مقالات مهندسی صنایع

[Sara12]

ب- انواع روش طبقه بندی حوادث :

حوادث ناشی از کار را می توان به روشهای گوناگونی طبقه بندی نمود: حوادث بر حسب افراد بوجود آورنده طبقه بندی می گردند، مانند: مدیر ، استاد کار و کارگر
۲- حوادث را بر حسب علل آنها طبقه بندی می نمایند. مانند: ماشین آلات ترابری ، انفجار و آتش سوزی و مواد سمی ۳- حوادث را بر حسب کیفیت عملی که باعث حادثه گردیده، طبقه بندی می کنند، مانند: برداشتن حفاظ از روی دستگاه، عدم احتیاط لازم هنگام کار و راه اندازی دستگاه بدون اجازه.
۴- حوادث را بر اساس شرائط محیط بوجود آورنده طبقه بندی می کنند، مانند: عدم روشنایی کافی، تهویه نامناسب، سر و صدا در محیط کار


ج- روشهای پیشگیری از حوادث :

۱- وضع مقررات قانونی ۲- تعیین اصول و میزانها ۳- بازرسی ۴- تحقیقات فنی ۵- تحقیقات پزشکی ۶- تحقیقات روانشناسی ۷- تحقیقات کاری ۸- آموزش ۹- راهنمایی و تشویق ۱۰- مزایای مالی ۱۱- تشکیل کمیته حفاظت و بهداشت کار در کارگاه

[Sara12]

مديريت کيفيت و بهره وری

تاریخچه:

قدیمی ترین شکل استفاده از کیفیت به 3000سال پیش برمی گردد. زمانیکه بابلی ها از واحدهای استاندارد برای توزین ویا اندازه گیری کالاها به صورت توافقی بین هم استفاده می کردند.در قرن یازدهم در انگلستان قانون اصناف حق بازرسی کیفیت کالاهای ساخته شده را به بازرسان کار میدهد تا بدین وسیله در مورد آنهایی که محصولات آنها مطابق با کیفیت نیستند اعمال تنبیه کرده و در مورد کالاهای خوب مهر تائید بزنند.

تست مرغوبیت کالا عملا در سال 1456میلادی از زمان هنری ششم جهت اطمینان از کیفیت کالاها در انگلستان مرسوم گردید.گرچه به نظر می رسد بازرسی رسمی کالاها برای اطمینان از کیفیت با روشهای بهتر و جدید از حوالی سال 1850 آغاز شده است.به دنبال تاکید بر اهمیت کنترل کیفیت محصولات در سال 1920آقای دکتر والترشوارت محقق آزمایشگاه بل در آمریکا(کسی که چارتهای کنترل را اختراع کرد)اعلام کرد فقط روی محصول ساخته شده نباید کنترل شود بلکه کنترل واقعی باید در فرآیند تولید اعمال شود.

کیفیت راه طولانی را پیموده است،همواره کفیات تازه ای در مورد آن به عمل آمده و بازسازی اکتشافات قبلی تبدیل به حقایقی جدیدتر شده وسبب بازیابی فراموش شده ها گردیده است.در دهه هفتاد،اعتقاد براین باور بود که مسئولیت کیفیت به عهده ی بخش کنترل کیفیت است و تاکیدات عمدتا برابزار کیفیت مثل چارتهای کنترل و بازرسی کالاها متمرکز بود و مدیران رده بالا اصولا خود را درگیر مباحث مربوط به کیفیت نمی کردند.در دهه 80یک دگرگونی در افزایش آگاهی در مورد کیفیت پدید آمد.در این دوره مدیریت بالای سازمان ها دریافتند که شخصا باید مسئولیت کیفیت را عهده دار شده و با آن روبرو شوند و به این اعتقاد دست یافتند که هم خودشان و هم هر کس دیگری در شرکت باید به طور جدی به کیفیت بپردازند و در مورد آن اقدام کنند. لذا به مدیران کیفیت مسئولیت زیادی واگذار شد. یکی دیگر از مهمترین یافته های کیفیت دراین دوره، روش پیشگیری از ضایعات بود، یعنی به جای تمرکز روی یافتن محصولات معیوب سعی گردید از تولید محصول معیوب جلوگیری شود،و این بسیار باصرفه تر و موثرتر برای تولید محصولات مرغوب بود.
در دهه80برنامه های کیفیت عمدتامتوجه ساخت محصولات بود،ولی در دهه 90 تاکید بر روی کیفیت در سایر زمینه ها مثل واحد فروش واداری نیز معطوف گردید.
مشتریان عمدتا خواهان محصولات و خدمات با کیفیت هستند و شرکتهای بیشتری برای تامین این خواسته مشتری به رقابت می پردازند.
تعریف کیفیت در استاندارد:
کیفیت رسما این گونه تعریف می شود:«تمامی جنبه ها و مشخصه های یک محصول یا خدمات در رایطه با توانایی محصول یا خدمات جهت برآورده ساختن نیازهای تصریح شده یا تلویحا بیان شده است.»(مرجع ISO8402:1994)
در رابطه با تعریف فوق باید برخی از مفاهیم شفاف سازی شوند:




کیفیت، غذای سحرآمیز !!!

یک غذای سحرآمیز وجود دارد که به همه مشتریان لذت خواهد داد؛ روحیه کارکنان را بالا می برد و در عین حال کارفرمایان را خوشحال خواهد کرد،مهمتر اینکه همه انها رایگان است.
وقتی این غذای سحرآمیز اینقدر موثر است،چرا همه از آن استفاده نمی کنند؟
با این همه تلاش که برای پختن این غذا به عمل می آید خیلی از مردم شروع خوبی برای بدست آوردن آن ندارند و یا اینکه از نیمه راه برمی گردند،خیلی ها نیز به درون آن می افتند بدون اینکه تصور روشنی از نحوه ی استفاده آن داشته باشند.
بعضی ها به فرمول سری دیگران دستبرد می زنند و نهایتا به این نتیجه می رسند که این به درد آنها نمی خورد. بعضی ها از روش سعی و خطا استفاده می کنند و در آخر به این نتیجه می رسند که تمام آنها خطا بوده است.در این مقاله سعی شده رمز این غذای سحرآمیز به طور خلاصه گفته شود.ولی برای ما مقدور نیست کیفیت را به 1-usability 2-reliability 3-maintain ability
همان دقتی که می توان آب را تعریف کرد ،تعریف نماییم. با تهیه این غذای سحرآمیز کیفیت تمام مشاغل به مشتریان خود لذت ارائه خواهند کرد،کارکنان را خوشحال، بهره وری را افزایش،سهم بازار را متناسب و منافع را افزایش خواهند داد و بدین ترتیب لبخند بر لبان همه ظاهر خواهد شد.

پنج ویژگی در کیفیت:

اگر کسی از شما بپرسد«کیفیت چیست؟» شما چه خواهید گفت؟شما ممکن است با موقعیتی که دارید جوابی بدهید.مثلا اگر شما در یک رستوران باشید،کیفیت از نظر شما ممکن است غذای خوب،سرویس بدون عیب و نقص،لباس مناسب سرویس دهنده ها و چیزهایی از این قبیل معنی بدهد.
واگر در یک ساندویچ فروشی باشید شما ممکن است کیفیت را د رغذای خوب،محیط و لوازم سرویس تمیز معنی کنید.توجه داشته باشید معنی کیفیت نسبت به موقعیت ها متفاوت است.همچنین نسبت به سلیقه انسانها نیز فرق میکند. مثلا در یک مهمانی ممکن است یک نفر قهوه ی خوب را درغلیظ و شیرین بودن آن بداند و یک نفر دیگر در شیر زیاد داشتن و شیرین نبودن آن. بعلاوه ذائقه های متفاوت مردم می تواند در تعریف کیفیت اثرپذیر باشد.این مثال یک حقیقت مهم را درباره کیفیت بیان می کند:«کیفیت توسط مشتری تعیین می گردد نه توسط تولید کننده یا سرویس دهنده» به عبارت روشن تر «کیفیت مجموعه ای از خصوصیات و مشخصات یک کالا یا خدمات است که احتیاجات و رضایت مصرف کننده را تامین می کند.» حال با نگاهی به موارد ذیل می توانیم مفهوم کیفیت را بهتر درک کنیم:



مهمترین ویژگی کیفیت پیوند آن با مشتری است.کیفیت همان چیزی است که مشتری می گوید.یعنی باید درست همان چیزی که او می خواهد به او داده شود.بنابراین رضایت مشتری بستگی به کیفیت کالا و خدمات ما دارد.ارتباط این دو مفهوم را می توان به شکل زیر نمایش داد:

رضایت مشتری → کیفیت خروجی(محصول یا سرویس) + کیفیت ورودی(فرآیند)

[Sara12]

ما دو نوع مشتری داریم:درونی و بیرونی.مشتریان بیرونی کسانی در خارج شرکت هستند که کالا یا خدمات را از ما دریافت می کنند.ومشتریان درونی کسانی از همکاران ما هستند که فرآیند بعدی کار ما را انجام میدهند.



