اسرائيليات و كتابهاى تفسير:
با آغاز عصر تدوين تفسير، اسرائيليات فراوانى كه وارد حوزه فرهنگ اسلامى شده بود، به تفاسير نيز راه يافت.
مجموع تفاسير تدوين شده را مى‌توان به لحاظ نقل و عدم نقل اسرائيليات، كيفيّت نقل و نيز نقد اين روايات به چند دسته تقسيم كرد:
1.تفاسيرى كه اسرائيليات فراوانى را بدون سند و بدون اينكه به نقد يا ردّ آنها بپردازند، آورده‌اند;
مانند تفسير‌مقاتل ابن‌سليمان (م.150ق.)، و الدرالمنثور سيوطى.[93]
2.تفاسيرى كه اسرائيليات را با سند ذكر كرده و جز در مواردى اندك، به نقد آن نپرداخته‌اند;
مانند جامع‌البيان طبرى.[94]
3.تفاسيرى كه اسرائيليات را با سند ذكر كرده و در بيشتر موارد به نقد و بررسى آنها پرداخته‌اند;
مانند تفسيرالقرآن العظيم ابن‌كثير.[95]
4. تفاسيرى كه اسرائيليات را بدون سند نقل كرده و بيشتر به نقد آن پرداخته‌اند;
مانند مجمع‌البيان فى تفسيرالقرآن طبرسى و روض‌الجنان و روح‌الجنان ابوالفتوح رازى.[96]
5.تفاسيرى كه ضمن حمله شديد به اسرائيليات و ناقلان آنها، خود در مواردى گرفتار اين روايات شده و بدون نقد آنها را در تفاسير خود آورده‌اند;
مانند الجامع لاحكام القرآن قرطبى و روح‌المعانى فى تفسيرالقرآن آلوسى.[97]
6.تفاسيرى كه از نقل اسرائيليات احتراز و جز در موارد اندك همراه با نقد و ردّ آنها، از ذكر اين روايات خوددارى كرده‌اند;
مانند الميزان فى تفسيرالقرآن[98]
طباطبايى كه گاهى اسرائيليات را با سند يا بدون سند و با ذكر منبع نقل كرده;
امّا با معيارهاى عرضه بر قرآن، سنّت و عقل به نقد اين روايات مى‌پردازد.
پی نوشت :
[93]. الاسرائيليات و اثرها فى كتب التفسير، ص222، 329.
[94]. الاسرائيليات، ص123; التفسير والمفسرون، معرفت، ج2، ص313.
[95]. التفسير والمفسرون، معرفت، ج2، ص340; الاسرائيليات، ص129.
[96]. روض‌الجنان، ج2، ص82; مجمع‌البيان، ج8، ص736.
[97]. الاسرائيليات، ص137، 146.
[98]. الميزان، ج4، ص146ـ147; ج8، ص378; اسرائيليات در تفاسير، ص208، 244.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)