شترمرغ

[Sara12]

توانایی بوقلمون در انتقال سویه حاد ویروس آنفلوانزا با منشاء شترمرغ استرالیایی

منظور بررسی پاتوژنز ویروس حاد آنفلوانزا با منشاء شترمرغ استرالیایی این ویروس به شترمرغ تلقیح شد.

این سویه حاد 2 تا 12 روز بعد از تلقیح از كلواک وسواپ نایی جدا شد، البته ویروس از مغز، تیموس ، پلک ، طحال ، تخمدان ، بیضه ، کبد ، کیسه هوایی ، پیش معده ، دودنوم ، قلب ، پانکراس ، کليه و شش ها جدا شدند. لازم به ذکر است ویروس از سواپ سطحی کلواک ، ژژنوم ، ايلیوم ، بورس ، نای و مغز استخوان نیز جدا شد.

نتایج حاصل از این بررسی نشان داد سویه حاد ویروس آنفلوانزا با منشاء شترمرغ استرالیایی می تواند بطور وسیعی در شترمرغ تکثیر پیدا کند ولی قادر به توانایی ایجاد بیماری در آن نمی باشد

[Sara12]

بیماری جنون گاوی (BSE) در شتر مرغ

جنون گاوی یک بیماری با علایم عصبی مرکزی بوده که با ضایعات اسفنجی شدن مغز همراه می باشد. این ضایعات به کمک میکروسکوپ الکترونی قابل تشخیص است.

ضایعات هیستوپاتولوژیک شبیه جنون گاوی از سه شتر مرغ بالغ در آلمان ( دو ناحیه ) گزارش شده است.

این گزارشات در سال هیا 1986 و 1988 و 1989 بوده است . علایم گزارش شده عبارتند از آتاکسی، عدم تعادل ، عدم توانایی در غذا خوردن و مجموعه ای از علایم عصبی. ولی دانشمندان نتوانستند با مطالعات هستیوپاتولوژی عامل BSE را ردیابی نمایند.

لازم به ذکر است در جیره شترمرغ هیچگاه از محصولات جانبی گوشت جهت تأمین مواد مغذی استفاده نمی گردد.



Viral Disease in ostriches , Beng perelman poultrymed , 2005

[Sara12]

آنفولانزای شترمرغ
پيشگيري از آنفولانزاي طيور درتاسيسات پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ آنفولانزا ي طيور به طور بالقوه يك بيماري كشنده است . اين بيماري ميتواند موجب كاهش توليد شده يا منجر به تلفات زياد گردد. در سالهاي 84- 1983 آنفولانزا موجب كاهش( تلف شدن) 17 ميليون قطعه پرنده به ارزش 65 ميليون دلار گرديد . توليد كنندگان تخم مرغ و مرغداران مي توانند با استفاده از روشهاي محدود دقيق ، انتشار آنفولانزاي طيور را كاهش دهند . با اين وجود ، اعمال روشهاي مديريت خاص براي توليد پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ ضروري است .

اشكال خفيف ويروس ميتوانند تداوم داشته وبدون جلب توجه زياد تا زماني كه به يك شكل كشنده تر تبديل شوند منتشر شوند.

ويروس ميتواند به سادگي توسط طيور و پرندگان مهاجري كه انتظار مي رود در طول مهاجرتهاي فصلي حامل ويروس باشند منتقل شود.

علائم عفونت آنفولانزاي طيور ميتواند شامل كاهش توليد تخم ، کاهش مصرف خوراك و آب و اسهال باشد . ناراحتي تنفسي ممكن است شايعترين علامت بيماري باشد . اشكال خفيف ممكن است منجر به تلفات كم شود، در حاليكه عفونت هاي حاد ممكن است منجر به 100% تلفات طيور شوند. تخمهاييكه تا حدي تشكيل رنگدانه عادي شان از بين رفته نيزممكن است معرف وجود بيماري باشند . درمانهاي خاصي براي آنفولانزاي طيور موجود نيستند سويه هاي آنفولانزاي طيوري بسياري وجود دارند كه انجام برنامه هاي واكسيناسيون رادر صنعت طيور مشكل مي سازند . بعلاوه ، موثر بودن اكثر واكسن ها براي پرورش دهندگان پرندگان شكاري وخانواده شتر مرغ اثبات نشده اند .