کیفیت در فرآیند به مواردی اطلاق می شود که ما در انجام کار خود مراعات می کنیم تا نیازمشتریان تامین گردد. کیفیت کالا و خدمات ما بستگی به آن دارد که آیا مشخصات کالاها یا خدمات ما مطابق با خواسته های مشتری هست یا خیر؟معمولا مشتری محصولی را ترجیح می دهد که بطورمناسب کار کرده و با خواسته های او مطابقت داشته باشد.دیگر خصوصیات کیفیت یک محصول عبارتنداز: بی نقص بودن،قابل اطمینان بودن،قیمت منطقی و معقول داشتن،بادوام بودن،خوش جلوه بودن.
کیفیت خدمات به این معنی است که خدماتی که به مشتری می دهیم باید او را خوشحال کند،اطلاعات صحیح و دقیق به او بدهد،خدمات مطابق برنامه او بوده واطمینان بخش باشد،همواره توجه خاص به وی داده شود.
کیفیت فرآیند،کیفیت محصول و کیفیت خدمات هرسه ارتباط کاملا نزدیکی به یکدیگر دارند و هر کدام از دیگری تاثیر می پذیرد. بنابراین کافی نیست که تنها در یکی از موارد فوق درجه یک باشید.اگر،بهترین تلویزیون دنیا را تولید می کنیم ما باید مطمئن باشیم که فرآیند ساخت و فرآیند خدمات ما درجه یک باشد.


برای تامین احتیاجات مشتریان درونی خود و همچنین مشتریان بیرونی ما نیاز به داشتن استاندارد«صد درصد درست»داریم.وقتی ما درباره دستیابی به هدف«صد در صد درست» صحبت می کنیم منظورمان فکر کردن در مورد پروزه های بزرگ نیست.مهم این است که ما در کارهای کوچکی که انجام می دهیم هدف«صد در صد درست»را رعایت کنیم هر کاری که انجام می دهیم می تواند صد در صد درست باشد هم بار اول و هم در دفعات بعدی.



کیفیت چیزی نیست که ما فقط در طول یک مسابقه نیل به کیفیت،به آن بپردازیم.کیفیت باید جزئی از فرهنگ کاری یک شرکت باشد.هر یک ازافراد یک شرکت اعم از مدیر،سرپرست،مدیرعامل و کارگران باید نسبت به آن مسئول باشند و هر روز روی آن کار کنند.

ده مورد آمار حیاتی درباره کیفیت ضعیف
کیفیت مجانی است وقتی کیفیتی وجود نداشته باشد برای ما هزینه ایجاد می شود چرا که ما برای دوباره کاری در مورد ضایعات و از دست دادن مشتری مجبور به صرف هزینه هستیم.خسارات و جرایم ناشی ازعدم انطباق برای کیفیت بسیار بالا هستند.
موارد زیر نتایج مطالعات انجام شده در ایالات متحده آمریکا است.

دو نوع هزینه وجود دارد،هزینه ناشی از ناکامی خارجی که« دراثرمحصولات ناقص که به مشتری ها فرستاده می شود(شامل شکایات مشتری ها و ضمانت تعمیرات آنها) بوجود می آید و دوم هزینه های ناشی ازناکامی داخلی است که در اثر تولید محصول معیوب و دوباره کاری روی آنها برای انطباق کیفیت آنها با مشخصات لازم بوجود می آید

[Sara12]

تاریخچه:

قدیمی ترین شکل استفاده از کیفیت به 3000سال پیش برمی گردد. زمانیکه بابلی ها از واحدهای استاندارد برای توزین ویا اندازه گیری کالاها به صورت توافقی بین هم استفاده می کردند.در قرن یازدهم در انگلستان قانون اصناف حق بازرسی کیفیت کالاهای ساخته شده را به بازرسان کار میدهد تا بدین وسیله در مورد آنهایی که محصولات آنها مطابق با کیفیت نیستند اعمال تنبیه کرده و در مورد کالاهای خوب مهر تائید بزنند.

تست مرغوبیت کالا عملا در سال 1456میلادی از زمان هنری ششم جهت اطمینان از کیفیت کالاها در انگلستان مرسوم گردید.گرچه به نظر می رسد بازرسی رسمی کالاها برای اطمینان از کیفیت با روشهای بهتر و جدید از حوالی سال 1850 آغاز شده است.به دنبال تاکید بر اهمیت کنترل کیفیت محصولات در سال 1920آقای دکتر والترشوارت محقق آزمایشگاه بل در آمریکا(کسی که چارتهای کنترل را اختراع کرد)اعلام کرد فقط روی محصول ساخته شده نباید کنترل شود بلکه کنترل واقعی باید در فرآیند تولید اعمال شود.

کیفیت راه طولانی را پیموده است،همواره کفیات تازه ای در مورد آن به عمل آمده و بازسازی اکتشافات قبلی تبدیل به حقایقی جدیدتر شده وسبب بازیابی فراموش شده ها گردیده است.در دهه هفتاد،اعتقاد براین باور بود که مسئولیت کیفیت به عهده ی بخش کنترل کیفیت است و تاکیدات عمدتا برابزار کیفیت مثل چارتهای کنترل و بازرسی کالاها متمرکز بود و مدیران رده بالا اصولا خود را درگیر مباحث مربوط به کیفیت نمی کردند.در دهه 80یک دگرگونی در افزایش آگاهی در مورد کیفیت پدید آمد.در این دوره مدیریت بالای سازمان ها دریافتند که شخصا باید مسئولیت کیفیت را عهده دار شده و با آن روبرو شوند و به این اعتقاد دست یافتند که هم خودشان و هم هر کس دیگری در شرکت باید به طور جدی به کیفیت بپردازند و در مورد آن اقدام کنند. لذا به مدیران کیفیت مسئولیت زیادی واگذار شد. یکی دیگر از مهمترین یافته های کیفیت دراین دوره، روش پیشگیری از ضایعات بود، یعنی به جای تمرکز روی یافتن محصولات معیوب سعی گردید از تولید محصول معیوب جلوگیری شود،و این بسیار باصرفه تر و موثرتر برای تولید محصولات مرغوب بود.
در دهه80برنامه های کیفیت عمدتامتوجه ساخت محصولات بود،ولی در دهه 90 تاکید بر روی کیفیت در سایر زمینه ها مثل واحد فروش واداری نیز معطوف گردید.
مشتریان عمدتا خواهان محصولات و خدمات با کیفیت هستند و شرکتهای بیشتری برای تامین این خواسته مشتری به رقابت می پردازند.
تعریف کیفیت در استاندارد:
کیفیت رسما این گونه تعریف می شود:«تمامی جنبه ها و مشخصه های یک محصول یا خدمات در رایطه با توانایی محصول یا خدمات جهت برآورده ساختن نیازهای تصریح شده یا تلویحا بیان شده است.»(مرجع ISO8402:1994)
در رابطه با تعریف فوق باید برخی از مفاهیم شفاف سازی شوند:




کیفیت، غذای سحرآمیز !!!

یک غذای سحرآمیز وجود دارد که به همه مشتریان لذت خواهد داد؛ روحیه کارکنان را بالا می برد و در عین حال کارفرمایان را خوشحال خواهد کرد،مهمتر اینکه همه انها رایگان است.
وقتی این غذای سحرآمیز اینقدر موثر است،چرا همه از آن استفاده نمی کنند؟
با این همه تلاش که برای پختن این غذا به عمل می آید خیلی از مردم شروع خوبی برای بدست آوردن آن ندارند و یا اینکه از نیمه راه برمی گردند،خیلی ها نیز به درون آن می افتند بدون اینکه تصور روشنی از نحوه ی استفاده آن داشته باشند.
بعضی ها به فرمول سری دیگران دستبرد می زنند و نهایتا به این نتیجه می رسند که این به درد آنها نمی خورد. بعضی ها از روش سعی و خطا استفاده می کنند و در آخر به این نتیجه می رسند که تمام آنها خطا بوده است.در این مقاله سعی شده رمز این غذای سحرآمیز به طور خلاصه گفته شود.ولی برای ما مقدور نیست کیفیت را به 1-usability 2-reliability 3-maintain ability
همان دقتی که می توان آب را تعریف کرد ،تعریف نماییم. با تهیه این غذای سحرآمیز کیفیت تمام مشاغل به مشتریان خود لذت ارائه خواهند کرد،کارکنان را خوشحال، بهره وری را افزایش،سهم بازار را متناسب و منافع را افزایش خواهند داد و بدین ترتیب لبخند بر لبان همه ظاهر خواهد شد.

