برجهای آرامگاهی خرقان - بویین زهرا این برجها در یک کیلومتری روستای حصار ارمنی ـ از توابع خرقان باختری، و در 32 کیلومتری جاده قزوین ـ همدان قرار دارند.


برجهای خرقان در محوطه وسیعی به فاصله کمی از یک دیگر قرار گرفته اند و از بسیاری جهات با هم شباهت دارند؛ اما برج خاوری ، قدیمیتر از برج باختری است.بنای برج خاوری دارای نقشه هشت ضلعی با ستونهای مدور در هشت گوشه است که قسمت ازاره آن در سال 1347 هجری شمسی تعمیر و مرمت شده است. تمامی بنا به ضخامت 60 سانتی متر با آجرهای ساده، به ابعاد 5 * 19 * 19 سانتی*متر یا 5* 20 * 20 سانتی*متر ساخته شده، سپس روی آن پوششی تزیینی با آجر به ضخامت 21 سانتیمتر اجرا شده است. قطر ستونهای مدور گوشه های بنا، به جز دو تای آنها که به راه پله مارپیچ منتهی به بام را در بر می گیرند، همگی یکسان است. برای رسیدن به راه پله ها باید از در مستطیل شکل کوتاهی که در داخل اطاق مقبره قرار دارد، گذشت تعداد پله های هر راه پله22 عدد است.با توجه به ویژگیهای تاریخی بنای برج، میتوان گفت که در میان گنبدهای دو پوسته ای که پوسته دوم آنها مخروطی شکل نیست، این بنا نخستین گنبد دو پوسته قرن پنجم هجری به شمار میرود و از این نظر دارای اهمیت است.

قلعه لمبسر - قزوین بزرگ ترین و مستحکم ترین قلعه اسماعیلیان در ایران درسه کیلو متری شمال خاوری رازمیان – مرکز بخش رودبار شهرستان- قرار دارد



که دره های عمیق نینه رود و لمّه در دسترسی به آن را از شرق و غرب غیرممکن ساخته اند و تنها از دو دروازه شمالی و جنوبی می توان به دژوارد شد. شیب کوه که از شمال به جنوب کشیده شده و اختلاف دو سطح آن به 150 متر می رسد, حدود 480 متر درازا دارد و پهنای قلعه بیش از 190 متر است. تاریخ بنای اصلی قلعه را به پیش از اسلام نسبت می دهند و پس از تصرف آن در شب چهارشنبه بیستم ذی القعده سال 489 هجری توسط کیا بزرگ امید بازسازی شده و توسعه یافته است. دیواره های عظیم دولایه با ارتفاعی بیش از ده متر از سنگ های بسیار بزرگ، ساختمان اصلی در بخش شمالی دژبا دیوارهایی به قــطر یک متر و بیست سانتی متر از سنگ تراشیده، مخازن عظیم و شگفت آور آب و غلاّت در جنوب و جنوب خاوری قلعه، چند برج و سیستم آبرسانی در این قلعه وجود دارد که هر بیننده ای را به حیرت وا می دارد.


قلعه الموت - قزوین قلعه الموت مهم ترین ومشهورترین قلعه شهرستان قزوین است که در شمال خاوری آبادی گازرخان قزوین واقع شده است.



این قلعه با شکوه برسرکوهی است که اطراف آن را پرتگاه های بزرگ و بریدگی های عجیب فرا گرفته است. به گفته حمد الله مستوفی این قلعه در سال 226 هجری قمری به دست حسن بن زید الباقری بنا شده و درشب چهارشنبه ششم رجب سال 483 قمری به تصرف حسن صباح در آمده و اکنون آن را به نام قلعه الموت یا قلعه حسن می نامند.قلعه الموت را که مردم محل؛ قلعه حسن می نامند ازدو قسمت تشکیل شده است. قسمت باختری که دارای ارتفاع بیش تری است به نام جورقلا یعنی قلعه بالا و پیلاقلا یعنی قلعه بزرگ خوانده می*شود. قسمت خاوری آن را جیرقلا یعنی قلعه پایین و پیارقلا یعنی قلعه کوچک نامند. دیوار خاوری قلعه بالا با قلعه بزرگ کم تراز قسمت های دیگر صدمه دیده است. درازای قلعه حدود 120 متر و پهنای آن بین 10 تا 35 متر متغیر است.در جانب شمال باختری قلعه بالا دو اطاق در سنگ کوه کنده*اند. بین دو قسمت قلعه یعنی قلعه بالا و پایین میدانی قراردارد که دیواری در یک سوی آن قرار دارد که محوطه قلعه را به دو قسمت تقسیم می*نموده است. در حال حاضر درمیان میدان آثار فراوانی به صورت توده*های سنگ وخاک مشاهده می*شود که بی*شک باقی مانده بناها و ساختمان های فراوانی است که دراین محل وجود داشته و ویران شده است. یکی از شگفتی های قلعه حسن یا الموت، سیستم پیچیده آب رسانی با تنبوشه هایی به قطر 10سانتی متر است که از چشمه «کلدر» آب را به دژرسانده و درحوض های سنگی ذخیره می کرده اند. درجنوب باختری این قسمت از قلعه, درمیان شیب بسیار تندی که به پرتگاه های عمیق می رسد؛ حوضی در دل سنگ به ابعاد تقریبی5×8 متر کنده اند که هیچ گاه ازآب خالی نشده است.این قلعه؛ بسیارمورد توجه گروه های گردشگری است و هرساله مورد بازدید گروه های گردشگری ایرانی و خارجی زیادی قرار می گیرد


