تولید تمیز و نقش مهندسی صنایع در برنامه ریزی و پیاده سازی آن

توليد تميز و نقش مهندسي صنايع در برنامه ريزي و پياده سازي آن


يكي از زمينه هاي اصلي اشتغال مهندسين صنايع به ويژه در چند سال اخير ،‌ همكاري در اجرا و پياده سازي استانداردهاي كيفيت ( عمدتا از خانواده ISO ) و به تبع آن ساير استانداردهاي مشابه در زمينه هاي محيط زيست و ايمني و ... مي باشد . دليل حضور موفق مهندسي صنايع در اين عرصه چيست و چرا با وجودي كه فارغ التحصيلان برخي ديگر از رشته ها نظير آمار نزديكي بيشتري با بحث كنترل كيفيت دارند اما شركتها ترجيح مي دهند از مهندسين صنايع براي اين منظور استفاده كنند؟ شايد پاسخ اصلي اين سوال آشنائي مهندسين صنايع با بحث و نگرش سيستمي باشد ، اما دليل ديگري كه كمتر به آن توجه مي شود توانائي مهندسين صنايع در اقتصادي كردن فعاليتها و بويژه استانداردهاي مذبور است .
استانداردهاي زيست محيطي اگر به دقت برنامه ريزي و پياده سازي شوند نه تنها باعث ايجاد هزينه هاي اضافي و دردسرهاي جديد براي مديريت و كاركنان نيستند بلكه مي توانند صرفه جوئي هاي بزرگي نيز براي صنعت ايجاد نمايند و اين وظيفه مهندسين صنايع است كه در اين زمينه به نحوي برنامه ريزي و عمل نمايند كه مزاياي اقتصادي مورد نظر براي صنعت حاصل شود . شايد بتوان رويكرد توليد تميز ( كه گاها توليد تميزتر نيز خوانده ميشود ) را نقطه اي دانست كه مهندسي صنايع مي توانند با اتكاء بر آن ، علاوه بر حل مسائل زيست محيطي صنايع ،‌صرفه جوئي در مصرف منابع و بالا رفتن نرخ برگشت سرمايه را نيز براي صنعت به ارمغان آورند .
توليد تميز "Clean Production" نگرشي است براي حل همزمان چند مشكل اساسي جوامع صنعتي شامل : آلودگي محيط زيست به علت وجود ضايعات ، مصرف بي رويه و احتمال كمبود مواد و انرژي و بالاخره هزينه هاي تحميل شده ناشي از اتلاف بخشي از مواد و انرژي مصرفي و فعاليتهاي دفع آنها كه به كاهش قدرت رقابتي مي انجامد .
در اين مقاله ضمن آشنائي با مفهوم توليد تميز و مزاياي بالقوه آن ، به نقش و جايگاه ضروري مهندسي صنايع در برنامه ريزي و پياده سازي آن پرداخته و لزوم تحرك مهندسين صنايع كشور در ترويج اين مفهوم را مطرح مي نمائيم .