پنج ویژگی در کیفیت:

اگر کسی از شما بپرسد«کیفیت چیست؟» شما چه خواهید گفت؟شما ممکن است با موقعیتی که دارید جوابی بدهید.مثلا اگر شما در یک رستوران باشید،کیفیت از نظر شما ممکن است غذای خوب،سرویس بدون عیب و نقص،لباس مناسب سرویس دهنده ها و چیزهایی از این قبیل معنی بدهد.
واگر در یک ساندویچ فروشی باشید شما ممکن است کیفیت را د رغذای خوب،محیط و لوازم سرویس تمیز معنی کنید.توجه داشته باشید معنی کیفیت نسبت به موقعیت ها متفاوت است.همچنین نسبت به سلیقه انسانها نیز فرق میکند. مثلا در یک مهمانی ممکن است یک نفر قهوه ی خوب را درغلیظ و شیرین بودن آن بداند و یک نفر دیگر در شیر زیاد داشتن و شیرین نبودن آن. بعلاوه ذائقه های متفاوت مردم می تواند در تعریف کیفیت اثرپذیر باشد.این مثال یک حقیقت مهم را درباره کیفیت بیان می کند:«کیفیت توسط مشتری تعیین می گردد نه توسط تولید کننده یا سرویس دهنده» به عبارت روشن تر «کیفیت مجموعه ای از خصوصیات و مشخصات یک کالا یا خدمات است که احتیاجات و رضایت مصرف کننده را تامین می کند.» حال با نگاهی به موارد ذیل می توانیم مفهوم کیفیت را بهتر درک کنیم:



مهمترین ویژگی کیفیت پیوند آن با مشتری است.کیفیت همان چیزی است که مشتری می گوید.یعنی باید درست همان چیزی که او می خواهد به او داده شود.بنابراین رضایت مشتری بستگی به کیفیت کالا و خدمات ما دارد.ارتباط این دو مفهوم را می توان به شکل زیر نمایش داد:

رضایت مشتری → کیفیت خروجی(محصول یا سرویس) + کیفیت ورودی(فرآیند)



ما دو نوع مشتری داریم:درونی و بیرونی.مشتریان بیرونی کسانی در خارج شرکت هستند که کالا یا خدمات را از ما دریافت می کنند.ومشتریان درونی کسانی از همکاران ما هستند که فرآیند بعدی کار ما را انجام میدهند.



کیفیت در فرآیند به مواردی اطلاق می شود که ما در انجام کار خود مراعات می کنیم تا نیازمشتریان تامین گردد. کیفیت کالا و خدمات ما بستگی به آن دارد که آیا مشخصات کالاها یا خدمات ما مطابق با خواسته های مشتری هست یا خیر؟معمولا مشتری محصولی را ترجیح می دهد که بطورمناسب کار کرده و با خواسته های او مطابقت داشته باشد.دیگر خصوصیات کیفیت یک محصول عبارتنداز: بی نقص بودن،قابل اطمینان بودن،قیمت منطقی و معقول داشتن،بادوام بودن،خوش جلوه بودن.
کیفیت خدمات به این معنی است که خدماتی که به مشتری می دهیم باید او را خوشحال کند،اطلاعات صحیح و دقیق به او بدهد،خدمات مطابق برنامه او بوده واطمینان بخش باشد،همواره توجه خاص به وی داده شود.
کیفیت فرآیند،کیفیت محصول و کیفیت خدمات هرسه ارتباط کاملا نزدیکی به یکدیگر دارند و هر کدام از دیگری تاثیر می پذیرد. بنابراین کافی نیست که تنها در یکی از موارد فوق درجه یک باشید.اگر،بهترین تلویزیون دنیا را تولید می کنیم ما باید مطمئن باشیم که فرآیند ساخت و فرآیند خدمات ما درجه یک باشد.


برای تامین احتیاجات مشتریان درونی خود و همچنین مشتریان بیرونی ما نیاز به داشتن استاندارد«صد درصد درست»داریم.وقتی ما درباره دستیابی به هدف«صد در صد درست» صحبت می کنیم منظورمان فکر کردن در مورد پروزه های بزرگ نیست.مهم این است که ما در کارهای کوچکی که انجام می دهیم هدف«صد در صد درست»را رعایت کنیم هر کاری که انجام می دهیم می تواند صد در صد درست باشد هم بار اول و هم در دفعات بعدی.



کیفیت چیزی نیست که ما فقط در طول یک مسابقه نیل به کیفیت،به آن بپردازیم.کیفیت باید جزئی از فرهنگ کاری یک شرکت باشد.هر یک ازافراد یک شرکت اعم از مدیر،سرپرست،مدیرعامل و کارگران باید نسبت به آن مسئول باشند و هر روز روی آن کار کنند.

ده مورد آمار حیاتی درباره کیفیت ضعیف
کیفیت مجانی است وقتی کیفیتی وجود نداشته باشد برای ما هزینه ایجاد می شود چرا که ما برای دوباره کاری در مورد ضایعات و از دست دادن مشتری مجبور به صرف هزینه هستیم.خسارات و جرایم ناشی ازعدم انطباق برای کیفیت بسیار بالا هستند.
موارد زیر نتایج مطالعات انجام شده در ایالات متحده آمریکا است.

دو نوع هزینه وجود دارد،هزینه ناشی از ناکامی خارجی که« دراثرمحصولات ناقص که به مشتری ها فرستاده می شود(شامل شکایات مشتری ها و ضمانت تعمیرات آنها) بوجود می آید و دوم هزینه های ناشی ازناکامی داخلی است که در اثر تولید محصول معیوب و دوباره کاری روی آنها برای انطباق کیفیت آنها با مشخصات لازم بوجود می آید.









در این مقاله سعی شد شناختی کلی از کیفیت و ضرورت استفاده ازآن ارائه گردد،تا بتوان با اتکا برآن در جهت تامین نیاز مشتریان و تعالی سازمان گام برداشت.
منابع:
دستیابی به کیفیت ترجمه احمد ذوالرحمی
ممیزی کیفیت انتشار یافته توسط سازمان مدیریت صنعتی 1-نیازهای تصریح شده معمولا در یک قرارداد یا طرح وجود داشته و به وضوح قابل شناسایی هستند. 2-نیازهای تلویحی باید شناسایی شوند چرا که در اغلب موارد خریدار نمی داند که به چه سطحی از کیفیت نیاز دارد یا می تواند آنرا بپذیرد. 3-نیازها معیارمشخص شده یا نامشخص هستند و اغلب شامل جنبه هایی نظیر قابلیت استفاده1، قابلیت اتکا2، قابلیت نگهداری3،ایمنی،هزینه و محیط زیست می باشند. 1- کیفیت توسط مشتری تعریف می شود: 2-کیفیت باید هم مشتری درونی وهم مشتری بیرونی را راضی کند: 3-کیفیت باید در فرآیند کارنیزهمانند محصول و خدمات تواما اعمال شود. 4-کیفیت یعنی انجام کار درست و صحیح در دفعه اول و برای همیشه. 5-کیفیت یک طریقه زندگی است. 1-کیفیت ضعیف هزینه ای به میزان 20 درصد هزینه ملی را شامل می شود. 2-یک کارخانه نمونه در ایالات متحده آمریکا 20تا25درصدبودجه عملیاتی خود را صرف پیداکردن وتصحیح اشتباهات می کند. 3-به ازای هر یک نفر که شکایت و نارضایتی خود را به دیگران منتقل می کند حدود 25تا30نفر وجود دارند که به سوی رقبای شما کشیده شده و شکایت خواهند کرد. 4-هر مشتری ناراضی ماجرای خود را نهایتا برای 9نفرتعریف می کند درحالیکه یک مشتری راضی موضوع رضایت خود را فقط به 5نفرخواهد گفت. 5-80درصد مشتریان محصولات خراب را برای تعویض یا پس گرفتن پول عودت خواهند داد. 6-56درصد مشتریان از مغازه ای که جنس خراب خریده اند مجددا خرید نخواهند کرد. 7-49درصد مشتریان به دیگران خواهند گفت که جنس معیوب را از کدام فروشگاه خریده اند. 8-77درصد مشتریان یک رستوران،یک فروشگاه و یا مرکز خدمات در صورتیکه خدمات ضعیف ببینند مجددا باز نخواهند گشت. 9-54درصدمشتریان به دیگران توصیه خواهند کرد به شرکتی که از آن خدمات ضعیف گرفته اند نروند. 10-25درصد از مشتریانی که سرویس ضعیف دریافت می کنند به علت اینکه احساس می کنند شکایت کردن دردسرو زحمت دارد هیچ کاری نخواهند کرد(اینها مشتریانی هستند که بدون اینکه علت را بدانیم از دست خواهیم داد).