قلعه شمیران - قزوین این قلعه در کنار دریاچه سپید رود بر بالای تپه ای مرتفع و سنگی که رود قزل اوزن از جنوب آن می گذرد, قرار دارد .



پیشینه بنای آن را به دوران پیش از اسلام نسبت می دهند و در طول سال های سده چهارم هجری تخت گاه کنگریان بوده است. دژشمیران نزدیک به دو قرن جزو قلعه های اسماعیلیان بوده و پس از هجوم هلاکو تا پایان دوره صفوی نیز درکشمکش های سیاسی اهمیت زیادی داشته است.طرح کلی بنای قلعه به شکل مستطیل و ارتفاع برج ها و دیوار نزدیک به پانزده متر است که تمامی آن را با کمک سنگ های لاشه و ملاط گچ به ضخامت هشت پا ساخته اند و در فاصله های یک متری کلافی چوبی در دل دیوار به کار برده اند که علاوه بر استحکام و همبستگی اجزا ، نظمی منطقی به بنا بخشیده و از دور به صورت یک رج سنگ خود نمایی می کند.در دیوار شمالی قلعه دو برج شکوهمند وجود دارد که در قسمت بالا دارا ی پنجره های بلند مستطیل شکلی با قوس تیزه دارهستند که بیش تر برای نگهبانی پایین قلعه از آن ها استفاده می شده است . طرزساختمان دیواره غربی قلعه با جانب شرقی تفاوت دارد و به جای برج های مدور، دیواری صاف بر آورده اند که نمای خارجی ساختمان های این بخش قلعه به شمارمی رود و به تمامی از ملاط گچ پوشش یافته و به خوبی حفظ شده است . قسمت جنوبی دژنیز دیواری صاف دارد که به خاطر رود قزل اوزن از امنیت بیش تری برخوردار بوده و نیازی به استحکامات دفاعی بیش تر احساس نمی شده است .


قلعه شیر کوه - قزوین قلعه شیرکوه که بیدلان نیز خوانده می شود در نزدیکی روستای باغدشت و بر فراز قله ای که 1851 متر از سطح دریا ارتفاع دارد, واقع شده است .



باید این دژرا از استراتژیک ترین قلاع دفاعی اسماعیلیان برشمرد؛ چون در محل تقاطع طالقان رود و الموت رود قرار گرفته و به خاطر تسلطش بر سراسر منطقه، گلوگاه مهمی برای رویارویی با مهاجمانی است که به دره گام می گذاشتند.راه دست رسی به دژبیدلان دشوار است و به دره هایی با عمق بیش از 600 متر منتهی می شود که با دیواره های بلند وبرج های مستحکم تسخیرناپذیر به نظر می آید. وجود هشت مخزن بزرگ آب که با پهنای تقریبی 75/1 و درازای 6 تا 16 متری در دل سنگ کنده شده اند؛ از عزم جدی قلعه نشینان برای پایداری در محاصره های طولانی حکایت دارد .ویژگی منحصر به فرد دژشیر کوه, قلعه ای ایذایی است که در 5/3 کیلومتری غرب آن قرار دارد و برجک نامیده می شود و برای اشراف کامل به عبور کنندگان از تنگه طالقان ساخته شده است که با تعبیه دریچه ای در پایین آن بر سر مهاجمان سنگ و نفت شعله ور فرو می ریخته اند.
میل خرم آباد - تاکستان محیط این برج -که تو خالی است – 6 مترو ضخامت دیواره های آن 35 سانتی متر است و با 17 پله مارپیچی به پهنای 55 سانتی متر به بالا راه می یابد و نورگیرهای کوچکی به فاصله یک آجر در بدنه آن کار گذاشته اند. ورودی میل به صورت طاق نمایی درارتفاع 4 متری آن واقع شده و طاق نماهای متصل به پایه برج که مایه استحکام آن بوده بر اثر ساخت مسجد تخریب گشته و به کج شدن برج انجامیده است. درسطح خارجی میل با استفاده از آجرهای لعاب دار فیروزه ای به اجرای طرح های تزیینی ساده پرداخته اند . این بنا از آثار دوره صفوی به شمار می آید.

مسجد و مدرسه سردار - قزوین مسجد و مدرسه سردار که متعلق به دوره قاجار است و درسال 1231 هجری قمری ساخته شده است درمحله دیمج در خیابان تبریز قزوین قرار دارد.


