افشاریان

[sorna]

محمد تقی خان شیرازی




1- ابتدا مستوفی دیوان عصر سلطه افغانان بود .
2- پس از پیروزی نادر جذب وی شد و از نزدیکان و صاحب منصبان عصر وی شد .
3- اقدامات تند و ستمکارانه و ناعادلانه نادر در اواخر حکومت سبب نارضایتی بسیاری از طرفدارانش شد که از جمله محمد تقی خان شیرازی بود
4- شورش محمد تقی خان شیرازی توسط نادر سرکوب شد و پس از سرکوبی وی بار دیگر مورد توجه نادر قرار گرفت و منصب مستوفی گری ممالک مفتوحه سند را عهده دار شد .

[sorna]

علیقلی خان برادرزاده نادر


دلایل شورش علیقلی خان برادر زاده نادر :

ستمها و *****ات پنج سال آخر عمر نادر
حرص و طمع زیاد نادر نسبت به ثروت و اموال ، که این خصلت نادر پس از فتح هند بیشتر شد .
سوء سیاست اطرافیان نادر نسبت به وی سبب تنفر او از دسته ای و رغبتش به دسته دیگر شد ، این عمل سبب سوء سیاست و اختلال د رامور حکومتی او گردید.
بیماری جنونی که پس از کور کردن پسرش مبتلا شد سبب شد حتی نزدیک ترین کسانش علیه وی طغیان کنند که علیقلی خان یکی از آنها بود .
همچنین هوس و طمع نزدیکان نادر در اواخر عمر برای رسیدن قدرت علی قلی خان را به فکر شورش انداخت .

[sorna]

برخورد نادر با پسرش


1- نادر هنگام بازگشت از ناموفق به داغستان در یکی از جنگهای مازنداران مورد سوء قصد واقع شد
2- بعد از این جریان سوءظن نادر نسبت به پسرش زیادتر شد .
3- زیرا در دوره لشکرکشی نادر به هند وی در صدد استقلال بود و حتی به نام خود سکه زده بود .
4- نادر که از این عمل پسرش سخت ترسیده بود به عملی شنیع دست زد و وی را کور کرد .
5- نادر پس از اقدام دچار جنون شد و به طوریکه نسبت به همه اطرافیان و مردم بدبین گردید
6- این اقدام نادر زمینه ساز یکی از عوامل فروپاشی و سقوط سلسله افشاریه گردید .

[sorna]

مرحله سوم افشاریه



الف : علیقلی خان عادلشاه
ب: ابراهیم شاه
ج: شاهرخ شاه

الف: علیقلی خان
دوران پادشاهی علیقلی خان را باید به دو دسته تقسیم کرد :
1. دوران قبل از به قدرت رسیدن علیقلی خان
2. دوران پادشاهی علیقلی خان

ب: ابراهیم خان
ابراهیم خان به همراه نادر در نبرد با ترکان بود و در جریان شورشهای اواخر عهد نادر در نقش مهمی در سرکوبی آنها داشت از جمله توانست شورش سام میرزا در اردبیل را سرکوب کند .

ج: شاهرخ میرزا
الف – به علت ممتاز بودن اصل و نسب او ( چون از طرف مادر ، نواده سلطان حسین صفوی محسوب می شد .
ب- احترام و علاقه ای که نادر نسبت به شاهرخ میرزا نشان داده بود سبب محبوب شدن موقعیت وی نزد مردم شده بود .