[Sara12]

استانداردها در جهان


سال 1987 :اولين نسخه استاندارد که واژه نامه شماره 8402 منتشر شد .جالب است که بدانيد در اين واژه نامه تنها مفاهيمي از قبيل محصول ،کيفيت ،مشتري ،سازمان و... تشريح شده است.
اصل استاندارد ISO 9000 که شامل الزامات اجرايي بود در سال 1994 مورد تاييد و تصويب نهايي قرار گرفت و جهت پياده سازي و بکارگيري در اختيار سازمانها قرار داده شد.
حرکت اول:ارتقا استاندارد فوق و ارائه ويرايش هاي جديدتر در سالهاي 2000
حرکت دوم :استاندارد ISO9000 يک استاندارد عمومي است .يعني هر سازماني بدون توجه به محصول و اندازه خود ميتواند از اين استاندارد استفاده کند .حرکت دوم اين بود که اين استاندارد عمومي را براي صنايع خاص (مثلا خودروسازها) تهيه کنند .اين موضوع اولين بار تحت عنوان QS9000 اتفاق افتاد.

استاندارد خودروسازهاي امريکا:QS9000
استاندارد خودروسازهاي آلمان :VDA 6.1
استاندارد خودروسازهاي فرانسه:Sogedoc
حرکت سوم :استاندارد ISO9000 يک استاندارد مديريتي ميباشد .حرکت سوم اين بود که اين استاندارد مديريتي به مباحث به غير از کيفيت نيز توسعه داده شود .ميتوان مثالهاي زير را ارئه کرد:
استاندارد محيط زيست ISO 14000 :96
استاندارد سيستم هاي بهداشت حرفه اي و ارزيابي امنيت :OHSAS 18000

حال به اجزاي استاندارد ISO9000:2000 ميپردازيم
استاندارد ISO9000 :2000 خود شامل موارد زير ميباشد:

ISO 9001 :الزامات استاندارد (جانشين ISO 9001-9002-9003 ويرايش سال 1394 )

در ادامه به معرفي مستندات سيستم مديريت کيفيت ميپردازيم
مستندات سيستم مديريت کيفيت را ميتوان به 5 دسته اساسي تقسيم نمود که در هرم زير مشخص هستند .خوانندگان توجه داشته باشند که در اين هرم مستندات بالاتر نشاندهنده حجم کمتر و اهميت بيشتر ميباشند .

توجه داشته باشيد که از اين 5 مورد 4 مورد اول نشاندهنده وجود سيستم و مورد آخر نشاندهنده بکارگيري سيستم ميباشد.
در ادامه هر يک از موارد بالا را مختصرا شرح ميدهيم .

سمت و سوي حرکت سازمان را تعريف و مشخص ميسازد.
اهداف کيفيت:قدم هاي سازمان را در راه تحقق خط مشي کيفيت بيان ميکند.

شامل دامنه کاربرد سيستم مديريت کيفيت و همچنين يک شرح کلي از کل روش هاي اجرايي مدون سازمان ميباشد.

رويه هايي ميباشند که در سازمان و بين واحدهاي مختلف سازمان در جريان ميباشند و شرح کلي تمامي فرايندهاي سازمان را بيان ميکنند.

مدارکي هستند که مربوط به يک فعاليت خاص ميباشند و نحوه انجام آن فعاليت را بطور کاملا تشريحي بيان ميکنند .(مثلا دستورالعمل تست دوام يا عملکرد محصول)

طبق بند 4-2-3 استاندارد که مربوط به کنترل مدارک سازمان ميباشد بايد اطمينان حاصل شود که مدارک درست، در دست افراد درست در زمان و مکان درست باشد .
بند4-2-4 -سوابق کيفيت
سوابق کيفيت بايد قابل شناسايي، نگهداري، محافظت و بازيابي باشند و زمان نگهداري و نحوه وارهايي آنها مشخص باشد.
در ادامه الزامات اجرايي استاندارد تشريح شده است.

بند5-مسئوليت مديريت

مديريت ارشد سازمان بايد شواهد عيني از تعهدات خويش را در رابطه با توسعه و اجراي سيستم مديريت کيفيت مطابق آنچه در خط مشي کيفيت سازمان بيان شده ، فراهم نمايد.
بايد متذکر شويم که مهمترين شرط جهت استقرار مناسب و کارامد استاندارد حمايت و تعهد مديريت ارشد سازمان ميباشد .

مديريت ارشد سازمان بايد از نيازمنديهاي مشتري مشخص شده و برآورده ميشود ، اطمينان حاصل نمايد .

مديريت ارشد سازمان بايد خط مشي کيفيت را مناسب با مقاصد سازمان و منطبق بر الزامات استاندارد تعيين و در مقاطع لازم بازنگري نمايد.

مديريت ارشد بايد اطمينان نمايد که اهداف کيفيت که قابل اندازه گيري هستند ، در کليه سطوح سازمان مشخص شده اند و همچنين سيستم مديريت کيفيت براي برآورده ساختن نيازمنديها و اهداف کيفيت برقرار شده است.





مديريت ارشد سازمان بايد براي اطمينان از اثر بخشي، کفايت و تناسب سيستم مديريت کيفيت در فواصل زماني برنامه ريزي شده، سيستم را مورد بازنگري قرار ميدهد.
بند6-مديريت منابع

سازمان بايد کليه منابع مورد نياز را براي استقرار و نگهداري سيستم مديريت کيفيت فراهم نمايد.

کليه کارکناني که فعاليتهاي موثر بر کيفيت دارند ، بايد از نظر تحصيلات، آموزش، مهارت و تجربه داراي شايستگيهاي لازم باشند .

مديريت ارشد سازمان ميبايست ساختمان، فضاي کار، تسهيلات مرتبط، تجهيزات فرايند، خدمات پشتيباني و به طور کل محيط کار مناسب را براي دستيابي به انطباق با نيازمنديهاي محصول تعيين و فراهم نمايد.
بند7-تحقق محصول

سازمان بايد فرايند هاي مورد نياز تحقق محصول را طرح ريزي و توسعه دهد بطوريکه با الزامات ساير فرايندهاي سيستم مديريت کيفيت سازگار باشد.


سازمان بايد الزامات و نيازمنديهاي مرتبط با محصول را شناسايي کند.

سازمان بايد الزامات بيان شده مشتري را بطور کامل مشخص نمايد و از توانايي سازمان براي برآورده کردن اين نيازمنديها اطمينان حاصل نمايد.

سازمان بايد تمهيدات لازم را براي ايجاد ارتباط با مشتري بينديشد و به کار ببندد.
ارتباطات با مشتري شامل رسيدگي به تقاضاها، قراردادها، سفارشات و همچنين بازخورها و شکايات مشتريان ميباشد.

سازمان بايد روشهاي اجرايي مدوني براي کنترل و تصديق طراحي محصول ايجاد نموده و برقرار نگهدارد تا از برآورده شدن نيازمنديهاي معين شده اطمينان يابد.

سازمان بايد براي هريک از فعاليتهاي مرتبط با طراحي و توسعه ، طرح هاي لازم را تهيه نمايد .اين طرحها بايد يا فعاليتها را تشريح کند و يا به مرجع مربوطه ارجاع دهد .فعاليتهاي مرتبط به طراحي و توسعه بايد به افراد واجد شرايط و مجهز به منابع کافي واگذار شود.طرح ها بايد همگام با مراحل تکميل طراحي به روز شوند.