ايمني طبيعي براي پيشگيري ازعوامل بيماريزا بكار ببنديدايمني طبيعي به تمام روشهايي اشاره ميكند كه براي پيشگيري از انتشار بيماري به مزرعه شما ضروري هستند. دنبال كردن يك برنامه ايمني طبيعي محدود اطمينان خواهد داد كه مزرعه شما حداكثر تلاش خود را براي پيشگيري از انتشار بيماريها به گله تان به عمل آورده است . اساسا ، شما بايد گله تان را تا آنجا كه ممكن است از حاملان بالقوه ويروس جداكرده ، بازديدها را تا سرحد امكان كاهش داده و تاسيسات تان را اغلب اوقات تميز وضدعفوني كنيد .

پرورش دهندگان پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ بطور واحد در معرض حاملان بالقوه آنفولانزاي طيور قرار دارند بسياري از توليد كنندگان پرندگان شكاري كه هدف رها سازي دارند آنها رابا قرار دادن در لانه هاي پرواز مقيد ميكنند.گرچه لانه هاي پرواز معمولا بوسيله حصار كشي محصور ميشوند ولي گاهي اوقات پرندگان كوچك و جوندگان به سادگي ميتوانند از توري ردشده و با گله تماس پيدا نمايند .پرورش دهندگان خانواده شترمرغ نيز درمعرض حاملان بالقوه آنفولانزاقرار دارند. اكثر پرندگان خانواده شتر مرغ اجازه دسترسي به چراگاههاي باز را دارند. دراين نوع فعاليت جداكردن كامل گله از ساير گونهاي طيور تقريبا غير ممكن است.

آنفولانزاي طيور هم اكنون بعضي از پرندگان شكاري و خانواده شتر مرغ را آلوده كرده است . هر چند ممكن است محدود كردن شديد تمام گله غير عملي باشد ، ولي اقداماتي وجود دارند كه ميتوان براي ممانعت يا كاهش انتشار اين ويروس كشنده آنها را دنبال نمود.

· تاسيسات جديد رامنتقل كنيديا دور ا ز بركه ها و آبراهه هايي كه توسط پرندگان مهاجرمانند اردك ها و غازها مورد استفاده قرارميگريند قرار دهيد. به اين پرندگان اجازه خوراك خوردن داخل يانزديك تاسيسات خود را ندهيد.

· تعداد بازديدكنندگان از مزرعه تان راتا سرحد امكان كاهش دهيد.اگر تورهاي بازديدكننده ضروري هستند ،· به آنها اجازه دسترسي به تعداد كمي از پرندگان گله خود را داده واين پرندگان را از باقيمانده مزرعه جدا نگهداريد . همچنين محل مجزايي براي پاركينگ بازديدكنندگان فراهم كنيد كه از بقيه مزرعه جدا باشد .

· سوراخها و پارگيها ي شبكه توري آغل ها را براي جلوگيري از ورود پرندگاني مثل گنجشك ها و سارها تعمير كنيد.

· مزارع پرندگان شكاري كه تخمهاي جوجه كشي يا جوجه يكروزه مي فروشند بايستي تمام مولدها را به جاي امكان دسترسي به چراگاه بيرون در محيط بسته نگهدارند.

