آسم بیماری مجاری هوایی است که با افزایش قابلیت واکنش درخت نای – نایژه ای در مقابل تعدادی از محرکها مشخص می شود. آسم از نظر فیزیولوژیک با تنگ شدن وسیع مجاری هوایی ظاهر می شود که ممکن است خود به خود یا در اثر درمان بهبود پیدا نماید و از نظر بالینی با حملات ناگهانی تنگی نفس و سرفه تظاهر می کند.
معمولا اغلب حملات کوتاه مدت هستند و از چند دقیقه تا چند ساعت دوام دارند.
● محرکهای آغاز کننده حملات آسمی:
محرک های مختلفی باعث آغاز خمله آسمی می شوند. برخی از مهمترین این علائم عبارت است از:
۱) حساسیت به برخی از موارد که معمولا در هوا وجود دارند که غالبا فصلی است و بیشتر در کودکان و افراد بالغ جوان دیده می شود.
۲) داروها مانند آسپرین
۳) محیط و آلودگی هوا
۴) هیجانات
۵) مشاغلی که در تماس با تعداد زیادی از ترکیبات شیمیایی باشد.
۶) عفونت ها – عفونت ها تنفسی که شایع ترین محرک بروز و تشدید کننده حملات آسمی می باشند.
● آسم ورزشی:
لازم به ذکر است که بعضا حمله های آسمی در اثر تمرین، خستگی، اضطراب و هیجان بوجود می آید که آسم ناشی از ورزش نام دارد. تمرینات آمادگی جسمانی که برای بهبود شرایط بدنی انجام می گیرد برای افرادی که بر اثر فعالیت های ورزشی به حملات آسمی دچار می شوند مفید است. در تمرینات باید مراقب بود تا به قلب و شش ها، فشار زیادی وارد نشود. به افرادی که تحمل فشار را دارند ورزش هایی چون تیراندازی با کمان،‌ تنیس روی میز، تمرینات با وزنه که باعث تقویت عضلات قفسه سینه شده و به جریان تنفس کمک می کند با مشورت پزشک متخصص توصیه می شود.
● ورزش برای بیماران آسمی:
همه جلسات تمرین باید با دوره گرم کردن شروع شود و تا جایی که فرد عرق خفیفی کند ادامه یابد که می تواند با قدم زدن شروع شده و به دو آهسته ختم شود. سپس حرکات کششی برای گروه های مختلف عضلات (برای مطالعه بیشتر به نوشتار « تمرینات کششی و عمومی» در آرشیو موضوعی مراجعه کنید.) به کار رود.
فعالیت باید با شدت کم شروع شده و به تدریج شدت یابد تا درجه آمادگی فرد بهبود پیدا کند. فعالیت باید گروه عضلات بزرگ را دربر گیرد مانند قدم زدن، دویدن آهسته، دویدن معمولی، دوچرخه سواری و بازی های مختلف ورزشی. نیاز است تا در هر جلسه، تمرین به مدت ۱۵ تا ۶۰ دقیقه به طول انجامد در افرادی که از نظر آمادگی جسمانی در سطح پایین تری قرار دارند تمرین به مدت ۱۵ دقیقه توصیه می شود ولی در موارد پیشرفته تر بهتر است حداقل فعالیت ۳۰ دقیقه باشد. مطالعات نشان داده است که انجام تمرین سه تا پنج جلسه در هفته کافی است.
(برای بیماران آسمی نباید شدت تمرین زیاد باشد و بلکه با شدت ملایم تر و مدت زمان بیشتر، باید صورت پذیرد.)
● بازی هایی برای کودکان مبتلا به آسم:
برای کودکانی که مبتلا به آسم هستند بازی هایی توصیه می کنیم که به کنترل بازدم و تنفس دیافراگمی کمک می کند.
۱) یک بادکنک را به هوا پرتاب کنید و در حالیکه بادکنک به سمت پایین می آید از کودک بخواهید تا به طور آهسته شروع به سوت زدن کند و این کار را تا زمانی که توپ به کف محل بازی تماس پیدا کند ادامه دهد.
۲) دو نفر در دو طرف یک میز قرار بگیرند و یک توپ تنیس روی میز را در وسط میز بگذارید. از آنها بخواهید تا توپ را با فوت کردن به طرف دیگری هدایت کند.
۳) چند نفر در اطراف یک میز حلقه بزنند و تلاش کنند تا یک بادکنک را در وسط میز قرار دارد با فوت کردن به خارج از میز پرتاب کنند فردی که بادکنک به طرف او فرستاده شد نیز باید از این کار جلوگیری کند و اجازه ندهد تا بادکنک از طرف او خارج شود.
● چند تمرین برای تقویت عضلات بازدمی:
علاوه بر بازی های فوق، تمرینات زیر نیز برای تقویت عضلات بازدمی مورب داخلی و خارجی و راست شکمی توصیه می شود:
به حالت دمر به روی یک نیمکت دراز بکشید و تنه ی خود را به سمت انتهای آن بکشید و تلاش کنید تا تنه ی خود را از روی نیمکت به زمین نزدیک کنید. به حالت اول برگردید و حرکت را ۷ مرتبه در دو نوبت تکرار کنید.
با پاهای باز بایستید و دستهای خود را به دو طرف باز کنید. بدن خود را به یک طرف و سپس به طرف دیگر بچرخانید حرکت را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در دو نوبت تکرار کنید.
به حالت طاق باز بر روی زمین دراز بکشید و سر و شانه ها را در حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر از زمین بلند کنید و سپس به حالت اول برگردید و تمرین را ۱۰ مرتبه در دو نوبت صبح و شب تکرار کنید.
● نکته:
در پایان لازم به ذکر است که باید همیشه یک اسپری بازکننده برونش طی فعالیت ورزشی در دسترس بیمار آسمی باشد تا در صورت نیاز از آن استفاده نماید.