سازمان بايد در طراحي و توسعه محصول از تيم هاي چند تخصصي استفاده کند و اطلاعات لازم را مدون نمايد تا به طور منظم بازنگري شوند.

سازمان بايد نيازمنديهاي ورودي طراحي محصول را که شامل نيازمنديهاي قانوني و مقرراتي ميباشند مشخص و مکتوب نمايد و چگونگي انتخاب آنها از نظر کفايت بررسي شود .نيازمنديهاي ناقص، مبهم يا متضاد بايد با افرادي که مسئول اعمال اين نيازمنديها هستند حل و فصل شوند .به نتايج حاصل از هرگونه فعاليت بازنگري قرارداد در ورودي طراحي توجه شود.

خروجي طراحي بايد به گونه اي مدون و بيان شده باشد که بتوان آنهارا بر طبق نيازمنديهاي ورودي طراحي ،تصديق و صحه گذاري کرد.خروجي طراحي بايد
الف-نيازمنديهاي ورودي طراحي را برآورده کند.
ب-شامل معيارهاي پذيرش باشد يا به آنها ارجاع دهد.
پ-آن دسته از ويزگيهاي طراحي که براي عملکرد ايمن و درست محصول حياتي هستند مانند نيازمنديهاي بهره برداري ، انبارش ، جابجايي، نگهداري و تعمير و ... پس از مصرف را مشخص نمايد .مدارک مربوط به خروجي طراحي بايد قبل از توزيع بررسي شود.

در مراحل مناسبي از طراحي، بررسيهاي رسمي و مدون در مورد نتايج طراحي ، طرح ريزي و اجرا ميشود .شرکت کنندگان در هر بررسي طراحي بايد شامل نمايندگان تمامي بخش هاي مرتبط با همان مرحله طراحي و همچنين شامل ساير کارکنان متخصص برحسب نياز باشد .در ضمن سوابق اين بررسي ها بايد نگهداري شود.

در مراحل مناسبي از طراحي براي حصول اطمينان از اين که خروجيها از مرحله طراحي نيازمنديهاي وروديهاي طراحي را برآورده ميسازند تصديق طراحي بايد انجام گيرد .علاوه بر اين تصديق طراحي ممکن است شامل فعاليت هاي زير باشد
-انجام محاسبات به روش هاي ديگر
-مقايسه طراحي جديد با طراحي هاي مشابه تاييد شده در صورت قابل دسترس بودن آنها
-انجام آزمون ها و اثبات عملي

صحه گذاري طراحي بايد به منظور حصول اطمينان از مطابقت محصول با نيازمنديهاي مشتري انجام گيرد.
بايد توجه شود که





تمامي تغييرات و اصلاحات در طراحي ميبايست پيش از اجرا توسط افراد مجاز ، مشخص ،مدون ، بازنگري و تصويب شود.
در ضمن تمامي تغييرات طراحي بايد پيش از شروع توليد به تاييد کتبي مشتري برسد ، مگر اينکه مشتري از اين کار چشم پوشي کند.


سازمان بايد تامين کنندگان خود را بر اساس توانمندي آنان در عرضه محصول موردنظر سازمان ، ارزيابي و انتخاب کند.



سازمان بايد موارد ذيل را جهت توليد و ارائه خدمات در شرايط کنترل شده فراهم نمايد :
-در دسترس بودن اطلاعات محصول توليدي
-در دسترس بودن دستورالعملهاي مورد نياز
-استفاده از تجهيزات مناسب
-در دسترس بودن ابزارهاي پايش و اندازه گيري

سازمان بايد جهت مراقبت ار دارايي هاي مشتري که در اختيار اوست ، اقدامات لازم را بعمل آورد.

سازمان بايد محصول را ازابتداي توليد تا رسيدن بدست مشتري نگهداري نمايد .نگهداري شامل شناسايي ، حمل ،بسته بندي ، انبارش و محافظت ميشود.

سازمان بايد از صحت و دقت عملکرد تجهيزات کنترلي خود اطمينان حاصل نمايد.
بند8-اندازه گيري ،تحليل و بهبود

-اثبات انطباق محصول
-بهبود مستمر اثر بخشي سيستم مديريت را برقرار و اجرا نمايد.






سازمان بايد اطمينان حاصل نمايد که محصولي که با نيازمنديهاي تعيين شده تطابق ندارد ،شناسايي شده و به منظور جلوگيري از استفاده تحت کنترل قرار دارد.

سازمان بايد داده هاي مناسب را تعيين ، جمع آوري و تجزيه و تحليل نمايد تا تناسب و اثر بخشي سيستم مديريت کيفيت را اثبات و امکان بهبود مستمر سيستم را بررسي نمايد.


سازمان بايد بطور مستمر اثر بخشي سيستم مديريت کيفيت را با درنظر گرفتن خط مشي کيفيت ، اهداف کيفيت، نتايج مميزيها، تجزيه و تحليل داده ها و اقدامات اصلاحي و پيشگيرانه و بازنگري مديريت بهبود بخشد .

سازمان بايد اقدامات لازم را جهت عدم انطباقهاي بالفعل و جلوگيري از بروز مجدد آنها بعمل آورد.

سازمان بايد اقدامات لازم را براي حذف علل عدم انطباقهاي بالقوه به منظور جلوگيري از بروز آنها ، تعيين و بعمل آورد.

[Sara12]

الگوريتمهاي هيوريستيك چيستند ؟

سيستم‌هاي پيچيده اجتماعي تعداد زيادي از مسائل داراي طبيعت تركيباتي را پيش روي ما قرار مي‌دهند . مسير كاميونهاي حمل‌ونقل بايد تعيين شود ، انبارها يا نقاط فروش محصولات بايد جايابي شوند ، شبكه‌هاي ارتباطي بايد طراحي شوند ، كانتينرها بايد بارگيري شوند ، رابط‌هاي راديويي مي‌بايست داراي فركانس مناسب باشند ، مواد اوليه چوب ، فلز ، شيشه و چرم بايد به اندازه‌هاي لازم بريده شوند ؛ از اين دست مسائل بي‌شمارند . تئوري پيچيدگي به ما مي گويد كه مسائل تركيباتي اغلب پلي‌نوميال(Polynomial) نيستند . اين مسائل در اندازه‌هاي كاربردي و عملي خود به قدري بزرگ هستند كه نمي‌توان جواب بهينه آنها را در مدت زمان قابل پذيرش به دست آورد . با اين وجود ، اين مسائل بايد حل شوند و بنابراين چاره‌اي نيست كه به جوابهاي زير بهينه بسنده نمود ؛ به گونه‌اي كه داراي كيفيت قابل پذيرش بوده و در مدت زمان قابل پذيرش به دست آيند .

چندين رويكرد براي طراحي جوابهاي با كيفيت قابل پذيرش تحت محدوديت زماني قابل پذيرش پيشنهاد شده است . الگوريتم‌هايي هستند كه مي‌توانند يافتن جوابهاي خوب در فاصله مشخصي از جواب بهينه را تضمين كنند كه به آنها الگوريتم‌هاي تقريبي مي‌گويند . الگوريتم‌هاي ديگري هستند كه تضمين مي‌دهند با احتمال بالا جواب نزديك بهينه توليد كنند كه به آنها الگوريتم‌هاي احتمالي گفته مي‌شود . جداي از اين دو دسته ، مي‌توان الگوريتم‌هايي را پذيرفت كه هيچ تضميني در ارائه جواب ندارند اما بر اساس شواهد و سوابق نتايج آنها ، به طور متوسط بهترين تقابل كيفيت و زمان حل براي مسئله مورد بررسي را به همراه داشته‌اند ؛ به اين الگوريتم‌ها، الگوريتم‌هاي هيوريستيك گفته مي‌شود .


هيوريستيك‌ها چيستند ؟

هيوريستيك‌ها عبارتند از معيارها ، روشها يا اصولي براي تصميم‌گيري بين چندين خط‌مشي و انتخاب اثربخش‌ترين براي دستيابي به اهداف موردنظر . هيوريستيك‌ها نتيجه برقراري اعتدال بين دو نياز هستند : نياز به ساخت معيار‌هاي ساده و در همان زمان توانايي تمايز درست بين انتخاب‌هاي خوب و بد .

