توبركولوزيس (TB) كه به نام بيماري سل نيز معروف مي باشد، يك عفونت باكتريايي با رشد آهسته مي باشد كه معمولاً از ريه ها شروع شده اما مي تواند به قسمتهاي مختلفي از بدن گسترش يابد.امروزه مي توان بيماري سل را با استفاده از داروهاي بسيار مؤثري كه كشف شده اند به خوبي درمان نمود، اما در صورتي كه اين بيماري را بدون درمان بگذاريم، ممكن است باعث ناخوشي بيمار در طولاني مدت شده و حتي مي تواند مرگبار باشد.

بيماري سل بيشتر از هر عفونت باكتريايي ديگري باعث مرگ در جهان مي شود. در كشورهاي عقب مانده جهان، اين بيماري هنوز شايع مي باشد. در كشورهاي پيشرفته، تعداد موارد بيماري در طي قرن بيستم بطور قابل ملاحظه اي كاهش يافته است كه اين امر به خاطر بهبود وضع سلامت افراد، رژيم غذايي و محل سكونت آنها مي باشد. با اينحال از سال 1985 در جهان تعداد مبتلايان به سل شروع به افزايش نموده است. در اواخر دهه 1990 ميلادي، در هرسال حدود 6000 مورد بيماري در بريتانيا گزارش شده است. اين افزايش بيماري سل تا حدودي با افزايش مسافرتهاي افراد به نقاط مختلف جهان و گسترش انواع مقاوم به درمان آنتي بيوتيكي ارتباط دارد. عامل ديگر افزايش بيماري سل، بروز بيماري ايدز در جهان مي باشد، كه اينگونه بيماران به علت اينكه سطح ايمني بدنشان پايين آمده است مستعد ابتلا به بيماري سل نيز مي باشند.

عامل اكثر موارد بيماري سل، مايكوباكتريوم توبركولوزيس (Mycobacterium Tuberculosis) مي باشد كه معمولاً از طريق سرفه بيماران آلوده به سل در هوا منتشر شده و به ساير افراد انتقال مي يابد. گرچه بسياري از افراد در دوره اي از زندگي خود به اين ميكروب آلوده مي شوند اما فقط درصد كمي از آنها، بيماري سل را بروز مي دهند.

وقتي كه باكتري سل از طريق تنفس وارد ريه ها مي شود، يك عفونت خفيف اوليه در ريه ها ايجاد مي گردد. اين عفونت اوليه بستگي به قدرت سيستم ايمني هر فردي متفاوت مي باشد. در بسياري از افراد سالم، اين عفونت پيشرفتي نمي كند. با اينحال، بعضي از باكتريهاي سل در ريه ها بصورت نهفته باقي مي مانند و اين بيماري ممكن است چندين سال بعد، در صورتيكه سطح ايمني فرد پايين بيايد، دوباره فعال شود.

در بعضي موارد، باكتري ممكن است وارد جريان خون شده و از اين طريق به ساير قسمتهاي بدن گسترش يابد. به ندرت، اين عفونت بجاي اينكه از ريه ها شروع شود از قسمت ديگري از بدن آغاز مي گردد. براي مثال، در افرادي كه از شير غير پاستوريزه اي كه از يك گاو مبتلا به ل گرفته شده است مصرف نمايند، ممكن است سل از دستگاه گوارش شروع گردد.

بيماراني كه دچار كاهش سطح ايمني هستند احتمال زيادي دارد كه به بيماري سل مبتلا شوند. اين افراد شامل بيماران مبتلا به ايدز، كساني كه دچار مرض قند (ديابت) هستند افرادي كه تحت شيمي درماني قرار دارند، مي باشد. معمولاً افراد سالخورده و كودكان به اين بيماري حساس تر هستند. در حين مراحل اوليه عفونت به سل، بسياري از افراد، هيچگونه علائمي ندارند. با اينحال بعضي از افراد ممكن است داراي سرفه بوده و احساس ناخوشي نمايند.

در صورت پيشرفت اين بيماري، معمولاً بعد از 2 تا 6 هفته، علايم ديگري ظاهر مي شود كه عبارتند از:
- سرفه پايدار كه ممكن است همراه با خلط سبز رنگ و يا زرد باشد و گاهي اوقات رگه هايي از خون در خلط وجود دارد.

- ايجاد درد قفسه سينه در هنگام تنفس عميق
- تنگي نفس
- تب
- كاهش اشتها و كاهش وزن
- عرق ريزش شبانه
- احساس خستگي

براي درمان بيماري سل از تركيبي از چند دارو به مدت حداقل شش ماه استفاده مي كنند و استفاده از چند دارو، به جلوگيري از مقاوم شدن باكتريها به آنتي بيوتيكها كمك مي نمايد.اكثر افراد با اين روش درماني، بطور كامل بهبود مي يابند. در افرادي كه بيماري سل آنها از نوع مقاوم به دارو مي باشد و يا اينكه سطح ايمني آنها كاهش يافته است (مثل مبتلايان به ايدز) و يا دچار سل گسترده اي شده اند، اين بيماري مي تواند بسيار كشنده باشد.




---