سر درعالی قاپو - قزوین یکی از بناهای مهم دوره صفویه در قزوین «حیاط نادری» با عمارت*ها و باغ*های بسیار زیبا بوده است.



این مجموعه هفت درب داشته است که یکی از آن*ها را عالی قاپو می*نامیدند. از مجموع درب های آن جز درب عالی قاپو، اثری باقی نمانده است .این بنا درگاه بلندی دارد که به خیابان شهدای قزوین مشرف است. این درب به هشتی بزرگی متصل است و در داخل، در دو طرف آن، دو اطاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راه رو طبقه دوم بنا نیز ازهمین اتاق*ها می*گذشته است. درسمت باختر این درب، سه اطاق طولانی پهلوی هم واقع شده که احتمالاً جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است. یکی از این اتاق*ها در دوره قاجار به قرایت خانه و دیگری به چای خانه تبدیل شد. اکنون تمام اتاق*ها متعلق به چای خانه است. درطرف خاوری بنا، بعدها، مدرسه*ای ساخته شد. این قسمت نیز در گذشته، مانند طرف باختری، جایگاه قراولان و نگهبانان بوده است. جلو درب عالی قاپو جلوخانی است که در دو طرف آن، دو سکوی پهن با سنگ ساخته شده است.

سرای وزیر - قزوین این سرا رو به روی در شرقی راسته قیصریه قرار دارد . هشتی ورودی آن دارای حجره هایی با طاق های کاشیکاری است


وبر فراز فضای مرکزی ورودی آن گنبدی آجری قرار دارد ویک نور گیر به قطر تقریبی یک متر روشنایی آن را تامین می کند .سرای وزیر دارای حیاطی وسیع است ودور تا دور آن را حجره هایی در دو طبقه فرا گرفته اند . این حجره ها بر روی صفه ای با ارتفاع یک متر از سطح زمین قرار گرفته اند . طرح سرا چهار ایوانه وضلع شرقی آن هم اکنون فاقد ایوان است . تمامی حجره ها دارای طاق چلاقی واکثر آن ها در طبقه دوم دارای ارسی نیز هستند . لچکی طاق های حجره ها ،دارای کاشیکاری در طرح ها ونقوش مختلف چون مجلس شکار شیر وپرنده ، طرح های اسلیمی وکتابی ، اسب ، خورشید وانسان بالدار است .این بنا در گذشته بیشتر در دست بازرگانان تبریزی وقفقازی بود. این سرا ازجانب شمال به بازارچه وزیر متصل است . طاق های حجره ها وطاق نمای ایوان آن دارای قوس جناغی وکاشیکاری در زمینه آجری است.


سرای حاج رضا - قزوین این کاروانسرای دوره قاجاری دارای حیاطی بزرگ است و حجره ها واتاق ها گرداگرد حیاط آن در دو طبقه ساخته شده اند .


ورودی کاروانسرا در سمت غربی آن قرار دارد وبا طاق های زیبایی که در بنای آن به کار رفته است ، به صورت یک تیمچه سر پوشیده به نظر می رسد

سرای رضوی - قزوین بنای کاروانسرای رضوی بنا برگفته های مختلف متعلق به عصرسلطنت «شاه تهماسب صفوی » یا عهد سلطنت « فتحعلی شاه قاجار» است .



این سرا به صورت دو ایوانی ساخته شده ومجموعه حجره ها در دو طبقه گردا گرد حیاط مستطیل شکل آن را فرا گرفته اند .حجره های موجود در زاویه اضلاع ، به صورت سه گوش ساخته شده وطاق نماهایی با عمق وعرض بیشتر دارند و در لچکی سقف طاق نمای آنها تزئینات آجر کاری به شیوه حصیری دیده می شود . هشتی مرکزی ایوان غربی که با در بزرگی به بازار بزازها متصل می شود دارای گنبدی آجری با کاشیکاری زیبا است .این سرا در گذشته به صورت کاروانسرا بود واز آن به عنوان بارانداز کاروانیان واز شتر خان آن برای چهارپایان آنها استفاده می شد

سرای سعدالسلطنه - قزوین سرای سعدالسلطنه به دستور سعدالسلطنه حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد.



ارزشمندترین قسمت این بنا ، چهار سوق آن است که از تقاطع قایم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشیکاری شده ای قرار دارد . چهار طرف گنبد را ، چهار نیم گنبد با رسمی بندی ونور گیر فرا گرفته اند که فضا را بزرگتر نشان می دهند . سرای سعد السلطنه با وسعتی نزدیک به 2/6 هکتار یکی از کاملترین و بزرگترین سراهای تجاری ایران است .


عمارت چهل ستون - قزوین این بنای تاریخی که یادگاری از دوره صفویه است، در وسط یک باغ قرارگرفته است .



این بنا در دو طبقه ساخته شده و تالار بزرگی دارد و در روزگار رونق، دارای درب های خاتم کاری، راه روهایی با تزیینات نقاشی، کاشی کاری و طلاکاری جالب بوده است که به مرور زمان، این تزیینات از بین رفته و یا زیبایی اولیه خود را از دست داده است

عمارت باغ سپهدار - قزوین این باغ مشجر ومحصور به « محمدولی خان سپهسالار تنکابنی» منسوب ودارای عمارتی دوطبقه با حوض وآب جاری است.


این عمارت به اوایل دوران پهلوی تعلق دارد.نمای ضلع شمالی این بنا رو به سمت خیابان فلسطین است.این عمارت شبیه کوشک ساخته شده وایوانی به صورت غلام گردشی دور آن قراردارد . درطبقه همکف این عمارت، یک راهرویاسالن مرکزی وتعدادی اتاق با کاربری خدماتی ودر طبقه بالای آن یک تالار مستطیل شکل کشیده وتعدادی اتاق قرارگرفته است.ضلع شرقی وغربی این بنا دارای هفت ستون ودوستون مشترک در تقاطع اضلاع است ودر اضلاع شمالی وجنوبی آن پنج ستون وجود دارد.همچنین کف عمارت اندکی بالاتر از کف حیاط قرارگرفته است


غار قلعه کرد - بویین زهرا غار قلعه کرد در20 کیلومتری برج های دوگانه خرقان دردهستان حصاراز توابع شهر آبگرم از محدوده شهرستان بویین زهرا قرار دارد.



این غار در ً30 َ51 ْ48 درازای خاوری و ً54 َ47 ْ35 پهنای شمالی و ارتفاع 2064 متری از سطح دریا واقع شده است.پس از عبور از دهانه غار و فرود از یک چاه پانزده متری، تالاری به وسعت بیش از یک هزار مترمربع دیده می شود که دارای چکیده ها و چکنده های (استالاگتیت و استالاگمیت ) زیبایی است. رطوبت بالا، نقاشی های دیواری – که نشان از انسان زی بودن غار در سال های دیرین دارد– و حوضچه های آب، از ویژه گی های جالب غار قلعه کرد است. قدمت این غار به دوره الیگومیوس و دوران سوم زمین شناسی می رسد که تا چهل میلیون سال پیش تخمین زده می شود