يك هيوريستيك مي‌تواند حسابي سرانگشتي باشد كه براي هدايت يك دسته از اقدامات به كار مي‌رود . براي مثال ، يك روش مشهور براي انتخاب طالبي رسيده عبارتست از فشار دادن محل اتصال به ريشه از يك طالبي نامزد انتخاب و سپس بو كردن آن محل ؛ اگر بوي آن محل مانند بوي داخل طالبي باشد آن طالبي به احتمال زياد رسيده است . اين قاعده سرانگشتي نه تضمين مي‌كند كه تنها طالبي‌هاي رسيده به عنوان نامزد انتخاب شوند و نه تضمين مي‌كند كه طالبي‌هاي رسيده آزمايش‌شده ، رسيده تشخيص داده شوند اما به هر حال اين روش ، اثربخش‌ترين روش شناخته شده است .

به عنوان مثالي ديگر از استفاده هيوريستيك‌ها ، يك استاد بزرگ شطرنج را در نظر بگيريد كه با انتخاب بين چندين حركت ممكن روبرو شده است . وي ممكن است تصميم بگيرد كه يك حركت خاص ، اثربخش‌ترين حركت خواهد بود زيرا موقعيتي فراهم مي‌آورد كه به نظر مي‌رسد بهتر از موقعيت‌هاي حاصل از حركت‌هاي ديگر باشد . به كارگيري معيار به نظر مي‌رسد خيلي ساده‌تر از تعيين دقيق حركت يا حركاتي خواهد بود كه حريف را مجبور به مات كند . اين واقعيت كه اساتيد بزرگ شطرنج همواره پيروز بازي نخواهند بود نشان دهنده اين است كه هيوريستيك‌هاي آنها انتخاب اثربخش‌ترين حركت را تضمين نمي‌كنند . نهايتا‏ً وقتي از آنها خواسته ‌مي‌شود كه هيوريستيك خود را تشريح نمايند آنها فقط توصيفي ناقص از قواعدي ارائه مي‌دهند و به نظر خود آنها ، انجام آن قواعد از توصيف آنان ساده‌تر است .

خاصيت هيوريستيك‌هاي خوب اين است كه ابزار ساده‌اي براي تشخيص خط‌مشي‌هاي بهتر ارائه دهند و در حالي كه به صورت شرطي لازم ، تشخيص خط‌مشي‌هاي اثربخش را تضمين نمي‌كنند اما اغلب به صورت شرط كافي اين تضمين را فراهم ‌آورند . بيشتر مسائل پيچيده نيازمند ارزيابي تعداد انبوهي از حالت‌هاي ممكن براي تعيين يك جواب دقيق مي‌باشند . زمان لازم براي يافتن يك جواب دقيق اغلب بيشتر از يك طول عمر است . هيوريستيك‌ها با استفاده از روش‌هايي كه نيازمند ارزيابي‌هاي كمتر هستند و جوابهايي در محدوديت‌هاي زماني قابل قبول ارايه مي‌نمايند ، داراي نقشي اثربخش در حل چنين مسائلي خواهند بود .


انواع الگوريتم‌هاي هيوريستيك كدامند ؟

در حالت كلي سه دسته از الگوريتم‌هاي هيوريستيك قابل تشخيص است:







هيوريستيك‌هاي نوع اول مي‌توانند خيلي خوب عمل كنند (گاهي اوقات تا حد بهينگي) اما ممكن است در جواب‌هاي داراي كيفيت پايين گير كنند . همان طور كه اشاره شد يكي از مشكلات مهمي كه اين الگوريتم‌ها با آن روبرو مي‌شوند افتادن در بهينه‌هاي محلي است ، بدون اينكه هيچ شانسي براي فرار از آنها داشته باشند . براي بهبود اين الگوريتم‌ها از اواسط دهه هفتاد ، موج تازه‌اي از رويكردها آغاز گرديد . اين رويكردها شامل الگوريتم‌هايي است كه صريحا يا به صورت ضمني تقابل بين ايجاد تنوع جستجو (وقتي علائمي وجود دارد كه جستجو به سمت مناطق بد فضاي جستجو مي‌رود) و تشديد جستجو (با اين هدف كه بهترين جواب در منطقه مورد بررسي را پيدا كند) را مديريت مي‌كنند .

اين الگوريتم‌ها متاهيوريستيك ناميده مي‌شوند . از بين اين الگوريتم‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
بازپخت شبيه‌سازي شده .
جستجوي ممنوع .
الگوريتم‌هاي ژنتيك .
شبكه‌هاي عصبي مصنوعي .
بهينه‌سازي مورچه‌اي يا الگوريتم‌هاي مورچه . 1- الگوريتم‌هايي كه بر ويژگي‌هاي ساختاري مساله و ساختار جواب متمركز مي‌شوند و با استفاده از آنها الگوريتم‌هاي سازنده يا جستجوي محلي تعريف مي‌كنند . 2- الگوريتم‌هايي كه بر هدايت هيوريستيك يك الگوريتم سازنده يا جستجوي محلي متمركز مي‌شوند به گونه‌اي كه آن الگوريتم بتواند بر شرايط حساس (مانند فرار از بهينه محلي) غلبه كند . به اين الگوريتم‌ها ، متاهيوريستيك گفته مي‌شود . 3- الگوريتم‌هايي كه بر تركيب يك چارچوب يا مفهوم هيوريستيك با گونه‌هايي از برنامه‌ريزي رياضي (معمولا روشهاي دقيق) متمركز مي‌شوند .
__________________

[Sara12]

کنترل کیفیت فراگیر چیست ؟ ( شیوه ژاپنی )



(الف) ماه کیفیت:

ایده " ماه کیفیت " از تجربه " هفته ایمنی " که مدت ها قبل در ژاپن رایج شده بود ، الهام گرفته شد . جنبش ماه کیفیت توسط بخش خصوصی بنیاد نهاد شد و در ژاپن احتمالأ تنها کشوری است که چنین کوشش مستمری را سازمان داده و هر سال در ماه نوامبر آن را برگزار می کند . تنها کشوری که این ایده را پذیرفت ، چنین است که در سال 1978 ماه سپتامبر را به عنوان ماه کیفیت خود برگزید.

(ب) دونشریه " اس.کیو.سی " و "اف.کیو.سی " :

این دو نشریه نیز ، فعالیتهای خود را در سال 1949 شروع کردند . سال بعد از آن ، نشریه " هین شیت سوکان ری " ( کنترل کیفیت آماری ،یا اس.کیو.سی ) به وسیله انجمن دانشمندان و مهندسان ژاپنی منتشر شد.

این نشریه ، به ترویج دانش کیو.سی و تی.کیو.سی(کنترل کیفیت فراگیر)، می پردازند و درک شرکتها و کارگران رادرجهت همکاری وکمک به یکدیگر ،بالا می برند . نشریه دیگری به نام " گمبا – تو.کیو.سی " (کنترل کیفیت برای سرپرستان ،یا اف.کیو.سی ) ، در اوریل 1962 به وسیله همان انجمن منتشر شد و کارگران و سرپرستان کارگاه های مختلف را مخاطب خود قرار داد .

(ج) فعالیت های هسته های کیو.سی :

ناظران خارجی ، فعالیتهای کیو.سی ژاپن را به عامل موفقیت صنایع ژاپنی تلقی کرده اند . البته این فعالیتها ، یکی از عوامل مهم موفقیت بوده اند ، نه تنها عامل آن . امروز نزدیک به پنجاه کشور ف فعالیت های هسته کیو.سی را به کار بسته اند . به باور ما ، فعالیتهای هسته کیو.سی ، اگر با ماهیت انسانی سازگار باشند ، در همه جا قابل اجرا هستند . زیرا انسان ، انسان است و پیوند مشترک انسانی که رابطه انسان را شکل می دهد .

(د) گروه های بررسی نمونه برداری :

داده ها ، پایه کیو.سی را تشکیل می دهند . این داده ها ، غیر قابل اطمینان هستند . در سال 1952 و با کمک جی.یو.اس.ای ، یک گروه مطالعه نمونه برداری در صنایع معدنی تشکیل شد . این گروه ، به زیر گروه هایی به قرار زیر تقسیم می شد :

سنگ اهن ، فلزات غیر آهنی ، ذغال سنگ ، کک ، سنگ سولفاید ، نمک صنعتی و وسایل نمونه برداری . یافته های این زیر گروه ها ، راه را برای منطقی کردن روش های نمونه برداری ، طبقه بندی ، اندازه گیری و تجزیه و تحلیل ، هموار کرد . بر این اساس بود که استاندارد های صنعتی ژاپن (جی.آی.اس) ، برای صنایع متعدد تدوین شد. جی.آی.سی نیز ، به نوبه خود به پایه ای برای استاندارد های سازمان بین المللی استاندارد (ای.اس.او) تبدیل شد و به این ترتیب ، در منطقی کردن تجارت جهانی تأثیر گذاشت .

