كبد چرب

[Mohamad]

كبد چرب يعني تجمع تري گليسيريد وديگر چربي ها در سلولهاي كبد كه بر دو نوع است :
- كبد چرب بدليل استفاده الكل
- كبد چرب در غياب استفاده از الكل
در صورتي كه تجمع چربي در سلول كبد به اين سلولها آزار نرساند به آن كبد چرب ساده مي گويند ولي اگر اين تجمع چربي باعث آسيب سلول كبدي ويا مرگ آن شود به آن هپاتيت كبد چرب مي گويند
حال چطور ميتوانيم بفهميم كه التهاب در كبد وجود دارد يا خير؟ تنها راه آن تكه برداري از كبد است و نه سونوگرافي نه CTو MRI ونه هيچ آزمايش خوني نمي تواند ايندو را ازهم تمايز دهد
بيماري كبد چرب در مرد وزن بشكل مساوي وجود دارد بيشتر بيماران علامت خاصي ندارند ولي اگر مورد سوال قرار گيرند در 50 ٪ موارد ضعف وخستگي و احساس ناراحتي در فسمت بالي شكم را مشاهده ميكنيم.علامت بيماري كبدي مثل آب آوردن شكم ؛ ورم؛ زردي ؛ در حالتهاي شديد بيماري ديده مي شود
علت بيماري كبد چرب : اگر الكل را در نظر نگيريم اين موارد ميتواند علت كبد چرب باشد:
ديابت نوع 2؛ چاقي ؛ چربي خون بالا ؛ تغذيه نامناسب ؛ تغذيه از راه وريد به مدت طولاني ؛ بيماري هاي روده اي و داروها. همچنين كبد چرب حاد مي تو اند در حاملگي رخ دهد
تشخيص آزمايشگاهي : همانگونه كه گفته شد تشخيص آزمايشگاهي خاصي براي اين بيماري وجود ندارد با اين همه ممكن است آنزيم هاي كبدي بالا باشند و همچنين افزايش چربي هاي خون را داشته باشيم بايد توجه داشت كه در هر بيماري كبدي بايد در ابتدا هپاتيت ويروسي را با آزمايش هاي مربوطه رد كنيم
در سونو گرافي وقتي كبد چرب مشخص است كه 30٪ ويا بيشتر تعغيرات داشته باشيم
درمان:
اجتناب از الكل در كبد چرب الكلي
براي كبد چرب غير الكلي درمان خاصي وجود ندارد با اين همه ممكن است موراد زير سودمند باشند:
-رژيم غذاپي كه نسبت پروتين به كالري بالاي داشته باشد
-كاهش وزن بدن بسيار مهم است اما بايد توجه داشت كه اين كاهش بتدرج باشد چرا كه كاهش ناگهاني وزن باعث بد تر شدن بيماري مي شود
- ورزش در بهبودي بيماري نقش شاياني دارد
- داروي olistat براي درمان نتايج خوبي داشته است
- ويتامين E در بعضي از بيماران موثر بوده است
در انتها بايد توجه داشت كه بيماري كبد چرب ساده بيماري خوش خيم و برگشت پذيري است
مرجع : دكتر Down Stears و دكتر Tushar Pated از دانشگا پزشكي تگزاس

[Mohamad]

افزايش آمار کبد چرب در ايران

مصرف غذاهاي چرب و آماده و نداشتن تحرك كافي، نتيجهاش چاقي و اضافه وزن است که با بسياري از بيماريها از جمله مشکلات کبدي ارتباط مستقيم دارد. اختلالات کبدي از جمله نتايج رژيمهاي غذايي نامناسب است و متاسفانه کبد چرب نيز با وزن ارتباطي مستقيم داشته و با توجه به افزايش چاقي در جوامع مختلف (از جمله ايران) بر تعداد مبتلايان به اين بيماري روز به روز افزوده ميشود. از اين رو با دکتر سعيد حسيني، متخصص تغذيه و رژيم درماني، گفتگو کردهايم تا از نقش رژيم غذايي در بروز و درمان کبد چرب بيشتر بدانيم.



