ساير اعضاي بدن هم ممکن است با اين بيماري درگير شوند.
بيماري سل به وسيله قطره هاي ريز موجود در هوا از فردي به فرد ديگر منتقل مي شود و اغلب افرادي را که در
ارتباط نزديک با فرد بيمار باشند ، درگير مي کند . بنابراين همه اعضاي خانواده فرد بيمار ، در معرض ابتلا به اين بيماري
هستند. مگر اينکه او به بيمارستان منتقل شود و با آنها زندگي نکند و يا تحت درمان صحيح قرار بگيرد.
فردي که دچار عفونت فعال سلي است ، اگر سرفه يا عطسه کند و جلوي دهان و بيني خود را نگيرد ، قطره هايي که حاوي
مايکو باکتريوم يا ميکرب سل هستند ، در هوا پخش مي شوند و اگر فرد ديگري که نزديک فرد مبتلا است ، اين قطره ها
را استنشاق کند ، باعث ابتلاي او خواهد شد . بنابراين افراد مبتلا هنگام عطسه و سرفه بايد هميشه براي پوشاندن دهان
و بيني خود از دستمال استفاده نمايند و پس از آن ، دستهاي خود را با دقت بشويند.
البته اين به آن معنا نيست که فرد مبتلا به سل بايد قرنطينه شود . در تماس کوتاه و گذر ا امکان انتقال بسيار کم است ،
اگر چه غير ممکن نيست.
بسياري از مردم ميکروب سل در بدنشان وجود دارد . اما مبتلا به بيماري سل فعال نيستند.
علايم بيماري سل
علائم معمول سل چيست ؟؟
سل يک ب يماری پ يشرونده است .بين کسانی که در تماس با ميکرب هستند ،بسياری به بيماری ابتدائ ی مبتلاشده و س ي ستم
دفائی بدن آنها با موفق يت بيماری را از بين برده و هيچ علامتی در اين مرحله ندارند .بقي ه ممکن است علائم کم ی برا ی
چند هفته نشان دهند تا زمان يکه ب يماری را از پادرآورند . تعداد کمی از اين عده (( آنها که در تماس با باکتر ی هستند )) که
به ب يمار اول يه دچار م يشوند ممکن است بيماری در آنها پ يشرفت کرده و ماهها و يا سالها بعد علائم بروز کند .در تعداد کم ی
از مردم که مقاومت کمتر ی دارند تا با عفونت مقابله کنند سل علائم زودر س ايجاد ميکند و اگر درمان زود شروع نشود
بيماری پ يشرفت کرده و عوارض جدی برای بيمار ايجاد ميکند و حتی ممکن است به مرگ منجر شود .ي ک دهم از افراد
مبتلا ، سلشان به يک عفونت مزمن در دوره زندگيشان تبديل ميشود .
عفونت ابتدائ ی سل معمولاً ر يه را دچار ميکند اماممکن است که حلق را نيز مبتلا کند . همينطور که ب يمار ی پي شرفت ميکند
استخوانها ، مفاصل و کليه نيز ممکن است مبتلا شوند . سل حتی ميتواند نوعی مننژيت ايجاد کند .
علائم معمول سل عبارتند از:
سرفه ، با يا بدون خلط برای سه هفته يا بيشتر
غددلنفاوی متورم بخصوص در ناحية گردن
خستگی
از دست دادن اشتها
عرق شبانه
از دست دادن وزن
جمع شدن مايع در پردة جنب (( پلورزی))
خلط خونی ممکن است با پيشرفت بيمار ی پيش آيد که اين علامت ديررس است
پزشکان چگونه برای سل تست ميکنند؟؟
بکار گرفته م ي شد. اي ن BCG يکی از تستها ، تست توبرکول ين است . اين همان تست ی است که قبلاً برا ی زدن واکسن
تست ،که با ي ک ((heaf)) تست ممکن است با يک يا دو روش انجام شود . يک ی از روشها ی معمول عبارتست از روش
دستگاه شش سوزنه در قسمت جلو بازو انجام م يشود . آمپول حاو ی مقدار کم ی پروتئين توبرکول ين است .هفت روز بعد
مجدداً محل تزر يق معا ينه خواهد شد تا قست متورم شده پوست در اثر تزر ی توبرکول ين اندازه گ ي ری و مشاهده شود .
که با تزر يق مقدار کم ی توبرکول ين در داخل پوست ب يمار انجام مي شود ((MANTOUX)) روش د يگر تست مانتو م يباشد
و بايد چهل و هشت ساعت بعد عکس العمل پوستی مورد معاينه قرار گيرد .
با هردو روش يک قرمز شدگی و برآمدگی پوست به عنوان تست مثبت خوانده م ي شود .ي ک عکس العمل پوست ی کم و
ملايم نشان دهندة ا ينست که شما نسبت به بيماری سل مصونيت داريد و يک عکس العمل شديد پوست ی موي د اينست که
شما بايد تحت بررسيهای تکميلی و ازمايشات ديگری برای بررسی و تشخيص سل قرار گيريد .
آزمايش د يگر شامل برداشت نمونه ای از خلط و ارسال ان به ازما يشگاه است که برا ی تايي د تشخ يص بيمار ی و دانستن
اينکه کدام دارو بايد برای درمان استفاده کنيم ازمايش ميشود .
