معرفی چند علف کش

[M.A.H.S.A]

فرمولاسیون علف‌کش

واژهٔ فرمولاسیون در ارتباط با کنترل شیمیائى علف‌هاى هرز، دو مفهوم مرتبط باهم دارد:


یک فرمولاسیون، ساختار یک علف‌کش است که به‌وسیلهٔ سازنده براى استفادهٔ عملى تهیه مى‌شود. فرمولاسیون نشان‌دهندهٔ تمامى اجزاء ترکیبى محتوى ظرف است: مادهٔ فعال (مسموم‌کنندهٔ واقعی) به اضافهٔ مواد خنثى (هر چیز دیگر) همچون مواد حل‌شدنی، مواد رقیق‌کننده (Diluents) و مواد افزوده شدهٔ دیگر.


فرمولاسیون، همچنین شامل مراحلى است که به‌وسیلهٔ سازنده در جهت تهیهٔ علف‌کش براى استفادهٔ عملى انجام مى‌شود. در طى این مراحل، سازنده براى استفاده‌کننده علف‌کشى تهیه مى‌کند که به راحتى قابل حمل باشد و اگر به‌طرز صحیحى استفاده شود، بتواند به‌صورت یکنواخت و دقیقى بدون هیچ‌گونه ضررى براى استفاده‌کننده مصرف شود.


اکثر علف‌کش‌ها طورى فرموله شده‌اند که بتوان آنها را با یک حمل‌کنندهٔ مناسب و راحت به‌کار برد. علف‌کش‌هاى رایج که با قابلیت اسپرى (Spray) تهیه شده‌اند به‌گونه‌اى فرموله شده‌اند که مى‌توان آنها را با آب، با کودهاى مایع و یا با روغن‌هائى با غلظت گازوئیل به‌کار برد. بعضى علف‌کش‌ها به‌نحوى فرموله شده‌اند که سموم به‌صورت گرانوله‌هاى خشک یا ذرات پوشش‌دار (Pelleted) از مخازن خارج مى‌شوند. علف‌کش‌ها را معمولاً به‌صورت گرد (Dust) استفاده نمى‌کنند زیرا علاوه بر مشکل حمل و نقل، احتمال فرار (Drift) آنها به طرف گیاهان حساس غیر هدف نیز وجود دارد.


فرمولاسیون‌هاى قابل اسپرى

فرمولاسیون‌هاى قابل اسپرى شامل مایعات محلول در آب (Water Soluble)، پودرهاى محلول در آب (Water Soluble Powder) مواد امولسیونه در آب (Water emulsifiable concentrates)، پودرهاى وتابل (Wettable powders)، مایعات قابل پخش در آب (Water dispersable liquids) و گرانوله‌هاى قابل پخش در آب (Water dispersable granules) مى‌باشند.


مایعات محلول در آب

مایعات محلول در آب (S یا SL) کاملاً با حداقل به‌هم‌زنى در آب مخلوط مى‌شوند و زمانى‌که حل‌ شدند، نیازى به هم‌زدن بیشتر ندارند. این فرمولاسیون‌ها، محلول‌هاى اسپرى براى جذب بهتر در گیاهان نیاز به نوعى مویان دارند. بعضى از این سموم خود داراى مویان هستند، ولى در برخى بایستى مویان را به مخزن سمپاش اضافه نمود. اکثر این فرمولاسیون‌ها در هر ۸/۳ لیتر (یک گالن) خود داراى حدود ۹/۰ تا ۸/۱ کیلوگرم مادهٔ فعال هستند.


پودرهاى محلول در آب (Water soluble powders)

پودرهاى محلول در آب (SP) به‌صورت خشک بوده و ذرات جامد ریزى هستند که کاملاً در آب حل مى‌شوند. اینها اکثراً نمک‌هاى قابل حل ترکیبات مختلف هستند. براى حل کردن این علف‌کش‌ها در آب بایستى به میزان زیادى آنها را به‌هم زد، اما پس از حل شدن تا ابد به همین صورت باقى مى‌مانند. این سموم در مخزن سمپاش به‌صورت زلال و صاف هستند و براى جذب بهتر نیاز به مویان دارند. معمولاً فرمولاسیون آنها حاوى ۴۰ تا ۹۰ درصد مادهٔ فعال است.