: آقاي دكتر! تعريف شما از کبد چرب چيست؟منظور از کبد چرب، رسوب چربي (عمدتا از چربيهاي خنثي مانند تريگليسيريد) در کبد است که اگر در رابطه با مصرف الکل باشد به آن کبد چرب الکلي گفته ميشود اما اگر در اثر تجمع چربي در سلولهاي کبدي باشد به بيماري کبد چرب غيرالکلي شهرت مييابد. سلولهاي کبدي که به طور طبيعي جايي براي تجمع چربي نيستند در اين بيماري جايگاهي براي رسوب چربي شده و اگر اين تجمع چربي همراه با التهاب باشد به آن کبد چرب غيرالکلي همراه با التهاب در نسج کبد گفته ميشود. بيماري کبد چرب در هر سني ديده ميشود، اما بيشترين شيوع آن بين 40 تا 60 سالگي است و در ميان خانمها بيشتر ديده ميشود. : ميزان شيوع بيماري کبد چرب تا چه حد است؟

شيوع کبد چرب در جوامع مختلف متفاوت است. احتمال پيدايش کبد چرب غيرالکلي با وزن بيمار ارتباط مستقيم دارد و با توجه به افزايش چاقي در جوامع مختلف از جمله ايران، شيوع اين عارضه نيز رو به رشد است.: چه كساني بيشتر به اين بيماري مبتلا ميشوند؟

وجود عوامل خطري همچون چاقي، وجود زمينههاي افزايش قند و چربي خون و بيتحرکي احتمال ابتلا به اين بيماري را افزايش ميدهد. البته مصرف برخي داروها نيز ميتواند باعث رسوب چربي در کبد شود. جالب است بدانيد، کاهش سريع وزن در کساني که قبلاً به چاقي مبتلا بودهاند هم ميتواند اين عارضه را در پي داشته باشد، بنابراين اگر تصميم به لاغر شدن گرفتهايد راه اصولي را در پيش بگيريد، هر چند كه طولاني تر است اما كمترين عارضه را برايتان به همراه خواهد داشت. در ضمن، افزايش تمايل افراد جامعه به استفاده از غذاهاي آماده و استفاده از روغنها مخصوصا روغنهاي اشباع از يک سو و تغيير الگوهاي زندگي و عادات نادرست غذا خوردن از سوي ديگر، موجبات ابتلاي به کبد چرب را فراهم ميآورد. : علل تغذيهاي که به کبد چرب ميانجامد، کدام است؟

هنوز مشخص نيست که کدام غذاها بيماري را تشديد ميکنند اما غذاهاي چربي که مملو از روغنهاي اشباع هستند و مواد غذايي که انديس گلايسمي (شاخص قند) شان بالاست در بروز اين بيماري نقش داشته و بهبود را نيز به تاخير مياندازند، يعني غذاهايي مانند برنج، نان سفيد و ماکاروني و همچنين ميوههايي که شاخص قندشان بالاست بايد کمتر در رژيم غذايي اين افراد به چشم بخورند. در ضمن ميدانيد، غذاهايي که شيريني زياد و چربي بالايي دارند، فشارخون را بالا ميبرند و اين اختلال از عوامل اصلي ايجاد کبد چرب به حساب ميآيد. از اين رو، كنترل اين فاكتور نيز يك اقدام پيشگيرانه است. : در اين بيماري چه مواد غذايي بايد بيشتر و کدامها کمتر مصرف شوند؟

اگر رژيم غذايي افراد سالم باشد و از همه گروههاي غذايي به اندازه متعادل و متناسب استفاده کنند مشکلي براي افراد پيش نميآيد، حتي مواد غذايي سالم و مفيد هم اگر به ميزان زياد استفاده شوند، مضر خواهند بود. مقدار چربي مصرفي و دريافتي روزانه نيز بايد از 30 درصد انرژي روزانه فرد بيشتر نشود. : چه توصيهاي براي بيماران داريد؟