چگونه ميتوانم ازسل پيشگيری کنم؟؟؟
يک متد موثرجهت پ يشگيری از سل اينست که تعداد ز ي ادی از افراد جامعه را بر عل ي ه سل واکس ينه و مصون کن يم . در
واکسينه ميشوند و اطفال بين چهار ده ت ا ده سال را واکس ينه (( bacille calmette guerin)) يا -((BCG)) انگلستان با
ميکننديا در هنگام تولد توزاد آنرا واکسينه ميکنند (اگر نوزاد در جائی متولد شود که از ريسک بالای ابتلا برخوردار باشد )
اگر چه حد ی برا ی سن ين بالاقائل ن يستند ،اما واکسيناسيون برای افراد بالای ٤٥ سال توصيه نميشود مگر اينکه انها جزو
افرادی باشند که گروه پر ر يسک خوانده م يشوند . بر اساس نت يبجه تست پوست ی واکس يناسيون ي ا با ي ک تزري ق ساده
انجام ميشود . اين واکسيناسيون شخص را ٧٠ تا ((deaf انجام م يشود و يا بوس يله دستگاه شش سوزنه (( که برا ی تست
٨٠ در صد در برابر بيماری مصون م يکند و برا ی موارد شد يد بيمار ی بي شتر مصون يت ايجاد ميکند تا انواع خف ي ف آن
.عکس العمل پوست ی شد يد نادر است ، اگر چه اگرچه بهبود يک زخم کوچک هفته ها بطول می انجامد اما بعداز بهبود جا ی
زخم بس يار صاف و بدون برجستگ ی بر روی بازو باق ی ميماند .اما گاه ی جای زخم برجسته و بد منظره خواهد بود
بخصوص وقت ی که واکسيناسيون در قست خيل ی بالای بازو زده شود .مصونيت تا پانزده سال طول م يکشد و ايجاد
مصونيت مجددتوصيه نميشود.
مسافرت هوائی !!
بسياری افراد از اين هراس دارند که مسافرت های هوائی تجاری برايشان همراه با خطر ابتلا به سل باشد ، ول ی تاکنون
هيچ موردی که بخاطر مسافرت با شرکت های هواپيمائی سل ايجاد شده باشد گزارش نشده است .
درمان سل چيست ؟؟؟
درمان سل معمولاً آم يزه ا ی از چند آنت ی ب يوتيک بمدت شش ماه است . برخی اوقات ممکن الست زمان بي شتر از شش
ماه برای درمان لازم باشد ، بخصوص زمانی که ميکرب به يک يا چند آنتی بيو تيک مقاوم باشد .
آنتی بيوتيک ها ،صد درصد برای درمان سل موثر هستند در صورتيکه در يک دروه کامل درمانی مصرف شوند .
هنگام درمان با اين انتی بيوتيکها چند عارضه جانبی ممکن است بوجود آيد ، که به قرار زير است
اختلالات بينائی
عکس العملهای حساسيت
کاهش تمرکز
سرگيجه
تهوع
تب
يرقان
بيمار ه يجوقت نبايدبا ديدن اين عوارض درخود راساً انت ی بيوتي ک خود را قطع کند بلکه بلافاصله با ي د به پزشک خود
مراجعه کرده تا او در مورد جايگزينی يک انتی بيوتيک ديگر تصميم بگيرد .
نتيجه سل چيست ؟؟؟
تقريباً تمام افراد سالمی که دچار سل ميشوند در صورت دريافت درمان مناسب بطور کامل بهبود حاصل ميکنند .
اگر چه برنامه ها ی وس يع مصون سازی تاثيرات مثبتی برای جلوگيری از سل داشته است ،اماهنوز در برخی نقاط دني ا يک ی
از عوامل مهم مرگ و مير به شمار می آيد .
بهترين راه برا ی کنترل سل در سراسردن يا بهبو د وضع يت تعذي ه و بهترکردن وضع يت زندگ ی و بالابردن سطح فرهنگ ی
اقتصادی انست .
نكته اي براي درمان بيماري سل
براي درمان سل ، راههاي بسياري وجود دارد ، اما همواره بايد ٣ نکته را در نظر داشت :
١- رژيم دارويي سل، اغلب شامل چند دارواست که ميکروب سل نسبت به آنها حساس است . اين داروها بايد همراه
هم مصرف شوند تا اثر لازم را داشته باشند . استفاده نامنظم داروها باعث مي شود ميکروب سل نسبت به اين داروها
مقاوم شود.
٢- بيمار بايد داروهايش را به طور منظم و دقيق ، طبق دستور پزشک مصرف کند . اين نکته درباره همه بيماري ها
صادق است . اما بخصوص درباره سل از اهميت فوق العاده اي برخورداراست ، چون درصورت مقاومت ميکروب سل
نسبت به داروهاي موجود تقريبا مي توان گفت ديگر هيچ داروي کاملا مؤثري براي درمان سل وجود نخواهد داشت.
٣- درمان سل کمي طولاني است . بنابراين بيمار بايد حوصله داشته باشد و تمام مدت درمان را سپري کند . اين دوره
درمان گاهي تا ٢ سال طول مي کشد.