چند تمرین ساده برای تقویت مغز

[R A H A]

اقتباس و ترجمه از مجله المانی "آیینه دواخانه"
برگردان به دری: معراج امیری - المان
یکی از اعضای بسیار جالب انسان مغز انسان است. مغزهم جایگاه شخصیت فرد را تعیین میکند، هم سرچشمه تمام احساسات و هم مرکز رهنمایی بسیاری از وظایف وجود انسان میباشد. تمام آنچه را که ما میدانیم و در حافظه وذهن داریم، در این نظام مخفی با میلیون ها رشته سلول های اعصاب با همدیگر پیوند دارند. شاید همین مساله دلیلی بر آن باشد که مغز انسان را دیر زمانی بعنوان یک عضو فاقد تحرک میشناختند که اجزای آن توسط رشته ها با همدیگر پیوند داشته و وظایف خود را تا زمانی انجام میدهند که فرسوده شوند.
اما این تصور نادرستی است. نتایج تحقیقات روز تا روز ثابت میسازد که مغز انسان دارای تحرک دایمی بوده و بصورت متداوم روابط تازه ایجاد میکند و روابطی را قطع میکند. همچنان نظر به ضرورت وظایفی را به بخشهای دیگرانتقال داده و ذخیره مینماید.برعلاوه سلول های اعصاب مغز حتی رشد مجدد مینمایند.
اینهم کافی نیست، این عضو بعنوان منبع تفکر انسان در برابر هر عملی که انجام میدهیم، واکنش نشان میدهد: چگونه خود را حرکت میدهیم، تحت چه فشار هایی قرار داریم و چگونه دوباره آرامش مییابیم.
این شناختها از مغزبرای فیلسوفان مواد تازه عرضه میکند که در مورد ذهن و تفکر انسان سوالات تازه ای مطرح نمایند که آنهم بذات خود نتایج و تاثیراتی در زندگی روزمره انسانها از خود بجا میگذارد.
در این جا این سوال مطرح میگردد که چگونه میتوانیم این عضو حساس و متحول را همیشه فعال نگهداریم. دویدن یکی از سپورتهای بسیار موثر برای مغز وتمرین حافظه انسان است. راه های تمرین حافظه مختلف و تا حدودی منحصر به فرد است . اما آنچه که مغز ما هیچگاهی مارا نخواهد بخشید، کم توجهی به کنجکاو بودن آن است.
حافظه چیست ؟
نظام فکری ما دارای سیستم های متفاوتیست :
حافظه کاری: مانند یک ورقه یادداشت مغزاست که برعلاوه سایر وظایف حافظه کوتاه مدت انسان را نیز احتوا میکند. مثل زمانیکه تیلفون میکنیم و چیز هایی را در حافظه یادداشت میکنیم، یا اینکه کتابی را مطالعه میکنیم و یا معادله ریاضی را حل میکنیم، همین بخش حافظه را به خدمت میگیریم.
حافظه ارقام: تمام آنچه را در مکتب می آموزیم، روابط عمومی ( مثلاً اتحاد اروپایی چیست؟)، نام داکتر معالج . یا آگاهی ها و دانش ما در مورد جهان، همه در این بخش حافظه ذخیره میگردد.
حافظه حوادث زودگذر: وقایعی به خاطره ثبت میگردد و معلومات ارایه میکند که چه وقت چه حادثه رخ داده است. مثلاً یک دوست چه وقت عروسی کرد و یا در آخرین سفر ما چه واقعه ای رخ داد.
حافظه ادراکی: نظم دادن به اشیا و وقایع . درک و شناخت نمونه ها. مثلاً با فهم دانش اساسی قادر به حل مشکلات مشابه میشویم. ناک میوه است وخوردنی.
حافظه جریانی: بایسکل سواری، نواختن پیانو و تمام کار هاییکه بصورت اوتوماتیک و روزمره انجام داده میشود. عملی را انجام میدهیم، بدون آنکه در مورد آن فکر کنیم چون قبلاٌ آنرا آموخته ایم.
مغز فعال: با کنجکاوي، حرکت فزیکی وجود و زندگی اجتماعی فعال، قدرت حافظه و قدرت درک انسان تا سن بسیار بالا فعال باقی میماند.
بسیارساده: برای اینکه انسان نتنها از نگاه جسمی بلکه از نگاه ذهنی و فکری نیز همیشه فعال و سرحال باشد، باید بموقع کار هایی را بخاطرسپورتهای مغزی و فکری انجام دهد. آیا این ادعا واقعیت دارد؟ بنا به تحقیقات یک انستیتوت تحقیقاتی انگلیسی که با شرکت 11000 نفر صورت گرفت، محققین پیدا کردند که: یک پروگرام تمرینی بخصوص در کمپیوتر در حد معینی میتواند افراد شامل تحقیقات را برای حل مسایل ریاضی بسیار خوب آماده بسازد. اما در زمینه سایر مسایل مفیدیتی برای آنها نداشت.
کسیکه میخواهد بموقع جلو ضعف حافظه را بگیرد، باید در جوانی برای ایجاد ذخایر ذهنی خود تلاش نماید که پروفیسور هانس فورستل مدیر کلینیک روانشناسی و روانکاوی در مونشن آنرا بنام "ظرفیت ذخیروی مغز" مینامد. راهبرد او در این زمینه آنست که:" کار غیر منطقی نکنید و از هر امکان برای آموزش خود استفاده نمایید."