· خوراك تهيه شده براي پرندگان خانواده شترمرغ در آغلهاي باز براي ساير پرندگان خيلي جذاب است ،· خردكردن خوراك بايستي تا سرحد امكان كاهش يابد. خوراك كهنه را بطور صحيح مصرف كنيد تا ساير پرندگان به داخل تاسيساتتان كشيده نشوند،·

· سالنهاي باز پرندگان كه توسط پرورش دهندگان خانواده شتر مرغ مورد استفاده قرار ميگيرند محل هاي لانه سازي مناسب براي پرندگان كوچك مانند گنجشك ها و سارها ميباشند. هرگز به اين پرندگان اجازه ايجاد محل هاي لانه سازي در كلبه ها يا دور و بر ساختمانهاي مزرعه را ندهيد.

· پرندگان را برحسب سن جدا كنيد .گله مولد بايستي از نتاج جداباشند. برمبنايي روزانه ،· كارگران مزرعه ابتدا بايد به سراغ حساسترين پرندگان رفته ،· سپس به محل هاي نگهداري پرندگان كم حساسيت تر بروند. هرگز اين فرايند را در طول روز معكوس نكنيد مگر اينكه دوش گرفته و لباسهايتان را با لباسهاي تميز عوض كنيد.

· همسايه خوبي باشيد. دور از ساير طيور و پرندگان شكاري و مزارع پرندگان خانواده شترمرغ قرار بگيريد.

· علائم هشدار را در تمام ورروديهاي مزرعه صحيح نصب كنيد تا معرف نگراني شما نسبت به بيماريها باشد. تمام تاسيسات را هنگامي كه ممكن است قفل كنيد.

· منشا هر گله جديدي را كه به مزرعه وارد ميكنيد بشناسيد . گله جديد را حداقل به مدت 4 هفته قرنطينه كنيد . پرندگان را از مزارعي كه ميدانيد بوسيله آنفولانزاي طيور آلوده شده اند نپذيريد· هرنوع تجهيزاتي كه از مزرعه خارج ميشود بايستي تميز شده و قبل از برگشت به مزرعه ضد عفوني شوند.

· فضولات را به خوبي مديريت كنيد. آنفولانزاي طيور از طريق مدفوع هاي پرندگان آلوده منتشر ميشود لذا كود بايستي براي عدم تماس بامردم و وسائل نقليه ذخيره شود. لاشه ها بايستي بطور صحيح بادفن كردن يا سوزاندن معدوم شوند.

· حما م پا )چكمه ( محتوي ماده ضدعفوني در ورودي به تمام اتاقها ياآغل ها قرار دهيد .

· از ورود جوندگان و ساير حيوانات به مزرعه با دور كردن نخاله ها و حفظ محل هاي داراي طعمه مسموم جلوگيري كنيد .

· پرورش دهندگان پرندگان شكاري هرگز نبايد گله آلوده را در قرق هاي شكار رها كنند. زيرا بيماريها مي توانند به حيات وحش محلي منتقل شده و جمعيت هاي مذكور را كاهش دهند .

· پرندگان بيمار را از باقيمانده گله جدا كنيد .

· ركوردهاي تمام معاملات ) گله ( را به منظور هاي رديابي در حالت شيوع بيماري نگهداري كنيد .

· پرندگان بيمار يا مرده را بايستي به يك آزمايشگاه براي تشخيص ارسال نمائيد.

[Sara12]

اهم بيماريها يي كه شتر مرغ به آن مبتلا مي گرد ند :