بسیاری از فنون مدیریت ، در دوره پس از جنگ به ژاپن وارد شد . از آن میان ، تنها کنترل کیفیت است که به هیأتی کاملأ بومی در آمد و به عنوان جزء لاینفک شیوه مدیریت ، موفقیت عظیمی به بار اورد و به " محصول جدیدی " برای صادرات به همه نقاط دنیا تبدیل شد .

تاریخچه کوتاهی از کنترل کیفیت فراگیر



کنترل کیفیت نوین ، یا کنترل کیفیت آماری ( اس.کیو.سی ) ، آن گونه که ما امروز می شناسیم ، از سالهای 1930 ، با کاربرد صنعتی نمودار کنترل شد ، که مبتکر آن دکتر دبلیو.ا.شورات ، از شرکت بل لابوراتوریز بود .

جنگ دوم جهانی ، کاتالیزوری بود که امکان به کارگیری انواع نمودارهای کنترل را در صنایع مختلف ایالات متحده ، به وجود آورد . در آن هنگام ، تغییر خط تولید برای پاسخگویی به مقتضیات شرایط نیمه جنگی یا جنگی ، با نقایص جدی همراه بود . اما به کارگیری کنترل کیفیت ، ایالات متحده را قادر ساخت که انبوهی از تجهیزات نظامی ارزان قیمت را تولید کند . در این زمینه ، در دوران جنگ استانداردهایی انتشار یافت ، که به استانداردهای زد – او معروف شد .

تولیدات جنگی آمریکا از نظر کمی و کیفی و اقتصادی ، تولیدات بسیار موفقی بوده اند . این موفقیت ، تا حدی مرهون به کارگیری کنترل کیفیت آماری است . اهمیت این قضیه ، به حدی بوده که گاهی به این تصور دامن می زند که پیروزی به دست آمده در جنگ ، ناشی از کنترل کیفیت و استفاده از آمار بوده است .

دیدار دکتر جی.ام جوران از ژاپن ، در سال 1954 ، به دعوت جی.یو.آی.اس در سال 1954 ، مقارن با دوره انتقالی در فعالیت های کنترل کیفیت ژاپن است . این انتقال ، در واقع انتقال از در گیر شدن در امور مربوط به مبانی تکنولوژی کارخانه ، با در نظر گرفتن کل مدیریت بود . دیدار دکتر جوران ، فضایی را به وجود آورد که در آن کیو.سی به عنوان ابزاری مدیریتی مورد توجه قرارگرفت ، و به این ترتیب ، کنترل کیفیت فراگیر ، به مفهومی که امروزه می شناسیم ، شکل گرفت . تفاوت بین فعالیت های کیو.سی در ژاپن با ایالات متحده یا اروپا ف بسیار زیاد است . این اختلاف ها ، تا حد زیادی به خاطر آن است که ملتی بافت اجتماعی – فرهنگی خاص خود را دارد . فعالیت های کیو.سی را ، نمی توان در خلاء انجام داد . در چارچوب جوامع و فرهنگ های مختلف، رشد می کنند .

ویژگیهای کنترل کیفیت ژاپنی :

سمپوزیوم هفتم کنترل کیفیت ، در دسامبر 1967 ، شش مورد تفاوت بین کنترل کیفیت در ژاپن و غرب را مورد تأیید قرار داد .

[Sara12]

درباره باركد چه مي دانيد ؟

بسياري از محصولات شركت هاي توليدي، در سراسر دنيا قابل فروش هستند. با توجه به اين مسئله وجود باركدهاي منحصر به فردي كه آنها را از يكديگر متمايز سازد ضروري به نظر مي رسد.
تبديل اعداد به باركد خواندن باركد نياز به استاندارد مشخصي دارد. در حال حاضر در دنيا چند استاندارد براي توليد و استفاده از باركد وجود دارد كه معتبرترين آنها استاندارد EAN/UCC است كه103 كشور در دنيا از آن تبعيت مي كنند و حدود90 درصد تجارت دنيا را پوشش مي دهد.
در ايران به علت ضرورتي كه بنا به توسعه صدور كالاهاي غيرنفتي ايران به بازارهاي جهاني به وجود آمد در سال1374 سازماني با عنوان »مركز ملي شماره گذاري كالا و خدمات« زير نظر موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني تاسيس شد و پس از انجام مطالعات لازم با انتخاب استاندارد EAN/UCC كشور ما به عضويت موسسه بين المللي EAN International درآمد. تاكنون بيش از5 هزار شركت- كه بيشتر آنها شركت هاي توليدكننده محصولات غذايي و شيميايي هستند- به عضويت اين موسسه درآمده و براي كالاها و محصولات خود باركد دريافت كرده اند.
باركد محصولات،12 رقمي است. البته در برخي از كشورها به دلايل مختلف باركد13 رقمي نيز وجود دارد.

سه رقم اول نمايانگر كد كشور(626= كد ايران)،5 رقم بعدي كد شركت سازنده،4 رقم بعدي كد كالاي مربوطه و در نهايت 1 رقم آخر كد كنترل توسط رايانه به منظور كنترل صحت كد مورد نظر است.
به طور حتم تا به حال در هنگام خريد يا پس از خريد كالا به علامت باركد چاپ شده در روي بسته بندي آن توجه كرده ايد و اين سئوال برايتان پيش آمده كه اين خطوط چه هستند و چه كارآيي دارند.
عامه مردم درباره باركد، نظرات متفاوتي دارند. خيلي ها فكر مي كنند باركد نمايانگر قيمت كالاست. برخي ديگر نيز باركد را علامت استاندارد و عده اي باركد را شماره مجوز كالا مي دانند.
باركد شامل يك سري عدد و تعدادي خطوط موازي سياه رنگ با ضخامت هاي مختلف در زمينه سفيد بوده كه از طريق دستگاه پويشگر (Scanner) توسط امواج مادون قرمز قابل خواندن و انتقال به رايانه است. هر يك از اين ميله ها مانند يك بيت ارزشي، معادل صفر و يك دارند.
هر يك از اين كدها در بانك اطلاعاتي مربوط، داراي اطلاعات كاملي شامل شرح، مشخصات دقيق و فني، موجودي، اطلاعات ورود و خروج براي استفاده كنندگان ذي ربط هستند.
استفاده از باركد فقط به محصولات توليدي شركت ها محدود نمي شود. در كارخانه ها و موسسات توليدي به منظور رديابي مداوم اطلاعات كالاهاي توليدي در خطوط مختلف توليد قطعات مصرفي موجود در انبارها، باركدهاي منحصر به فردي ايجاد و با اين سيستم رديابي مي شود. سيستم باركد كمك مي كند تا تغيير اطلاعات را توسط سيستم باركد به بانك هاي اطلاعاتي منتقل كرده و همواره اطلاعات موجودي هاي خود را به روز نگه داريد. در واقع باركد به عنوان يك ترمينال ورودي كمك مي كند تا تغيير يا ثبت اطلاعات با حداقل خطاي اطلاعاتي به رايانه منتقل شود.
در فروشگاه هاي بزرگي كه روزانه مقدار زيادي كالاي ريز و درشت به آنها وارد و يا خارج مي شود و مسئولين براي كنترل موجودي هاي خود همواره به اطلاعات سطوح موجودي نياز دارند استفاده از باركد بسيار ضروري است. در غير اين صورت بايد هرازگاهي با تعطيلي فروشگاه اقدام به شمارش و كنترل موجودي كرد. اين كار نه تنها بسيار دشوار و طاقت فرساست بلكه امكان بروز اشتباه در آن نيز زياد است.
در حال حاضر در كشور ما از باركد براي جمع آوري و ثبت اطلاعات مختلف استفاده هاي متنوعي مي شود. از كارت هاي حضور و غياب پرسنلي گرفته تا قبوض آب و برق و تلفن، اطلاعات خطوط توليد و ردياب محصولات، موجودي هاي انبار، كتب جهت ثبت شماره استاندارد بين المللي كتاب (شابك) و از همه بيشتر براي كالاهاي توليدي شركت ها كه در فروشگاهها ارائه مي گردد و ...
براي راه اندازي سيستم هاي مبتني بر باركد، نياز به تجهيزاتي مانند نرم افزار توليد باركد، چاپگر چاپ باركد، پويشگر (Scanner) و برچسب هاي ويژه داريم.
البته توسعه و پيشرفت در زمينه باركد نيز مانند ساير علوم و فن آوريها به سرعت در حال وقوع است.