او تمرین های نویرولوژی و روانکاوی را مانند سپورت بوکس در میان سپورتها، سپورتهای غیر منطقی برای حافظه ارزیابی کرده و معتقد است که این سپورتها، مانند مصرف زیاد الکهل و دخانیات مغز را متضرر میسازد. اما "اگر از فرق سر تا تا ناخن پا، وجود خود را پر تحرک نگهداریم، مغز ما هم پر تحرک میباشد". در زمینه تحرک و سپورت، کسانیکه به مریضی های فشار خون، چربی خون و شکر مبتلا اند، باید همیشه تحت مراقبت داکتر باشند.
باید با علاقمندی اقدام کرد:
علاقمندی و انگیزه پیششرط موفقیت راهبرد دومی پروفیسور فورستل است: استفاده از شانس آموزش. " بی تفاوت است که شما یک کورس انگلیسی را تعقیب میکنید و یا دریک تیم سپورت با انسانهایی آشنا میشوید، مهم آنست که این فعالیت ها اسباب خوشی شمارا فراهم نموده و به انجام آن علاقمند باشید، بدون آنکه فشاری از این ناحیه به شما وارد گردد".
از سی سال به اینطرف تثبیت شده است که حرکت روزانه و سپورت توانمندی فکری انسان را ارتقا میدهد. پروفیسور هایکو شترویدر استاد بخش حرکت و علوم اعصاب انستیتوت سپورت در شهر کلن المان میگوید: "ما می دانیم که در مغز بصورت متداوم تحولات ساختاری بوقوع می پیوندد که حرکت و آوردن فشار به عضلات این جریان را کمک میکند." نظر به تحقیقات پروفیسور شترویدر و همکارانش "حرکت و سپورت عامل رشد رشته های اعصاب میگردد." به این اساس حرکت توانمندی مغزی را بیشتر ساخته و روابط موجود رشته های اعصاب را نگهداری و حتی ارتباط مجدد میدهد و بکمک این رشته معلومات مغزی بازتولید و ذخیره میگردد. برعلاوه رشد مجدد رشته های اعصاب از سلول های اولی، رشد رگها در بخشهای مختلف مغزبسیار مهم است. ایجاد سلول های جدید فرایند آموزش و فعالیت مغز را برای شناخت اشیا، جهت یابی و باقی وظایف مغز که با افزایش سن تضعیف میگردد، دوباره فعال میسازد.
تبادله تنگاتنگ:
رشد رگهای جدید در مغز در اثر فعالیت جسمی، تحریک میگردد و با رشد رگ های جدید، فاکتور های رشد رشته های اعصاب هم آسانتر انتقال پیدا میکند که این تعامل بار دیگر باعث رشد رگهای جدید در مغز میشود. در مقابل این رگهای جدید تاثیرات مثبتی در تحرک مواد انتقالی نظام رشته های اعصاب و بهبود وضع روحی انسان دارد و آنرا فعالتر میسازد.
از نظر شترویدر یک رابطه تنگاتنگ میان مغز و جسم وجود دارد، سپورت و حرکت" مغز، روان و جسم را نظم داده و جسم دوباره مغز و روان را تنظیم میکند."
این دانشمند سپورت فعالیتهای چندین جانبه جسمی را با مخلوطی ازهم آهنگ ساختن سپورتهای ثقیل و تمرین های استقامتی ( دوش، بایسکل رانی، شنا، سپورتهای تیمی) شکل بسیار مثبت تمرین های سپورتی ارزیابی میکند. اما انسان باید تا آن حدودی بخود فشار وارد کند که روز بعد بدون مشکل به سپورت خود ادامه داده بتواند. یک پیاده گردی سریع در هفته سه روز توانمندی روانی و مغزی مارا بیشتر میسازد.
برای سپورت و حرکت هیچ دوره از حیات انسان وقت و یا ناوقت نیست. بخصوص در سنین پیری سپورت بسیار مفید است. از نظر پروفیسور شترویدرسپورتهای استقامتی در سن بالا باعث فعال شدن سیستم رشته های اعصاب میگردد .
چه چیز هایی در تقویت حافظه موثر است ؟
تفکر و تعمق Meditation: کسیکه روزانه بصورت متتداوم تفکر و تعمق را تمرین میکند حجره های جلوی مغز و حافظه کاری را بصورت موثر تقویت میکند. تمرین ها در این زمینه در آغاز مشکل است. اما در جریان زمان انسان با انجام آن احساس آرامش میکند.
حرکت : سپورت ارگانهای مختلف مغز را چندین جانبه فعال میسازد. برعلاوه سایر مزایا، ترشحات مواد را که برای رشد وجود انسان مفید است، تقویت میکند. حجرات اعصاب در بخش عقبی مرکز مغز بشکل بهتر با همدیگر ارتباط پیدا کرده و حتی حجرات جدید ایجاد میشود. کمبود این حجرات باعث سریع شدن فرآیند پیری و ازدیاد آن مانع پیری میگردد.
غذا : صرف غذا بصورت متعادل، نوشیدن آب کافی و صرفنظر از نوشیدن الکهل تاثیرات مثبتی در تقویت ذهن انسان دارد. داشتن وزن اضافی عامل کوتاهی عمر است.
انگیزه : کنجکاو بودن و با علاقمندی وظایف خود را انجام دادن، ذهن را تقویت میکند. برای انجام بهتر یک کار، تمرکز ذهنی ضرور است و تمرکز ذهنی انجام کار را برای شما ساده میسازد.
احساس : کسیکه با علاقمندی کاری را انجام میدهد، نتایج خوبی را بدست می آورد. اگر کار های متعددی را پیشرو دارید، بهتر است با کاری آغاز کنید که علاقمندی شما به آن بیشتر است. بعد از آن انجام کار های دیگر برایتان ساده تر میشود.