بيماريهاي ويروسي
1-نيوكاسل
2-آبله
3-آنفلوآنزا
ممكن است كورونا ويروس و هرپس ويروس و آدنو ويروس و آربوويروس شتر مرغ را درگير نمايد.
بيماريهاي باكتريايي
1-عفونت هاي بند ناف و كيسه زرده(تورم بند ناف)
2-پنوموني(ايشريشيا كلي، كلبسيلاپنومونيه)
3-آنتريت كلي باسيلي
4-آنتريت نكروزان(كلستريديوم پرفرنژنس تيپ هاي A-c-d و كلستريد يوم كولينوم)
5-كمپيلوباكتريوزيس(كمپيلوبا� �� �تر ژژوني)
6-سياه زخم(باسيلوس آنتراسيس)
7-سل(مايكوباكتريوم)
8-عفونت هاي چشمي( كونژونكتويت و كراتيت) كه عامل آن استافيلوكوكها هستند.
9- هموفيلوس گالينارم
10- مايكو پلاسموز(crd-mg-ms)
بيماريهاي قارچي
1-كانديديازس(عفونت قارچي دهان)
2-آسپرژيلوس(عفونت تنفسي ايجاد مي كند.)
3-درماتوفيت ها(درماتيت قارچي)
بيماريهاي انگلي داخلي
1-كوكسيديوز
2-هيستومونيازيس
3-كرم نواري شتر مرغ(هوتوينيا استروتيونيس)
4-كرم گرد شتر مرغ(ليبوسترونژيلوس داگلاسي)
5-اكسيور
بيماريهاي انگلي خارجي
1-كنه ها
2-شپشها
3-جربهاي ساقه پا
4-مگسها
بيماريهاي تغذيه اي
1-كمبود ويتامين E وسلنيوم
2-كمبود ويتامين هاي محلول در چربي و ويتامين هاي گروه B

ساير بيماريها
-يبوست
-پيچ خوردگي روده ها
-نرمي استخوان
-مسموميت ها
-سندرم پا كماني
-تغيير شكل پا
-ضربه
-پرولاپس كلوآك
-اجسام خارجي در دستگاه گوارش
-چسبندگي تخم و پريتونيت زرده اي
-ميوپاتي عضلاني(دراثر استرس هاي شديد)
-هيپركراتوز- ضخيم شدن شديد پوست انگشتان در شتر مرغ هاي جوان
-پرخواري

[Sara12]

با مصرف معمولی گوشت قرمز به جای افزايش وزن ٬ لاغر هم بشويد


جايگزينی گوشت شترمرغ در سبد پروتئينی خانوار با توجه به قرمز بودن آن و شباهت ظاهری به گوشت گوساله و کيفيت و طعم بهتر آن ٬ نه تنها موجب افزايش وزن نميگردد بلکه کاهش وزن نيز بدنبال خواهد داشت .

با استفاده از گوشت شترمرغ به جای منابع پروتئينی ديگر و داشتن لذت غذايی مانند آنها ٬ مصرف سالانه انرژی ۸۷۴۲۰ کالری کاهش می يابد و با در نظر گرفتن اينکه هر ۷۷۰۰ کالری باعث افزايش وزن به ميزان يک کيلوگرم خواهد شد حدود ۳۵/۱۱ کيلوگرم سبکتر خواهيد شد و يا به عبارتی ۱۶ ليتر روغن از دست خواهيد داد .

پس برای کنترل وزن بدن و داشتن قلبی سالم و بدنی بدون چربی و کلسترول ٬ گوشت شترمرغ مصرف کنيد .

[Sara12]

بیمه شترمرغ
طرح بيمه شترمرغها توسط صندوق بيمه محصولات كشاورزي اجرا مي شود.

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از صندوق بيمه محصولات كشاورزي، هم‌اكنون با توجه به مساعد بودن شرائط آب و هوايي بسياري از نقاط ميهنمان براي پرورش شترمرغ به منظور بهره‌گيري از فرآورده‌هايي همچون گوشت، چرم و پر شترمرغ كه داراي خواص بسياري از نظر تغذيه‌اي و به كارگيري در صنايع گوناگون مي‌باشد، سرمايه‌گذاري‌هايي در اين زيربخش‌ توليدي انجام شده است.
صندوق بيمه محصولات كشاورزي در ادامه اجراي سياست راهبردي حمايت از فعاليت‌هاي توليدي گوناگون بخش كشاورزي و به منظور حمايت از سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده، در اين عرصه نيز وارد شده است.