مواد امولسیونه در آب

این مواد (E یا EC) مایعاتى غیر قطبى (Non-Polar، روغنی) هستند که قابلیت امولسیونه دارند. این مایعات در آب پخش شده و به‌صورت امولسیون (Emulsion) درمى‌آیند (قطرات روغن که به‌وسیلهٔ آب محاصره مى‌شوند)، این سموم در مخزن شیرى‌رنگ بوده و به‌هم زدن براى جلوگیرى از جدا شدن اجزاء آنها اهمیت خاصى دارد. جریان یافتن آب در لولهٔ خروجى سمپاش براى جلوگیرى از این امر کافى است. این فرمولاسیون‌ها به‌ندرت به مویان‌ها براى استفاده بر روى شاخ و برگ نیاز دارند. اکثر فرمولاسیون‌هاى EC در هر ۸/۳ لیتر خوددارى ۹۰۰ تا ۲۷۰ و بعضى ۳۱۰ تا ۳۶۰ گرم مادهٔ فعال دارند. این نوع فرمولاسیون‌ها در روغن محلول هستند.


پودرهاى وتابل

پودرهاى وتابل (W تا WP) ذرات جامد ریزى هستند که حاوى نوعى حمل‌کنندهٔ خشک، علف‌کش و عوامل متفرق‌کنده هستند. اکثر این مواد مى‌توانند در آب پخش شوند، اما توصیهٔ معمول این است که آنها را قبل از ریختن به داخل مخزن با کمى آب مخلوط کرده و سپس آن را به مخزن سمپاش بریزند. در مخزن سمپاش آنها را بایستى به میزان زیاد و به‌طور مداوم به‌هم زد؛ به محض اینکه عمل هم زدن متوقف شود، لایه‌اى جامد در ته مخزن تشکیل مى‌شود که براى جلوگیرى از آن علاوه بر خط برگشت، احتیاج به یک به‌هم‌زن مکانیکى یا هیدرولیکى نیز مى‌باشد. مخلوط سم معمولاً به رنگ شیرى کدر است. این فرمولاسیون‌ها داراى ۵۰ تا ۸۰ درصد مادهٔ مؤثره هستند. بیشتر پودرهاى وتابل در خاک مورد استفاده قرار مى‌گیرند؛ با این وجود، آنها را گاهى بر روى شاخ و برگ نیز مى‌پاشند. هنگامى‌که آنها را به شاخ و برگ مى‌زنند، اضافه کردن مویان به سم ضرورى است.


مایعات با قابلیت پخش در آب

این مواد که به مایع یا مواد قابل جارى شدن (F - Flowables یا L و WDL) نیز معروف مى‌باشند، ذرات جامد کوچکى هستند که در یک سیستم مایع سوسپانسیونه (Suspension) شده‌اند. این ذرات از ذرات پودرهاى وتابل ریزتر هستند چون این مواد قبلاً سوسپانسیونه شده‌اند احتیاجى به حل کردن آنها با آب قبل از ریختن به داخل مخزن نیست زیرا به راحتى در آب پخش و سوسپانسیونه مى‌شوند. از آنجائى‌که ذرات این مواد از ذرات پودرهاى وتابل ریزتر هستند، میزان لازم به‌هم زدن آنها حد واسطى است از مقدار لازم براى پودرهاى وتابل و مواد امولسیون‌شونده. در صورتى‌که مخلوط سم بدون بهم‌زدن براى استفاده در زمان‌هاى بعد نگه داشته شود، هم به‌صورت خمیرى در مخزن ته‌نشین مى‌شود. این فرمولاسیون‌ها نیز در مخزن سم به رنگى شیرى کدر ظاهر مى‌شود. هر ۸/۳ لیتر این نوع سموم حاوى ۱۸۰۰ گرم مادهٔ مؤثره است.


