مدل‌ها با انتزاعی کردن کمی یا کیفیی پدیده‌ها یا فرایند‌های پیرامون ما، مطالعه و شناخت آن‌ها را راحت‌تر می‌کنند. اما مدل‌ و مدل‌سازی فقط مربوط به مهندسی و علوم تجربی نمی‌شود. به عنوان مثال به مدل‌سازی «مفهوم عشق» یا «دلبستگی» توجه کنید که توسط روانکاو برجسته رابرت اشترن‌برگ در سال 1987 انجام شده است و به شناخت و درک بهتر روابط عاشقانه کمک می‌کند.




نظریه مثلثی عشق سعی در مدل‌سازی پدیده دلبستگی در روابط متقابل میان اشخاص می‌کند. در این مدل، سه معیار اساسی وجود دارد که عبارتند از :«صمیمیت»، «شور/شهوت»، «تعهد».


با توجه به میزان حضور هر یک از شاخص‌های سه‌گانه ذکر شده در رابطه عاشقانه میان افراد، می‌توان درجات یا انواع مختلفی از عشق تعریف نمود. بر اساس این مدل‌، به نظر می‌رسد روابط عاشقانه‌ای که بر اساس فقط یکی از شاخص‌های ذکر شده باشند، ناپایدار خواهند بود.


مدل مثلثی عشق


love triangle1w500amph428


هشت حالتی که عشق می‌تواند رخ دهد:


صمیمیت شور / شهوت تعهد





بی‌عشقی (NonLove)


مهر و دوستی (Liking or Friendship) **


سودایی (Infatuation) **
عشق توخالی (Empty Love) **
رومانتیک (Romantic) ** **


مشفقانه (Companionate love) ** **


سطحی و کورکورانه (Fatuous love) ** **


کامل (Consummate love) ** ** **


توجه: در زبان انگلیسی Passion تلفیقی از مفاهیم گرایش جسمانی، هیجان، شور و سودا است.


  • بی‌عشقی: عدم حضور هیچ‌کدام از اجزای سه‌گانه عشق.
  • مهر و دوستی: به معنی حس دوستی‌ واقعی. در این حالت فرد نسبت به دیگری احساس تعلق، نزدیکی و صمیمیت دارد، اما این حس همراه با تعهد درازمدت و یا شوق و گرایشات جسمانی نیست.
  • عشق سودایی: عشق بدون حس صمیمیت و نزدیکی‌ و همینطور تعهد درازمدت که گاه نیز به آن «عشق در نگاه اول» می‌گویند. این‌نوع عشق ممکن است به سرعت از بین برود مگر این‌که به حالت‌های قوی‌تر تبدیل شود.
  • عشق توخالی: گاه عشق‌های قوی به عشق‌های بی‌محتوی تبدیل می‌شوند که در آن تعهد باقی‌ مانده است اما «مهر و صمیمیت» و «شور / شهوت» از میان رفته است.
  • عشق رُمانتیک: عاشقان رومانتیک علاوه بر داشتن صمیمیت و نزدیکی دارای شور و سودای عاشقانه نیز می‌باشند.
  • عشق مشفقانه: معمولا در ازدواج رخ می‌دهد. در این گونه عشق شور و شوق و گرایشات جسمانی از میان رفته است، اما مهر و محبت شدید و تعهد به طرفین باقی‌مانده است. این‌گونه عشق معمولا بین کسانی ایجاد می‌شوند که می‌خواهند عمری را با یکدیگر سپری کنند ولی گرایش جنسی یا جسمانی به یکدیگر ندارند. این نوع عشق از دوستی قوی‌تر است، چون عامل تعهد نیز به آن اضافه شده است. نوع محبتی که میان اعضای خانواده وجود دارد نیز معمولا از این نوع عشق است. همینطور عشقی که میان دوستان خیلی نزدیک که زمان زیادی را با یکدیگر سپری کنند ولی گرایشات جسمی بین آن‌دو نباشد.
  • عشق سطحی و کورکورانه: این عشق ماحصل گردبادی است که شور و گرایشات جسمانی همچنین تعهد درازمدت به یکدیگر، بدون حضور صمیمیت و نزدیکی روحی ایجاد می‌کند. در واقع دو فرد دوستان یکدیگر نیستند و تعهد و غریزه آن‌ها را به هم نزدیک کرده است.
  • عشق کامل: کامل‌ترین شکل عشق است و نمایانگر رابطه‌ای است که بسیاری از مردم در تلاش و آرزوی رسیدن به آن هستند. نگاه داشتن و حفظ کیفیت عشق کامل معمولا از دستیابی به آن دشوارتر است. اجزای عشق کامل (صمیمیت و دوستی + شور / شهوت + تعهد) باید به عمل تبدیل شوند. بدون بیان کردن و ابراز عشق، حتی کامل‌ترین عشق‌ها نیز می‌میرند. عشق کامل ممکن است دائمی نباشد؛ مثلا اگر شور و تمایلات جسمانی به تدریج ضعیف شود، عشق ِ کامل به عشق مشفقانه (صمیمت و دوستی + تعهد) تبدیل می‌شود.