گفتني است اجراي 83 طرح بيمه‌اي گروه‌هاي توليدي غلات، دانه‌هاي روغني، نباتات صنعتي و علوفه‌اي، ميوه‌هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري، دانه دار، هسته‌دار، نوشيدني، خشكباري، ميوه‌هاي ريز، دارويي، گياهان زينتي و معطر، دام‌هاي سنگين و سبك، انواع ماكيان، زنبور عسل، كرم ابريشم و منابع طبيعي را در بر مي‌گيرد.
بر پايه اين گزارش، پوشش بيمه‌اي بزرگترين پرنده موجود در جهان در ايران نقطه عطفي در حمايت از اين گونه پرنده ويژه در جهان به شمار مي‌رود.
اين طرح در گام نخست به صورت ازمايشي (Pilot study) در استان‌هاي سمنان، اصفهان، فارس، تهران، مركزي و خراسان كليد خورده است و عوامل خطر 15 گانه‌اي مشتمل بر عوامل قهري، طبيعي، صدمات و بيماري‌هاي شايع را به مدت يك سال از سن 3 ماهگي تا پايان 15 سالگي تحت پوشش حمايتي خود دارد.
ميزان غرامات متعلقه در صورت تلف و يا ذبح اجباري متفاوت مي‌باشد كه پيشينه آن تا 7 ميليون ريال نيز به ازاء هر قطعه پرنده مي‌رسد.
اين گزارش حاكي است، اين طرح كه در پي نياز و درخواست بهره‌برداران تدوين گشته است، پس از اجراي آزمايشي و تجزيه و تحليل داده‌هاي پژوهشي ناشي از آن به عنوان گامي نيكو در جهت حمايت بيشتر از سرمايه‌گذاري در بخش كشاورزي به شمار آيد.
روابط عمومي و بين‌الملل صندوق بيمه محصولات كشاورزي از عموم متخصصين، كارشناسان، صاحبنظران و توليد‌كنندگان عزيز دعوت مي‌نمايد همچون هميشه از نظرات و رهنمودهاي سازنده خويش بيمه سبز را بهره‌مند سازند.

[Sara12]

صدور مجدد پروانه هاي پرورش شترمرغ در کشور




به نقل از معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزي صدور پروانه هاي پرورش شترمرغ بر مبناي ضوابط پيشين مجددا آغاز گرديد.
شايان ذکر است که صدور مجوز پرورش شترمرغ در اواخر سال گذشته و جهت تعيين ضوابط جديد متوقف گرديده بود اما با طولاني شدن اين پروسه مراکز امور دام سراسر کشور مي توانند تا تعيين قطعي ضوابط جديد بر مبناي همان ضوابط و مقررات گذشته به درخواستهاي وارده رسيدگي نمايند.
بنابر بخشنامه صادر شده رسيدگي به کليه درخواستهاي پرورش شترمرغ پرواري و همچنين احداث واحدهاي جوجه کشي اين پرنده و صدور موافقت اصولي در موارد فوق در کميسيونهاي استاني انجام مي گيرد اما تمامي درخواستهاي مربوط به احداث مزارع مولد پس از تاييد کميسيون استاني، جهت تصميم گيري نهائي به کميسيون مرکزي صدور پروانه وزارت جهاد کشاورزي ارجاع خواهد شد و پس از تاييد نهائي توسط اين کميسيون، متقاضيان مجاز هستند به شرط رعايت کليه ضوابط موجود اقدام به احداث تاسيسات نمايند

[Sara12]

وضعيت بازار براي شترمرغ

پيش‌بينی می‌كنيم كه در پايان برنامه چهارم توسعه حدود 5تا 6هزار شترمرغ مولد داشته باشيم كه در آن صورت سالانه 100هزار شترمرغ پرواری توليد شده و روانه كشتارگاه و بازار مصرف می‌شود.


در همين حال نگران اين موضوع است كه نكند صنعت شترمرغ هم در ايران به سرنوشت صنعت گاوداری دچار شود.