گرانوله‌هاى قابل پخش در آب

گرانوله‌هاى قابل پخش در آب، مواد خشک روانپذیر (Flowables) یا گرانوله‌هاى محلول در آب (WDG، DF - Water soluble granules) نیز نامیده مى‌شوند. آنها فرمولاسیون‌هاى خشک گرانوله مى‌باشند. گرانوله‌ها ذرات بسیار ریز جامدى هستند که با عوامل سوسپانسیون‌کننده و پخش‌کننده مخلوط شده‌اند. این مواد را مى‌توان بدون حل کردن قبلى در آب مخزن سمپاشى اضافه نمود. برخلاف مایعات با قابلیت پخش در آب، گرانول‌ها به سهولت و سرعت در آب پخش مى‌شوند و به راحتى از قوطى خارج مى‌شوند. لذا کار کردن با آنها راحت‌تر از پودرهاى وتابل و مایعات با قابلیت پخش مى‌باشد. خصوصیات دیگر آنها شبیه مایعات با قابلیت پخش در آب است.


فرمولاسیون‌هاى خشک براى استفادهٔ مستقیم

براى استفادهٔ مستقیم سموم به‌صورت خشک، فرمولاسیون آنها به‌صورت گرانوله و گاهى به‌صورت حبه هستند. از آنجا که این فرمولاسیون‌ها را مى‌توان بدون رقیق کردن در آب مستقیماً از بستهٔ حاوى سم در مزرعه پاشید، معمولاً درصد مادهٔ مؤثر آنها پائین است.

[M.A.H.S.A]

آمترین Ametryn

علفکشی است دو منظوره که جهت کنترل بسیاری از کشیده برگها وپهن برگها (سلمه، خرفه، تاج خروس، پیچک صحرایی، سوروف، قیاق، گاو چاق کن،پنیرک و...) به خصوص در مزارع نیشکراستفاده می شود. آمترین علفکشی است از گروه تری آزین که به سرعت توسط ریشه جذب و از طریق آپوپلاست انتقال می یابد؛ وبه صورت انتخابی، سیستمیک و بازدارنده عمل فتوسنتزموثر است. آمترین با نام تجاری گزاپاکس(Gesapax) وبا فرمولاسیون WP50% به بازار عرضه می شود.

کاربرد آمترین
موارد توصیه:

جهت کنترل علفهای مزارع نیشکر

مقدار مصرف:

5کیلوگرم آترازین+ 4کیلوگرم آمترین هنگام کشت بعد از ظهور علفها قبل از رویش یا بعد از رویش

اتال فلورالین

اتال فلورالین Ethalfluralin

علفکشی است دومنظوره، انتخابی، بازدارنده رشد مریستم انتهائی که در خاک کاربرد دارد. اتال فلورالین علفکشی از گروه دی نیتروآنیلین که حتی یک سال بعد از استفاده به گیاه بعدی (در صورت حساسیت) خسارت وارد می کند. برای جلوگیری از خسارت قبل از کشت گیاه بعدی از شخم عمیق استفاده میشود. اتال فلورالین برای کنترل تاجریزی، انواع تاج خروس، سلمه، انواع ارزن وحشی، سوروف، پنیرک، گاوپنبه و قیاق موثر است. اتال فلورالین با نام تجاری سونالان(Sonalan) و فرمولاسیون EC33.3% به بازار عرضه می شود.


کاربرد
موارد توصیه:

جهت کنترل علفهای هرز پنبه، آفتابگردان و سویا (قبل از کاشت)



مقدار مصرف:

1) برای علفهای هرز پنبه وآفتابگردان2 تا 3 لیتردر هکتار(عمق 8تا10 سانتیمتر)

2) برای علفهای هرز سویا 2تا3 لیتر اتال فلورالین + 600گرم متری بوزین در هکتار قبل از کاشت مخلوط با خاک

استوکلر

استوکلر Acetochlor



علفکشی است انتخابی، بازدارنده سنتز پروتئین و مانع تقسیم سلولی. علفهای پهن برگ مزارع ذرت بخصوص تاج ریزی رابه خوبی کنترل می کند. استوکلر از گروه استامید می باشد. این سم با نامهای تجاری اسنیت(Acenit) به فرم EC50% و سورپاس(Surpass) با فرمولاسیونEC76% به بازار عرضه می شود. سورپاس دارای 5.7% ایمن کننده(Safener) به نام دای کلرامید است.


