دیوان اشعار سعدی

[sorna]

من از تو هیچ نبریدم که هستی یار دلبندم

تو را چون بنده‌ای گشتم به فرمانت کمر بندم


سواری چیست و چالاکی دلم بستی به فتراکی

خوشا و خرما آن دل که باشد صید دلبندم


بدین خوبی بدین پاکی که رویت ( … )

تو را از جمله بگزیدم بجز تو یار نپسندم


به امیدت طربناکم به عشقت ( … )

گهی از ذوق می‌گریم گهی از شوق می‌خندم


بسی تلخی چشیدستم که رویت را بدیدستم

به گفتار و لبت جانا تویی شکر تویی قندم


به عشقت زار و حیرانم ز مدهوشی پریشانم

ز غیرت بیخ غیرت را ز دل یکبارگی کندم


نهال عشق ای دلبر به باغ دل ( … )

حدیث مهربانی را به گیتی زان پراکندم


حدیث خویش بنوشتم چو آن گفتار ( … )

چو در دل مهر تو کشتم مبارک (باد پیوندم)


اگر چه نیست آرامم هنوزت عا(شق خامم)

بسوزان چون سپندم خوش به عشق ( … )


ایاز چاکرت گشتم به محمودی ( … )

به خود نزدیک گردانم چو خود را د( … )

[sorna]

من این نامه که اکنون می‌نویسم

به آب چشم پر خون می‌نویسم


ازین در بر نوشتم نامه لیکن

نه آن سوزست کاکنون می‌نویسم


به عذرا درد وامق می‌نمایم

به لیلی حال مجنون می‌نویسم


نگارا قصهٔ خود را به خدمت

نمی‌دانم که تا چون می‌نویسم


تو بپذیر، ارچه من عذری نیارم

تو خوش خوان، گرچه من دون می‌نویسم

[sorna]

بیا بیا که ز عشقت چنان پریشانم

که می‌رود ز غمت بر زبان پریشانم


تو فارغ از من و من در غم تو

بیا ببین که ز غم بر چه سان پریشانم


نه روی با تو نشستن نه رای ( … )

من شکسته دل اندر میان پریشانم


نمی‌توان که به دست آورم کلاله تو

چو سنبل تو شب و روز از آن پریشانم


نمی‌توان که به دست و دیده‌ام ز ( … )

ازان همیشه من از دستشان پریشانم


ز دست دیده ودل هیچ کس پریش نگشت

ازین بتر که من اندر جهان پریشانم


چگونه جمع شود خاطرم که ( … )

ز دست جور تو نامهربان پریشانم


ز عطر مجمر وصفت نیافتم بویی

ازان ز آتش دل چون دخان پریشانم


دلم به وعدهٔ وصل ار چه خوش کند سعدی

چو در فراق بوم همچنان پریشانم

[sorna]

من خسته چون ندارم، نفسی قرار بی‌تو

به کدام دل صبوری، کنم ای نگار بی‌تو


ره صبر چون گزینم، من دل به باد داده

که به هیچ وجه جانم، نکند قرار بی‌تو


صنما به خاک پایت، که به کنج بیت احزان

به ضرورتم نشیند، نه به اختیار بی‌تو


اگرم به سوی دوزخ، ببرند باز خوش خوش

بروم ولی به جنت، نکنم گذار بی‌تو


سر باغ و بوستانم، به چه دل بود نگارا

که به چشم من جهان شد، همه زرنگار بی‌تو


نفسی به بوی وصلت، زدنم بهست جانا

که چنین بماند عمری، من دلفگار بی‌تو


تو گمان مبر که سعدی، به تو برگزید یاری

به سرت که نیست او را، سر هیچ یار بی‌تو

[sorna]

ای یار ناسامان من از من چرا رنجیده‌ای؟

وی درد و ای درمان من از من چرا رنجیده‌ای؟


ای سرو خوش بالای من ای دلبر رعنای من

لعل لبت حلوای من از من چرا رنجیده‌ای؟


بنگر ز هجرت چون شدم سرگشته چون گردون شدم

وز ناوکت پرخون شدم از من چرا رنجیده‌ای؟


گر من بمیرم در غمت خونم بتا در گردنت

فردا بگیرم دامنت از من چرا رنجیده‌ای؟


من سعدی درگاه تو عاشق به روی ماه تو

هستیم نیکوخواه تو از من چرا رنجیده‌ای؟

[sorna]

چنان خوب رویی بدان دلربایی

دریغت نیاید به هر کس نمایی


مرا مصلحت نیست لیکن همان به

که در پرده باشی و بیرون نیایی


وفا را به عهد تو دشمن گرفتم

چو دیدم مرا فتنه تو بیوفایی


چنین دور از خویش و بیگانه گشتم

که افتاد با تو مرا آشنایی


اگر نه امید وصال تو بودی

ز دیده برون کردمی روشنایی


نیاید تو را هیچ غم بی‌دل من

کسی دید خود عید بی‌روستایی


من و غم ازین پس که دور از رخ تو

چه باشد اگر یک شبی پیشم آیی؟

[sorna]

هر شبی با دلی و صد زاری

منم و آب چشم و بیداری


بنماندست آب در جگرم

بس که چشمم کند گهرباری


دل تو از کجا و غم ز کجا؟

تو چه دانی که چیست غمخواری؟


آگه از حال من شوی آنگاه

که چو من یک شبی به روز آری

[sorna]

در عهد تو ای نگار دلبند

بس عهد که بشکنند و سوگند


بر جان ضعیف آرزومند
زین بیش جفا و جور مپسند

من چون تو دگر ندیده‌ام خوب

منظور جهانیان و محبوب


دیگر نرود به هیچ مطلوب
خاطر که گرفت با تو پیوند

ما را هوس تو کس نیاموخت

پروانه به جهد خویشتن سوخت


عشق آمد و چشم عقل بر دوخت
شوق آمد و بیخ صبر برکند

دوران تو نادر اوفتادست

کاین حسن خدا به کس ندادست


در هیچ زمانه‌ای نزادست
مادر به جمال چون تو فرزند

ای چشم و چراغ دیده و حی

خون ریختنم چه می‌کنی هی


این جور که می‌بریم تا کی
وین صبر که می‌کنیم تا چند؟

هرلحظه به سر درآیدم دود

فریاد و جزع نمی‌کند سود


افتادم و مصلحت چنین بود
بی‌بند نگیرد آدمی پند

دل رفت و عنان طاقت از دست

سیل آمد و ره نمی‌توان بست


من نیستم ار کسی دگر هست
از دوست به یاد دوست خرسند

مهر تو نگار سرو قامت

بر من رقمست تا قیامت


با دست به گوش من ملامت
واندوه فراق کوه الوند

دل در طلب تو رفت و دینم

جان نیز طمع کنی یقینم


مستوجب این و بیش ازینم
باشد که چو مردم خردمند

بنشینم و صبر پیش گیرم
دنبالهٔ کار خویش گیرم

[sorna]

می‌میرم و همچنان نظر بر چپ و راست

تا آنکه نظر در او توان کرد کجاست؟


از روی نکو صبر نمی‌شاید کرد

لیکن نه به اختیار می‌باید کرد


خفتی و به خفتنت پراکنده شدیم

برخاستی و به دیدنت زنده شدیم


نقاب از بهر آن باشد که بربندند روی زشت

تو زیبایی به نام ایزد چرا باید که بربندی؟


می‌شنیدم به حسن چون قمری

چون بدیدم از آن تو خوبتری

[صمیمی]

زیبا بود