چشمه هاي آب گرم :




چشمه هايي كه آب گرم يا داغ را به سطح زمين مي آورند،چشمه هاي آب گرم يا چشمه هاي داغ ناميده مي شوند.معمولا چشمه اي را به عنوان چشمه آب گرم به حساب مي آورند كه دماي آب آن،حدود 6.5 درجه سانتيگراد از ميانگين دماي محيط بيشتر باشد.

اكثر چشمه هاي آب گرمي كه در غرب ايالات متحده قرار دارند،گرماي خود را از توده هاي ماگمايي مي گي رند كه راهي به پوسته زمين و تقريبا به سطح،گشوده و در حال سرد شدن هستند.به هر حال،در گروه چشمه هاي آب گرم شرقي،چرخش آب زيرزميني،آنها را به چنان عمقي مي كشاند كه بر اثر افزايش طبيعي دماي زمين،آب نيز گرم مي شود.

آبفشان ها

آبفشان،نوع خاصي از چشمه آب گرم است كه در آن،آب متناوبا با نيرويي قابل ملاحظه به بيرون پرتاب مي شود.

هر چند كه جزئيات عملكرد آبفشان هنوز هم شناخته نشده است،اما به طور كلي مي دانيم كه رفتار هر آبفشان ناشي از ترتيب قرار گرفتن سيستم مجاري آن و همچنين نزديكي آن به يك منبع حرارتي خوب است.

توضيح آنچه كه احتمالا رخ مي دهد،بدين قرار است كه آب زيرزميني كه حركتي عمقي از سطح دارد،لوله اي طبيعي و يا مجرايي را كه دهانه آن در سطح زمين قرار دارد پر مي سازد،سنگهاي آذرين داغ و يا گازهاي ناشي از اينگونه سنگها،به تدريج ستون آب درون لوله را گرم كرده و دماي آن را به نقطه جوش نزديك مي كند.از طرفي مي دانيم كه هرچه فشار وارده بر آب بيشتر باشد،نقطه جوش آن نيز بالاتر خواهد بود و از آنجا كه آب موجود در بخش هاي پاييني لوله،زير بشترين فشار وارده قرار دارد،براي جوش آمدن بايستي با درجه حرارتي بيشتر از درجه حرارتي آب موجود در بخشهاي بالايي،حرارت ببيند.نهايتا،ستون آب آنقدر گرم مي شود كه افزايش ناچيزي در درجه حرارت آب و يا كاهش اندكي در فشار آن را جوش مي آورد.در اين نقطه بحراني،آب نزديك كف لوله تا دماي جوش حرارت مي بيند و آنگاه به بخار تبديل شده و همزمان با اين تبديل منبسط مي شود و آب موجود در بخشهاي بالايي را با فشار به طرف سطح مي راند.بالا آمدن ستون گرم شده آب ،فشار وارد بر آن را كاهش داده و در نتيجه، آب بخشهاي بالايي نيزبجوش مي آيد.بنابر اين انرژي توليد شده از اين طريق،آب و بخار را تا ارتفاعي زياد به هوا پاشيده و عملكرد بي نظيري را بوجود مي آورد كه شاخص بسياري از آبفشانهاست.پس از اينكه آب موجود در لوله،بر اثر اين فوران بيرون ريخته شد،لوله مجدادا از آب پر شده و تمام اين فرايند دوباره تكرار مي شود.

اين چرخه فرضي را مي توانيم با عملكرد آبفشان اولد فيس فول كه در پارك ملي يلوستون قرار دارد مقايسه كنيم.اولين نشانه نزديك شدن يك فوران در اين آبفشان،جريان آرام آب به صورت فواره اي به ارتفاع يك تا دو متر است.اين فعاليت مقدماتي،فقط چند ثانيه به طول انجاميده و سپس فرو مي نشيند.اين مرحله،نمايانگر اولين فشار رو به بالاي ستون آب است.اين بالا آمدن ستون آب باعث كاهش فشار شده و از اين طريق،نقطه جوش آب موجود در لوله را پايين مي آورد.در نتيجه،آب تبديل به بخار شده و در مدتي كمتر از يك دقيقه پس از فوران اوليه،نخستين فوران شديد روي مي دهد.در اين حالت،آب و بخار به ارتفاع 45 تا 50 متر به هوا پاشيده مي شوند.تمام اين فعاليت، در حدود 4 دقيقه طول مي كشد.پس از آن،لوله كه بر اثر فوران خالي شده است،مجدادا به آرامي توسط آب زيرزميني پر مي شود و همان چرخه،طي تقريبا يك ساعت تكرار مي شود.ميانگين زمان واقعي بين هر دو فوران در آ بفشان اولد فيس فول،در حدود 65 دقيقه است،اما اين زمان ممكن است كه بين 30 تا 90 دقيقه،نيز تغيير كند.




منبع:زمين شناسي فيزيكي