اهرمهاى وادار کننده به گناه
همان گونه که عقاید انحرافى سرچشمه بسیارى از گناهان مىشود، خیالها و تصورات انحرافى نیز ریشه گناهان بسیارى خواهد شد. وقتى انسان خیال مىکند که از دیگران بهتر است، آنها را مسخره مىکند؛ ولى اگر احتمال بدهد که چه بسا دیگران از او بهتر باشند، دیگر آنها را مسخره نخواهد کرد.
قرآن مىفرماید: قومى قوم دیگر را مسخره نکنند! شاید مسخره شدگان بهتر از مسخرهکنندگان باشند.(137)
« زنان نیز یکدیگر را به استهزاء نگیرند، چه بسا خانمى که استهزا شده است، بهتر از شما باشد.»(138)
گاهى انسان گمان مىکند که با حرص، سرمایهاش زیاد مىشود، غافل از آنکه رزق به دست خداست و چه بسیارند کسانى که شبانه روز حرص مىورزند؛ اما به جایى نمىرسند.(139)
گاهى انسان تصور مىکند که خوشبختى در مال است و لذا به سرمایهداران با حسرت نگاه مىکند. به قول قرآن، همین که مردم قارون را مىدیدند، با آه سردى مىگفتند : اى کاش ما هم مثل او سرمایههایى داشتیم.(140)
غافل از آنکه چندى بعد قارون چنان به زمین فرو رفت که همه گفتند: چه خوب شد که ما سرمایهدار نبودیم.
گاهى انسان گمان مىکند که اگر با فلان فامیل ازدواج کند، خوشبخت مىشود و براى رسیدن به این خیال، از هرگونه تلاشى دریغ نمىکند. غافل از آنکه خوشبختى در سایه شهرت و مقام نیست.
اگر در خیالات فاسد، تصورات واهى و گناهانى که انسان مرتکب مىشود، دقت کنیم، خواهیم دانست که بخش بزرگى از گناهان ما برخاسته از خیالات و تصورات ماست لذا در آیات و روایات اسلامى جملات زیادى است که به مردم هشدار مىدهد که نیکى و خیر در سایه فلان چیز نیست؛ بلکه در سایه چیز دیگر است.
به چند نمونه اشاره مىکنیم :
1 - برّ و نیکى در این نیست که قبله ما به کدام جهت باشد، بلکه نیکى و خیر در ایمان و عمل صالح و کمک به محرومان جامعه است.(141)
2 - چه بسا چیزهایى را بد مىدانید، ولى براى شما خیر است.(142)
3 - سرمایهها و فرزندان آنان تو را به تعجب وادار نکند. خداوند اراده کرده است که آنها را با همین ثروتها و فرزندان عذاب کند.(143)
به هر حال، از قضاوت فورى دورى کنیم و باور نکنیم که آنچه را مىفهمیم، حقیقت دارد و واقعیت است؛ زیرا بسیارى از باورهاى ما بىاساس، و خیال و وهم است. قرآن براى اینکه انسان را واقعگرا تربیت کند و خیالات واهى و محاسبات بىاساس را از فکر و ذهن او برطرف کند، آیات زیادى آورده است.(144)
به هر حال، در امر به معروف و نهى از منکر باید از اهرمها و زمینهها استفاده کرد. اهرمهاى مثبت را به یاد آورد و حتى ایجاد کرد و زمینهها و اهرمهاى منفى را حذف کرد.(145)
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)