کاربرد
موارد مصرف:

کنترل علفهای هرز مزارع ذرت



مقدار مصرف:

1) اسنیت 4تا5 لیتر در هکتار

2) سورپاس 3.5-2.75 لیتر در هکتار بسته به نوع خاک

اگزادیــازون

اگزادیــازون Oxadiazon

علفکشی است تماسی، انتخابی که در مزارع برنج علیه سوروف، تیرکمان آبی، انواع سیرپوس(پیزور)، انواع اویارسلام و قاش واش استفاده می شود. این علف کش از گروه اگزا دی آزول می باشد. اگزادیازون با نام تجاری رونستار(Ronstar) وبه فرمولاسیونهای G2% و SL12% و EC25% به بازار عرضه می شود.



کاربرد
موارد مصرف:

علیه علفهای هرز مزارع برنج

مقدار مصرف:

4- 3.5 لیتر در هکتارSL12% تا قبل از دو برگی شدن سوروف

ای پی تی سی(eptc)

ای پی تی سی(EPTC)

علفکشی از گروه تیوکاربامات که به صورت انتخابی، سیستمیک عمل کرده وعلیه علفهای هرز کشیده برگ وپهن برگ یک ساله و اویارسلام استفاده می شود. مصرف تنهایی آن در ذرت باعث ازبین رفتن گیاه محصول می شود بنابراین به آن safner اضافه می کنند. جذب آن توسط بذرها، ریشه ها و اندامهای هوایی در حال رویش صورت می گیرد. EPTC با نام تجاری ارادیکان (Eradican) و به فرم EC82% به بازار عرضه می شود.

[M.A.H.S.A]

کاربرد
موارد مصرف:

کنترل علفهای هرز یونجه، شبدر، اسپرس و ذرت



مقدار مصرف:

1) 6-3 لیتر در هکتار در مزارع یونجه، شبدر، اسپرس

2) 6-4 لیتر در هکتار قبل از کشت مخلوط با خاک جهت علفهای هرز ذرت

ایمازامتابنزمتیل(Imazamethabenz methyl)

ایمازامتابنزمتیل(Imazamethabenz methyl)

علفکشی دو منظوره از گروه ایمیدازول، انتخابی، سیستمیک و بازدارنده رشد مریستم انتهایی است. این علفکش به صورت پس رویشی، بیشتر برای کنترل کنگر وحشی استفاده می شود. ایمازامتابنزمتیل با نام تجاری آسِرت(Assert) و با فرمولاسیون SC25% به بازار عرضه می شود.


کاربرد
موارد مصرف:

کنترل علفهای پهن برگ وکشیده برگ گندم

مقدار مصرف:

2.5 – 2 لیتر پس رویشی، در مراحل اولیه رشد

بروموکسینیل(Bromoxynil)

بروموکسینیل(Bromoxynil)

علف کشی از گروه نیتریل(Nitril) که به صورت تماسی(کمی سیستمیک)، انتخابی، پس رویشی برای کنترل علفهای هرز پهن برگ یک ساله استفاده می شود. جذب توسط برگها به آسانی صورت می گیرد اما انتقال محدود است. برموکسینیل با نامهای تجاری پاردنر(Pardner) و برومینال(Brominal) وبا فرمولاسیون SL22.5% به مصرف می رسد.


کاربرد
موارد مصرف:

علیه علفهای پهن برگ گندم

مقدار مصرف:

2.5 لیتر در هکتار در مرحله 4-2 برگی به صورت پس رویشی

بنسولفورون متیل(Bensulfuron methyl)

بنسولفورون متیل(Bensulfuron methyl)

علفکشی از گروه سولفونیل اوره است. که انتخابی،سیستمیک است و مانع از تقسیم سلولی ورشد گیاه می شود. برای کنترل بسیاری از پهن برگها و جگنها وکشیده برگهای یکساله در مزارع برنج استفاده می شود. این سم با نام تجاری لونداکس(Londax) وبا فرمولاسیون DF60% به بازار عرضه می شود.