بازار شترمرغ در ايران فعلا در مرحله توليد و تكثير است و فاز نهايی آن كه صادرات و مصرف است از سال‌های آينده آغاز می‌شود.


البته كارگزار اين صنعت در ايران بخش خصوصی است. شترمرغداران با سرمايه خودشان كار را شروع كرده‌اند و بی‌ آنكه تسهيلاتی از دولت بگيرند، همچنان مشغول‌اند. شايد بعدها كه گوشت شترمرغ، سفره مردم را رنگين كرد، مسوولان از مزيت‌های اين منبع انرژی باخبر شوند.


در حال حاضر اروپايی‌ها بيشترين متقاضيان گوشت شترمرغ‌اند و حدود 70درصد صادرات شترمرغ آفريقا را جذب می‌كنند. ژاپنی‌ها هم خواهان پوست شترمرغ هستند چون روش‌های صنعتی‌سازی آن را می‌دانند. كفش چرمی ژاپنی با نشان شترمرغ را حتما ديده‌ايد.


سرانه مصرف گوشت شترمرغ در ايران در حال حاضر 50گرم است(!) در حالی كه سرانه گوشت قرمز 16 تا 17كيلوگرم است. هر دو سرانه پايين است. اما اين كجا و آن كجا! با اين حال قيمت هر كيلو گوشت شترمرغ حتی در صورت توليد انبوه حدود 2هزار تومان گران‌تر از گوشت قرمز (گاو و گوسفند و...) خواهد بود كه البته ارزش آن را دارد

[Sara12]

مطالب علمي پرورش شترمرغ




پرورش شتر مرغ از سال 1860 در كشور افريقای جنوبی به صورت جدی آ‎غاز گرديد و سپس در ساير نقاط دنيا گسترش يافت. امروزه در بسياری از كشورها پرورش شتر مرغ انجام می شود. كشور ايران هم چند سالی است مبادرت به واردات اين پرنده نموده و در امر پرورش آن گام نهاده است. در طی چند سال گذشته مطالعاتی برروی پارامترهای توليدی، جوجه كشی، تغذيه و پرورش اين پرنده صورت گرفته كه توأم با موفقيت هايی دراين زمينه بوده است. قابل ذكر است كه تاكنون در ايران محصولات حاصل از كشتار اين پرنده به بازار عرضه نشده است.


محصولات اين پرنده شامل گوشت، چرم، پروساير محصولات فرعی است. گوشت پرنده قرمز بوده و از خواص آن می توان پايين بودن ميزان چربی، كلسترول، تردی خاص و بالا بودن ميزان پروتئين را نام برد. چرم اين پرنده چرمی با ظاهری زيباست ودرساخت انواع محصولات چرمی به كار می رود. نوع ديگر چرم حاصل از پوست ناحيه ساق پای شترمرغ است كه از صفحات فلسی، مانند پوست مارمولك تشكيل شده ودر ساخت محصولات چرمی و به خصوص پوتين گاو چران ها استفاده می شود.پرهای شتر مرغ در ساخت انواع گردگيرها استفاده می شود و خاصيت گردگيری بالايی دارد. همچنين ازپرشتر مرغ در تزيين علم در مراسم مذهبی، ساخت انواع كلاه ها و شال


گردن ها استفاده می شود. ساير محصولات فرعی اين پرنده شامل پوسته تخم می باشد كه از تخم های بی نطفه در زمان جوجه كشی به دست می آيد. برروی اين تخم ها كارهای هنری از جمله نقاشی و حكاكی صورت گرفته و با قيمت های گزافی به فروش می رسند. به طور كلی از كليه اجزای اين پرنده استفاده می شود. شترمرغ در


سن 10 تا 14 ماهگی كشتار می گردد و در اين سن حدود 100 تا 120 كيلوگرم وزن دارد. گوشت حاصل از اين پرنده بيشتر از قسمت ران می باشد كه در حدود 30 تا 35 كيلوگرم است. همچنين پوستی به مساحت 3/1 تا 5/1 متر مربع استحصال می گردد.