[Sara12]

وجوه تمايز استانداردهاي ISO 14001,OHSAS 18001,HSE-MS

ISO 14000

توجه روز افزون به حفظ محيط زيست و افزايش آگاهي , انتظارات و الزامات طرف هاي ذينفع نسبت به توسعه پايدار مستلزم نگرش سيستمي در اتصال با قوانين, ضوابط ملي و منطقه اي مي باشد. در اين راستا کميته فني207 سازمان بين المللي استاندارد (ISO/ TC 207) در سال1996 سري استاندارد بين المللي ISO 14000را در رابطه با سيستم مديريت محيط زيست تدوين و منتشر نمود. سري استاندارد ISO14000 با پرداختن به موضوعات مختلف در زمينه محيط زيست , زمينه مناسبي را در سازمان ها براي درک مفاهيم محيط زيستي و به کارگيري روش هاي متفاوت در طرح ريزي , اجرا و کنترل فرايند هاي سازمان در توجه به رويکرد محيط زيست فراهم مي آورد.
مزاياي استقرار:
- شناساييفرصت‌هايي براي بهبود زيستمحيطي
- كاهش شكايات،جريمه ها و مجازات ها
- كاهش ضايعات و پسماندها و استفاده از روش هاي بازيافت
- اطمينان دادن به مشتريان درمورد تعهد نسبت به مديريت زيست محيطي
- اطمينان از حفاظتمحيطزيستدر توسعهپايدار
- اهميت دادن به جنبه هاي محيط زيستي در توليد و يا ارائه خدمات
- يکپارچه کردن سيستمهاي مديريتي و بهبود روشهاي مديريت
- کاهش هزينه هاي ناشي از اتلاف مواد و انرژي
- استفاده بهينه از منابع طبيعي
- رعايت قوانين ملي محيط زيستي
- حفاظت از محيط زيست و توجه به علائق جامعه در اين ارتباط
- پشتيباني ازمحيطزيستوپيشگيري از آلودگي
- ارزيابي عملكرد زيستمحيطيسازمان

Occupational Health & Safety Management System - OHMAS

OHSAS 18000

OHSAS به معناي "سري ارزيابي ايمني و بهداشت شغلي"(Occupational Health & Safety Assessment Series) مي باشد و OHSAS 18001 استانداردي قابل مميزي و صدور گواهينامه است که در پاسخ به نياز سازمان ها به يک استاندارد که بوسيله آن بتواند سيستم مديريت خود را در زمينه هاي بهداشتي و ايمني ارزيابي نمايند تدوين شده است. ساختار استاندارد OHSAS 18001 سازگار با استاندارد هاي ISO 14001:2004 وISO 9001:2000 مي باشد تا سازمان ها بتوانند به راحتي سيستم هاي مديريت کيفيت محيط زيست و ايمني و بهداشت شغلي را با يکديگر ادغام و سيستم مديريتي يکپارچه اي را ايجاد نمايد. يک سيستم مديريت ايمني و بهداشت شغلي, سازمان را در شناسايي, حذف و يا به حداقل رساندن ريسک هاي مرتبط با بهداشت و ايمني کارکنان خود و ساير طرف هاي ذينفع که در معرض ريسک هاي OH&S قرار دارند ياري مي نمايد.فرايند مميزي بر اساس استاندارد OHSAS 18001 مشابه با فرايند مميزي مبتني برISO 9001 و ISO 14001 مي باشد و مي تواند به طور يکپارچه با هر يک از سيستم هاي مديريت يا به تنهايي انجام پذيرد.
مزاياي استقرار:
- افزايش عملكرد سازمان در رابطه با حذف، بحداقل رسانيدن و كنترل خطرات و ريسك ها.
- کمک به خود ارزيابي و در نتيجه توصيف بهتر ميزان تطابق عملکرد سازمان با ويژ گيها و مشخصات سيستمهاي ايمني و سلامت حرفه اي
- ايجاد اطمينان از برقراری تطابق مورد نظر با خط مشي ايمني تعريف شده سازمان.
- اجرا , نگهداري و بهبود مستمر سيستم مديريت ايمني و سلامت حرفه اي.
- برقراري سيستم مديريت ايمني و سلامت حرفه اي براي محدود کردن يا کاهش دادن ريسک کارکنان و ديگر ذينفعان سازمان که در حين فعاليت در معرض تاثير پذيري ريسکهاي ايمني و سلامت حرفه اي قرار مي گيرند.

Health , Safety, Environment - HSE

HSE-MS

در همسويي با استقرار سيستم هاي مديريت يکپارچه در زمينه بهداشت شغلي, ايمني و محيط زيست , از دهه هاي قبل برخي شرکت هاي بين المللي به ويژه در حوزه صنايع نفت , اقدام به تدوين استانداردهاي راهنما نمودند. استانداردهاي مذکور که عمدتا با مخفف HSE-MSمعرفي شده اند چار چوب معيني را براي يک سيستم مديريت يکپارچه مهيا مي نمايد و داراي وجوه تمايزي با استانداردهاي OHSAS 18001 وISO 14001هستند.از سال 1381 وزارت نفت در ايران اقدام به تدوين کتابچه راهنماي استقرار HSE-MSو ابلاغ جهت اجرا به کليه سازمان هاي تابعه نمود. اين راهنما در کليه صنايع و سازمان هاي تابعه آن وزارت اعم از شرکت نفت ايران, شرکت سهامي پتروشيمي, شرکت ملي گاز ايران و شرکت پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران قابل پياده سازي است.
__________________

[Sara12]

URS برگرفته از سه كلمه انگليسي UNITED Registrar of Systems بوده و وابسته به سازمان بازرسان يونايتد (URSIL) يكي از بزرگ‌ترين و معتبرترين مراكز بين‎المللي صدور گواهينامه، ثبت سيستم، آموزش و بازرسي مي‌باشد كه با سابقه فعاليت طولاني در اروپا، آمريكا و آسيا شهرت فراواني دارد.
تلاش شركت URS و كليه دفاتر در سراسر دنيا، در كنار ابزارهاي مناسبي همچون بهره‎گيري از متخصصين مجرب بين‎المللي در صنايع مختلف و آزمايشگاه‌هاي متعدد (پزشكي، صنعتي و غذايي) منجر به دستاوردهاي موثري در ارائه خدمات اين شركت به معتبرترين سازمان‌ها و ارگان‌ها در اقصي نقاط جهان گرديده است.
فعاليت شركت URS در خاورميانه در دفاتر امارات متحده عربي، ايران، عربستان سعودي، كويت، پاكستان، تركيه، يونان، قبرس با مركزيت در امارات متحده عربي(دبي) انجام مي‌گيرد، همچنين دامنه خدمات اين شرکت به کشورهاي چين، هنگ‌كنگ، تايلند و تايوان نيز گسترش يافته است.

URS ايران
URS ايران از سال 1380 با بهره‌گيري از متخصصين مجرب كه اولين تيم اجرايي سيستم‌هاي كيفي، زيست‌محيطي، ايمني و بهداشت در صنايع مختلف بودند، در ايران تاسيس گرديد. اين تيم فعاليت‌هاي استقرار، آموزش و مميزي سيستم‌هاي مديريت را از سال 1374 در سطوح حرفه‌اي، در صنايع کشور آغاز کرد و نهايتاً از سال 1380 در قالب شرکت URS در ايران و خاور ميانه بصورت منسجم‌تر ادامه داد.
خدماتي که اين شرکت ارائه مي‌کند در حوزه‌هاي عمده زير طبقه‌بندي مي‌شود:
- خدمات مميزي و ثبت و صدور گواهي‌نامه سيستم‌هاي مديريت
- خدمات صدور گواهي مرغوبيت محصول
- خدمات بازرسي محصول و خدمات
- خدمات مديريت و اجراي پروژه‌هاي ويژه
- خدمات آموزشي در زمينه سيستم‌هاي مديريت و استانداردهاي مربوطه و مفاهيم و علوم روز در حوزه مديريت، تكنولوژي و تجارت