نکته مهم در بهبود اين بيماري رفع چاقي، کنترل چربيهاي خون، کنترل قند خون، افزايش فعاليت بدني و اصلاح شيوه تغذيه است که همه ميتوانند در بهبود، موثر عمل كنند اما از همه مهمتر کنترل وزن است. در ضمن کاهش وزن در افراد چاق بايد به تدريج صورت گيرد زيرا همانطور كه گفتيم کاهش وزن سريع خود ميتواند به کبد چرب منتهي شود. کاهش وزن بايد تدريجي و در يك دوره زماني انجام شود. کافي است که افراد تنها 10 درصد از وزن خود را کاهش دهند. روي اين 10 درصد بسيار تاکيد ميشود زيرا کاهش سريع وزن باعث تشديد کبد چرب ميشود. بسياري از افراد تا درمان اصلي اين بيماري را ميشنوند، بسيار نگران ميشوند و اقدام به کاهش وزن غيراصولي و سريع ميکنند. اين کاهش وزن بهتر است اصولي باشد، چرا که مراکزي که بهصورت غيرتخصصي اقدام به کاهش وزن ميکنند اگرچه باعث ميشوند که وزن فرد کم شود اما چون در اين کاهش وزن سريع مقدار زيادي از آب بدن فرد از دست ميرود، بهبود در بيمار ايجاد نميشود و بيشتر او را با مشكل رو به رو ميكند.

نتايج تحقيقات

دانشمندان معتقدند که اگر رژيم غذاييتان را تغيير دهيد، ميتوانيد بيماري كبد چرب را مهار كنيد.

براساس مطالعهاي كه محققان «بيمارستان اطفال بوستون» روي موشها انجام دادهاند، رژيمهاي غذايي مملو از كربوهيدراتيهايي كه سريع جذب ميشوند، ميتواند موجب ابتلا به بيماري كبد چرب و در نتيجه نارسايي كبد و مرگ بيمار شود. در اين مطالعه محققان موشها را تحت رژيمهاي غذايي شيرين و كمشيرين قرار دادند. رژيمهاي غذايي شيرين، قند خون را به سرعت بالا ميبرند، در حالي كه رژيمهاي غذايي كمشيرين به آرامي قندخون را افزايش ميدهند. موشهايي كه رژيم غذايي شيرين داشتند نوعي آرد ذرت تصفيه شده مصرف ميكردند كه سريع جذب ميشد و موشهايي كه رژيم غذايي كمشيرين داشتند آرد ذرتي مصرف ميكردند كه به كندي جذب ميشد. نان سفيد، برنج سفيد، بيشتر غلات تصفيه شده براي صبحانه از جمله غذاهاي شيرين هستند كه قند خون را در افراد به سرعت بالا ميبرند. در عوض اكثر سبزيجات، ميوهها و غلات تصفيه نشده نمونههايي از غذاهاي كمشيرين هستند كه قند خون را به كندي ميافزايند. در اين مطالعه به هر دو گروه موشها مقادير مساوي از مجموع كالريها، چربي، پروتئين و كربوهيدارت داده شد. پس از 6 ماه هر دو گروه موشها هم وزن بودند اما چربي در خون و كبد موشهايي كه رژيم غذايي شيرين داشتند دو برابر موشهايي بود كه رژيم غذايي كمشيرين داشتند. دكتر «ديويد لودويگ»، مدير اين پروژه در بيمارستان اطفال بوستون گفت: «يافتههاي جديد استدلالي بسيار قوي در اثبات اين امر است كه يك رژيم غذايي شيرين موجب ابتلاي انسان به بيماري كبد چرب ميشود و رژيم غذايي كمشيرين از ابتلا به اين بيماري پيشگيري ميكند.»


هفته نامه سپید