[Sara12]

پرورش مولدين

شتر مرغ در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می رسد و تا مدت زيادی بارور باقی می ماند. پرنده نر در زمان بلوغ به رنگ سياه با پرو بال سفيد رنگ و شتر مرغ ماده به رنگ قهوه ای تا خاكستری است. بارزترين نشانه در شتر مرغ نر، قرمزی رنگ ساق پا ، نوك و اطراف چشم است كه ارتباط مستقيمی با قدرت جنسی نر دارد. هرچه اين قرمزی بيشتر باشد پرنده از قدرت نرينگی بيشتری برخوردار است.


شتر مرغ نرو ماده به صورت جفت تا دسته های چند تايی و نيز به صورت گله نگهداری می شوند. اين تركيبات بسته به ميزان زمين موجود و امكانات، قدرت جنسی نرها و اهداف اصلاح نژادی متفاوت می باشد. هيچ استاندارد خاصی در اين رابطه وجود ندارد و مدير مزرعه با شناسايی پرندگان و اهداف مورد نظر روش مناسب را انتخاب


می نمايد. شتر مرغ ها در سال درحدود 6 تا 8 ماه تخمگذاری نموده و بقيه سال رااستراحت می كنند. در ايران اين زمان از حدود بهمن ماه آغاز گشته و تا آبان ماه ادامه دارد. بديهی است در مناطق مختلف اين زمان متغيير باشد. در طول فصل تخمگذاری هر پرنده ماده به طور متوسط 40 تا 60 تخم می گذارد. البته در بعضی از پرندگان (از


جمله در كشورمان) اين ركورد به 120 عدد تخم مرغ هم می رسد. به طور متوسط از هر پرنده ماده در سال حداقل 20 عدد جوجه سالم تا زمان كشتار بايستی توليد گردد تا اين فعاليت به صورت اقتصادی ادامه يابد.


توليد مثل پرنده به عوامل زيادی از جمله ژننتيك ، شرايط آب و هوايی، سلامت پرنده و به خصوص جيره مناسب بستگی دارد. استرس از عوامل منفی در تخمگذاری پرنده می باشد. معمولاً برای هر پرنده بالغ حداقل 250 متر مربع در گردشگاه در نظر گرفته می شود كه البته بهتر است فضای متعلقه بيش از اين باشد. فضای مسقف (سايبان) به ازای هر پرنده بالغ در حدود 8 متر مربع و ارتفاع حصار در حدود 2 متر می باشد. در شرايط طبيعی هر پرنده بعد از گذاشتن حدود 18 عدد تخم برروی تخم ها نشسته و جوجه كشی طبيعی انجام می گيرد. در مزارع از ماشين های جوجه كشی استفاده می گردد. در سال اول تخمگذاری، ميزان تخم گذاری نسبتاً پاببن


است ولی در سال های بعد به طور قابل ملاحظه ای افزايش می يابد و در زمان تخمگذاری پرندگان، بايستی آرامش كافی برای پرنده مهيا گردد و ازحضوربازديدكنندگان كاست. هر گونه استرس شامل تغيير جيره، صداهای ناآشنا برای پرنده(پارس سگ، تراكتور، هوايی و ....) حضور بازديدكنندگان، ترس و حتی تغييرات آب وهوايی برروی تخمگذار و باروری تخم ها اثر مستقيم دارد. در زمان فصل استراحت بايستی غذا با فيبربالا، پروتئين و انرژی پايين در اختيار پرنده قرار گيرد و افزايش وزن پرندگان را كنترل نمود . وزن اضافی در فصل توليد اثر منفی در جفتگيری و تخم گذاری دارد. در فصل استراحت بايستی ويتامين و مواد معدنی به اندازه كافی در اختيار پرنده قرار گيرد.