[sorna]

پادشاهی علیقلی خان


دوران جانشینی و حکومت علیقلی خان (1151- 1161 )
1- پس از رسیدن خبر قتل نادر به علیقلی خان ، او ابتدا در صدد تسخیر اریکه قدرت نادر یعنی کلات برآمد .
2- علیقلی خان پس از تسخیر کلات و خزاین عظیم آن ، رضا قلی میرزا و کلیه اولاد نادر را به قتل رسانید . تنها کسی که از این جریان جان سالم به در برد شاهرخ میرزا بود .
3- پس از انجام این امور علیقلی خان در بیست و هفتم ماه جمادی الثانی 1160 هجری در مشهد بر تخت سلطنت نشست لقب علی شاه یا عادلشاه را عنوان خود ساخت .
4- در این زان عادلشاه برای جلب قلوب مردم دست به بذل و بخششهای بی اندازه از خزاین نادر کرد .
5- علیقلی شاه برادر کوچکتر خود ابراهیم خان را به نواحی مرکزی جنوبی و غربی ایران منصوب کرد .
6- دوران حکومت یازده ماهه عادلشاه با دو واقعه مهم روبروست :
a. طغیان محمد حسن خان قاجار
b. قیام ابراهیم خان که منجر به کور کردن علیشاه و از دست دادن قدرتش گردید .
7- عادلشاه که در سرکوب شورش برادرش ناتوان گردید با تعدادی از همراهان خود به تهران فرار کرد اما طرفداران ابراهیم خان وی را در تهران دستگیر کرده و به برادرش تحویل دادند ابراهیم خان نیز مانند سیاست نادر عادلشاه را کور کرد .

[sorna]

محمد حسن خان قاجار


او رئیس قبیله ایل قاجار و پسر فتحعلیخان قاجار بود او در اواخر عمر نادر بر اثر ایجاد بلواهای متعدد در استرآباد شکست یافته بود به میان ایلات یموت فرار کرده بود . چون از شاهی علیقلی خان مطلع می شود به خدمت او می رود او پس از اندکی به علت بدگوئیهایی که مخالفان وی از او می کنند . از اردوی شاه فرار کرده به طرف ترکمانان یموت برمی گردد عادلشاه که از فرار محمد حسن خان قاجار مطلع می شود به تعقیب فراریان پرداخته و در یک حمله غافلگیرانه شکست سختی بر وی وارد آورد .

[sorna]

ابراهیم شاه



1- ابراهیم خان به همراه نادر در نبرد با ترکان بود .
2- در جریان شورشهای اواخر عهد نادر در نقش مهمی در سرکوبی آنها داشت از جمله توانست شورش سام میرزا در اردبیل را سرکوب کند .
3- در زمان پادشاهی کوتاه مدت علیقلی شاه از سوی برادر ، به حکومت نواحی مرکزی ، جنوبی و غربی گماشته شد .
4- مبارزه پنج ماه علیقلی شاه با محمد حسن خان قاجار به ابراهیم خان فرصت داد تمام تدارکات خود را برای شورش بر علیه برادر فراهم کند .
ابراهیم خان توانست طی یک شورش بر ضد علیقلی شاه او را منهدم کند و خود قبضه قدرت را بدست گیرد . شیوه حرکت سیاسی او بدین صورت بود که ابراهیم خان تحت این شعارها که عادلشاه فردی بی لیاقت است و شجاعت و تهور پادشاهی را ندارد واز راه و رسم مملکتداری آگاهی ندارد بی رغبتی سران خراسان را سرکوب شاه لاابالی افزود و از طرف دیگر اصلان خان افشارش پسر عمه نادر که از شجاعان به نام بود و بر آذربایجان فرمان می راند با سی هزار ارتش برای حمایت ابراهیم خان به اردوی وی پیوستند به این ترتیب این گروه هماهنگ توانستند شکست سختی بر عادلشاه وارد آوردند .
5- نگرانی عمده ابراهیم خان در این زمان شاهرخ میرزا ، در خراسان بود .
6- چون بزرگان خراسان در حمایت از شاهرخ درمقابل ابراهیم خان برآمدند ، بنابراین او از رسیدن به تخت شاهی در مشهد ناامید شد به سال 1161 در تبریز به تخت شاهی نشست .
7- از تبزیز ابراهیم خان لشکری برایم منهدم کردن شاهرخ به سوی خراسان گسیل کرد .
8- اما در میانه های راه لشکریاه ابراهیم خان که از جنگ و خونریزی خسته شده بودند او را رها کرده و ابراهیم خان تنها در نهایت به اسارت نیروهای شاهرخ میرزا برآمد .
9- سرانجام ابراهیم خان نیز توسط شاهرخ همانند برادرش کور شد .