کاربرد
موارد مصرف:

علیه علفهای هرز پهن برگ و جگنها در مزارع برنج

مقدار مصرف:

75-50گرم در هکتار از یک تا سه برگی شدن برنج و مراحل اولیه رویشی علفها تا زمان 3 برگی شدن علف

نتـازون(Bentazone)

نتـازون(Bentazone)



علفکشی از گروه بنزوتیودیازون که نحوه اثر آن تماسی انتخابی است. این سم در کنترل پهن برگهایی چون تربچه وحشی، توق ، گاوپنبه و اویارسلام درمزارع لوبیا وسویا موثر است. مصرف آن پس رویشی می باشد. برای سمپاشی با بنتازون آب مزرعه برنج باید تخلیه شود. بنتازون با نام تجاری بازاگران(Basagran) و فرمولاسیون SL48% به بازار عرضه می شود.

[M.A.H.S.A]

کاربرد
موارد مصرف:

علیه علفهای هرز پهن برگ اراضی غیر مزروعی و تاسیسات صنعتی

مقدار مصرف:

10تا15 لیتر درهکتار. بعد از سمپاشی آبپاشی مستقیم شود

توفوردی(2,4-d)

توفوردی(2,4-d)

علف کشی از گروه فنوکسی استیک اسید(اکسین) است که مهمترین فنوکسی ها است. توفوردی اساساً به عنوان یک علف کش پس رویشی، برای مهار علفهای هرز یکساله و چند ساله ی پهن برگ (خردل و تربچه وحشی، انواع شقایق، پنیرک، سلمه تره، پیچک، ماستونک،کنگر وحشی، شیرین بیان و ...) در گیاهان زراعی کشیده برگ و زمینهای غیر زراعی استفاده می شود. همچنین برای مهار علفهای هرز آبزی مصرف می شود. در غلظتهای خیلی اندک، به عنوان یک ماده تنظیم کننده رشد مورد استفاده قرار می گرفته است. هر دو نوع انتقال اپوپلاست وسیمپلاست را دارا می باشد.


کاربرد
توصیه شده:

جهت کنترل علفهای هرز پهن برگ مزارع گندم، جـــو، برنج، ذرت و نیشکر

مقدار مصرف:

1) در مزارع گندم و جو2-1 لیتر در هکتار از پنجه زدن تا تشکیل ساقه

2) در مزارع برنج 3-1.5 لیتر، 7-5 برگی شدن برنج

3) در مزارع ذرت 1.5 لیتر توفوردی بعد از رویش علفها و7-5 برگی شدن ذرت

4) برای نیشکر محلول 2تا2.5 درصد و مخلوط با دالاپون برای کنترل علفهای هرز پهن برگ

دالاپون(Dalapon)

دالاپون(Dalapon)

دالاپان از گروه Aliphatic بازدارنده رشد و نمو ریشه و ساقه گیاه می باشد که در گیاهان انتخابی به صورت سیستمیک در می آید. دالاپون بر ضد کشیده برگها به ویژه لویی و حلفه موثر است. جذب آن از راه ریشه و اندام هوایی و انتقال آن هم از طریق اپوپلاستیک و هم از راه سیمپلاستیک صورت می گیرد. دالاپان بسیار جاذب الرطوبه است وحتماً باید در ظروف عایق نگهداری شود.

دالاپان با نام تجاری باسفاپن(Basfapon) و به فرمولاسیون SP80% موجود است.



کاربرد
توصیه شده:

جهت کنترل علفهای هرز کشیده برگ باغات میوه، نیشکر و زمینهای غیرمزروعی

مقدار مصرف:

1) برای درختان میوه Kg10- 8 sp80% درهکتار بعد از رویش علفها

2) برای علفهای هرز نیشکر محلول 2% هنگام کشت بعد از ظهور علفها

3) برای اراضی غیر مزروعی30-50 kg در هکتار پس از رشد علفها

دینیترامین(Dinitramine)

دینیترامین(Dinitramine)

علفکشی از گروه دی نیتروآنیلین ها که جذب آن از طریق ریشه است اثر آن مانع جوانه زدن بذر و بازدارنده رشد ریشه است. در کنترل کشیده و پهن برگها (تاج خروس، خرفه، آفتاب پرست، ...) در پنبه و سویا موثر است. دی نیترامین با نام تجاری کوبکس(Cobex) با فرمولاسیون EC25% موجود می باشد.