. نقشه بنا مربع مستطیل است و ساختمان آن در دو اشکوب ساخته شده است. ازاره بنا با سنگ و بقیه آن با آجر تراش خورده ساخته شده و با کاشیهای رنگارنگ تزیین یافته است. دور تا دور حیاط مدرسه را از چهار سو با اشعار مرحوم محتشم کاشانی به خط نستعلیق زیبا، به رنگ سفید در کاشی بنفش، کتیبه کرده*اند.

مسجد و مدرسه صالحیه - قزوین بنای مسجد و مدرسه صالحیه در جانب باختری خیابان مولوی قزوین واقع شده است.



مجموعه صالحیه یک درب از کوچه باختری و یک درب از کوچه شمالی کنار خود دارد. درب بزرگ مدرسه که در خاور بنا قرار دارد، هم به مسجد و هم به مدرسه راه دارد و در کناره باختری خیابان مولوی واقع شده است و بالای سر درب آن تزییناتی از کاشی وجود دارد که اشعاری به خط نستعلیق زیبا و به رنگ لیمویی در متن کاشیهای لاجرودی سر در کتیبه شده که برخی از ابیات آن افتاده است. در جانب شمال، به جز درب ورودی، درب های بزرگی با نرده های آهنی وجود دارد. درب جنوب بنا، ارسیهایی تعبیه شده است که به حیاط مدرسه گشوده میشوند.

ساختمان مسجد را با آجر، و سقف آن رابا تاقهای آجری پوشانیده و سفید کرده اند. حیاط مدرسه از کف مسجد پایینتر است و در هر دو طبقه حجرههایی برای استفاده طلبه ها دارد. راهروی مدرسه رو به خارج در گوشه شمال خاوری حیاط است که با پیچ مختصری به هشتی بزرگی منتهی می شود و از سمت شمال به وسیله پلکان به در ورودی مسجد متصل میشود


مسجد جامع کبیر - قزوین مسجد جامع کبیر که مناره های با شکوه، ایوان های بلند ، گچ بری نفیس و ساختمان با شکوه آن نماینده و نشان گر بهترین سبک معماری دوره*های سلجوقی و صفوی است


در قرن هفتم هجری درب های متعددی داشته و پس از حمله مغول تا دوران صفویه، از چگونگی وضعیت مسجد و درب های آن اطلاعی در دست نیست و هم اکنون این مسجد دو در دارد : یکی در خاور و دیگری در شمال باختر قرار دارد. این مسجد در محله دباغان و در کناره باختری خیابان شهدا واقع شده است.قدیمی ترین بنایی که امروزه در مجموعه ساختمان*های مسجد جامع باقی مانده است، طاق هارونی یا مقصوره کهن می باشد که بنای کوچک گنبدداری است که به دهلیز در خاوری مسجد راه دارد. اصل بنای این طاق را به دوره پیش از اسلام نسبت می*دهند و چنین گفته می*شود که به دستور هارون الرشید در سال 192 هجری قمری ، شالوده این مسجد بر یک آتشکده دوره ساسانی بنا نهاده شده است. این بنا از خشت*های بزرگ خام و گل ساخته شده است.دومین بخش بنای مسجد به اوایل قرن ششم هجری تعلق دارد که از لحاظ تاریخی و زمان، ساختمان بنای گنبد آجری دو پوسته دوره سلجوقی و شبستان بی*مانند آن در سمت باختر و جنوب طاق هارونی است که در شمار یکی از شاهکارهای هنری مکتب معماری به حساب می آید.

ایوان و صفه ماذنه که در جلو شبستان گنبددار سلجوقی جای دارند، در دوره صفویه و در سال 1069 هجری قمری ساخته شده *اند و به بنای سلجوقی متصل شده*اند. ایوان باختری مسجد نیز از آثار دوره صفوی است و در سال 1081 هجری قمری ساخته شده است. مسجد جامع قزوین به مناسبت دارا بودن طاق هارونی از گنجینه آثار تاریخی مسجد جامع اصفهان قدیمی*تر است .


کلیسای کانتور (برج ناقوس) - قزوین کلیسای کانتور معروف به «برج ناقوس» در جنگ جهانی دوم در زمان اشغال ایران به دست روسها در شهرستان قزوین ساخته شد.



این کلیسای کوچک مانند سایر کلیساها دارای طرحی چلیپایی است و محراب آن رو به خاور است. ورودی کلیسا درضلع باختری آن قرار دارد و شامل فضای ورودی با سقف شیب*دار و درب ورودی است. پس از ورودی، پیش فضای هال قرار دارد که بالای آن برج ناقوس کلیسا با ارتفاع حدود یازده متر به چشم می خورد. هال شامل نمازخانه و محراب است و در دو طرف آن، دو فضای مستطیل شکل قرار دارد. فضای محراب به شکل نیم دایره است و بر فراز آن گنبدی قرار گرفته است. فضای نمازخانه دارای گنبد و فضاهای جانبی آن دارای پوشش تخت است. در نمای خارجی این کلیسا، ستون*های تزیینی دیده می*شود.