در نقش رستم كه يكي از دو مــركـــز مـذهبي ايـــران دوره
ساسانـي است، كعبـه زرتشت و دو آتشكـــده كـــوچـك نيـــــز از
نمونه معماري مذهبي حجاري شده است.(٢٥)
آتشكــده نــورآبـاد ممسني در دوره سلــوكي(٢٦)، هم‌چنيــن
آتشكـده كنار سيـاه(٢٧) و آتشكـده ساساني ((تنگ كــريم))(٢٨) و
نيــز آتشكـده ((بـاكـو)) در آذربـايجـان كه بـــرخي آن را وطن
زرتشت مي‌دانند بر بالاي كوه قرار دارند.(٢٩)
مسكن كيومرث، نخستين انسان در اسطوره آفرينش
زرتشتي در كـوه بــود.(٣٠) و آتشكــده اصفهـان كه به شكـل
هشت ضلعي است و هشت درش بر هشت جهت قطب‌نما
قـرار گـرفته است، بـر تپه‌اي در نــزديكي آن شهــر قــرار
دارد.(٣١)
ميثــــر، در حـــال كه دشنه‌اي به يك دست و مشعلـي به دست
ديگــر دارد، از صخــره بيـــرون مي‌آيـد. ايـن حجـاري در معبـد
((ميثــر)) كه زمـاني در محـل فعلي كليساي ((سان‌كلمـان)) در رم
قرار داشت به دست آمده است.(٣٢)
پــرستشگاه آناهيتا در كنگاور در ٤٥ كيلومتــري بيستـون و
حوالي صحنه و اسدآباد روي كوه قرار دارد.
معبد عيلامي ((چغار زنبيل)) در خـوزستان مــربـوط به قــرن
سيـــزدهم پيش از ميـلاد بـــر تپه‌اي و به شكـل كــوه كله‌قنــدي
ساخته شده و ارتفاع بنا ٦٢ متر بوده است.(٣٣)
هم چنيـن كليساي طاطاووس يـا قـــره‌كليسا در آذربـايجــان
غربي روي كوه قرار دارد.(٣٤)
خلاصه، از اين نمونه‌هاي معماري صخره‌اي كه جنبه
مـذهبي دارنـد در بين تمام ملل، اديـان و مـذاهب فــراوان
است كه از ذكــــر آن‌هـــا خــودداري مي‌شود. بـــا ايـــن همه،
همـان‌طور كه گفته شد، كـوه‌هـا همـواره مظهـــري مقـدس و مــورد احتــرام بـوده‌انـد و نقش مهمي در اعتقـادات، بـاورهـاي مــردم
بـــراي نـــزديكي به نيـــروهـاي مــاوراالطبيعه و در نهــايت
خداونـد بـوده است. زيــرا گـذشتگان معتقـد بـودنـد كه خـدايان
در آسمان‌ها قـرار دارند بنابـراين اگـر معابد و پــرستشگاه‌ها و
گــور دخمه‌هـاي آنـان در بـالا و دل كــوه بـاشد، به خــدايــان
نــزديك‌تــر خـواهنـد بـود و گناهـان آنهـا بخشوده خـواهـد شد.
مثلا"، بـابلي‌هـا عقيـده داشتنـد كه ((بــر بـالاي آسمـان، حجـاب
فلكي قـــرار دارد كه خــانه خــدايــان است)).(٣٥)* به هميــن
لحـــاظ جـــايگـــاه اصلي ((مــــردوك)) Mardouk را كه در راس
خـدايـان بـابـل قـــرار داشت و از وي به عنـوان ((بعل)) (Bel)
يعني سرور خدايان نام برده مي‌شد، در بالاي كوه
مي‌دانستنـد و ((زيگــورات‌هـا)) را بلنــد و شبيه به كــوه
مي‌ساختند.
مصري‌هاي نيـز اهـرام ثلاثه را كه فـراعنه پس از مـرگ در آن
ذفن مي‌شدند به شكل كوه بنا كرده‌اند.
در اساطير ايراني نيز آمده است كه چون اهورامزدا كوه‌ها را
آفـــريـده مقـدس است و يك سر پـل چينــوت (پـل صـــراط) به آن
وصل است. كـوه ((مانـوش)) از آن رو نــزد ايــرانيان مقـدس است
كه معتقـد بـودنـد منــوچهـــر از پـادشاهـان پيشدادي كه بمعني
يـاري كننــده ايـــران است در بـالاي آن تــولــد يــافته است.
همينطور كـوه ((ارزيفيه)) از آن لحـاظ مقـدس است چــون معتقــد
بودند كه كيكاوس در بالاي آن بــراي ((ناهيـد)) قــرباني كــرده
است.
گـور دخمه‌هاي سنگي چـون: فقــرگـاه، فــرهـاد و شيــريـن،
خورزن، داودختــر، كــرفتو، اسكاوند و معبـد آناهيتا در كنگاور
و معبــد خــواجه در نــــزديـك دليجـــان و هم چنيـــن، دخمـه
بـــزنكــان و مـــزدوران در مـــزدوران سرخس و دخمه‌هــاي سنگي
نقش رستم و تخت جمشيــد، و غيــــره همه و همه به ايــن دليــل
كه صخـــره‌هـا و كـوه‌هـا مقـدس و مـورد احتـــرام هستنــد و به
خدايان نزديك‌ترند، در بالا و دل كوه حفر شده‌اند.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)