کاربرد
توصیه شده:

جهت کنترل علفهای پهن برگ پنبه و سویا

مقدار مصرف:

3لیتر در هکتار برای پنبه و سویا به صورت PPI

دیورون(Diuron)

دیورون(Diuron)

دیوران از گروه اوره ها است. دیوران در میزانهای اندک، به صورت علفکشی انتخابی سیستمیک و خاک مصرف در بسیاری از گیاهان زراعی برای مهار بسیاری از علفهای هرز پهن برگ یکساله بهره جویی گسترده دارد. دیورون به فرمولاسیون WP80% و نام تجارتی کارمکس(Karmex) در بازار عرضه می شود.

[M.A.H.S.A]

کاربرد
توصیه شده:

علیه علفهای هرز نیشکر و پنبه

مقدار مصرف:

3-1.5 کیلوگرم در هکتار قبل از رویش علفهای هرز

ستـــوکسیـــدیــم (Sethoxydim)

ستـــوکسیـــدیــم (Sethoxydim)

علفکشی از گروه سیکلوهگزیندیون، که روی کشیده برگها در مزارع محصولات پهن برگ موثر است. با جلوگیری از رشد جوانه انتهایی و به صورت سیستمیک و انتخابی عمل می کند. قابل ذکر است که مصرف ستوکسیدیم در زراعت نخود ایجاد گیاه سوزی می کند. ستوکسیدیم به فرمولاسیون EC12.5% وبانام تجارتی نابو- اس به بازار عرضه می شود.



کاربرد
توصیه شده:

علیه علفهای کشیده برگ در مزارع پهن برگ(سورف در چغندر قند)

مقدار مصرف:

1) 3 لیتر درهکتار هنگام 5-3 برگی علف در چغندر قند

2) 3- 2 لیتر در هکتار هنگام 5- 3 برگی کشیده برگها در مزرعه پیاز

3) 3 لیتر در هکتار 6-3 برگی باریک برگها در کلزا، دما بالاتر از 10درجه سانتیگراد

سیکلوکسیدیم(Cycloxydim)

سیکلوکسیدیم(Cycloxydim)

علفکشی از گروه سیکلوهکزیندیون ها است. این علفکشها پس رویشی انتخابی هستند. بیشتر کشیده برگهای یکساله و چندساله را بدون آسیب رساندن به بیشتر گیاهان پهن برگ ویا جگن ها مهار می کنند. سیکلوکسیدیم به فرمولاسیون EC10% و نام تجاری فوکوس Focus در ایران عرضه می شود.



کاربرد
توصیه شده:

علیه علفهای کشیده برگ در مزارع پیاز

مقدار مصرف:

1.5- 1 لیتر درهکتار بعد از رویش علفهای هرز، 5- 4 برگه بودن علف

فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل (Flam prop-M-isopropyl)

فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل (Flam prop-M-isopropyl)

سمی است از گروه آریل آلانین، سیستمیک، انتخابی و بازدارنده تقسیم سلولی. علفکشی پس رویشی جهت کنترل کشیده برگها است. بانام تجاری سافیکس Suffix BW موجود است.

[M.A.H.S.A]

کاربرد
توصیه شده:

علیه کشیده برگهای یکساله(یولاف وحشی، خونی علف، چچم و دم روباهی) در مزارع گندم. از مصرف آن در مزارع جــــو خوداری شود.

مقدارمصرف:

1 لیتر در هکتار حداکثر تا پنجه زنی. با استفاده از سمپاش پشت تراکتوری

لینورون

لینورون Linuron

علفکشی از گروه اوره ها ، مانع عمل فتوسنتز، قابل استفاده در خاک و روی شاخ و برگ گیاه هرزه که به صورت انتخابی سیستمیک عمل می کند. لینورون با نام تجاری آفــالن Afalon موجود است.




کاربرد
توصیه شده:

جهت کنترل علفهای هرز (دومنظوره) مزارع هویج، نخود، ذرت، سیب زمینی، آفتاب گردان، سویا، نیشکر و پنبه

مقدارمصرف:

2 لیتر در هکتار برای مزارع نخود جهت کنترل پهن برگها