[sorna]

شاهرخ شاه



1- سومین جانشین نادر بود .
2- چون نسب متمایزی داشت ( از طرف مادر نواده سلطان حسین صفوی بود ) . نادر او را از کودکی محترم می داشت .
3- علیقلی خان که پس از نادر به قدرت نشست به هیچ یک از احفاد نادر رحم نکرد به جز شاهرخ .
4- اگر چه پس از علیقلی خان ، ابراهیم خان خواستار جانشینی وی شد اما بزرگان مشهد شاهرخ را به سال 1161 به تخت پادشاهی نشاندند .
5- چون شاهرخ شاهی بود کم سن و بی تجربه ، بازیچه شد در دست بزرگان خراسان
6- اندکی از جلوس شاهرخ در مشهد نگذشته بود که میر سید محمد مقبولی آستان قدس که از زمان نادر عهده دار این سمت بود مدعی سلطنت شد و با نام سلیمان ثانی بر تخت نشست .
7- پس از چهل روز علمای مشهد وی را از تخت شاهی خلع کردند و مجددا شاهرخ را به جلوس نشاندند .
8- از این زمان 1164 تا پایان عمر شاهرخ 1210 بدست آقا محمد خان قاجار او یک حاکم محلی کوچکی بیش نبود .
9- از آنجا که شاهرخ نابینا بود ( توسط امرای ایرانی کور شده بود )توانایی اداره کشور را نداشت . فریدون خان گرجی را به نیابت سلطنت خود معین کرد .
10- فریدون خان تا وقتی که پسران شاهرخ ، نصرالله میرزا و نادر میرزا رسیدند در آن شغل برقرار بود .
11- نادر میرزا آخرین بازمانده سلسله افشاریه بود که توسط فتحعلیخان قاجار کشته شد.

[sorna]

علیقلی خان در رکاب نادر



1- علیقلی پسر ابراهیم خان ظهیرالدوله برادر نادر است . ( ابراهیم خان ظهیرالدوله از سوی نادر برای مطیع کردن اقوام لزگی داغستان رفته بود که توسط آنها به قتل رسید )
2- علیقلی خان در بسیاری از لشکرکشیهای نادر در حضور وی بود .
3- چون علیقلی خان سرداری دلیر و جنگجو بود همواره مورد توجه نادر بود.
4- در اواخر دوران پر آشوب و پر قتل و غارت نادر ، علیقلی خان از طرف نادر مامور سرکوب شورشیان سیستان شد .
5- ازآنجائیکه نادر در اواخر عمر نسبت به همه اطرافیان سوء ظن پیدا کرده بود تهماسب قلی خان جلایر را به همراهی علیقلی خان به سیستان گماشت .
6- در مسیر راه سیستان علیقلی خان یاغی شد و بر علیه نادر شورش کرد.
7- چندی از طغیان علیقلی خان نگذشته بود که نادر به دست عده ای از درباریان به قتل رسید .

[sorna]

میر سید علی محمد



او متولی آستان قدس رضوی بود که از عهد نادر عهده دار این سمت بود . سید محمد از طرف مادر از نوادگان شاه سلیمان صفوی بود . چون شاهرخ هنوز جوان و بی تجربه بود . سید علی محمد خود را نمونه ای از عدالت خواهی و خیرجوئی پادشاهان صفوی دانست و با عنوان شاه سلیمان ثانی بر تخت نشانید . مدت سلطنت شاه سلیمان ثانی چهل روز بود ، بزرگان و امرای خراسان به حمایت از شاهرخ وی را برکنار کردند و باردیگر شاهرخ میرزا را به تخت شاهی نشاندند .