شترمرغ

[Sara12]

توسعه بی سابقه صنعت پرورش شتر مرغ
وجود خصوصیاتی همچون مقاومت زیاد در برابر شرایط اقلیمی ، ویژگی های تغذیه ای و کیفیت منحصر به فرد فرآورده های شترمرغ مثل گوشت ، چرم و پر سبب شده است که استقبال شایانی از سوی تولید کنندگان جهت تکثیر و پرورش این پرنده در سطح جهان به شکل انبوه و صنعتی صورت گیرد . در حال حاضر تولید جهانی 000/500 قطعه شتر مرغ پرواری و تولید 12500 تن گوشت است .

در کشور ما پرورش شتر مرغ از سال 79 با تصویب شورای پروتئین کشور آغاز گردید و تا به امروز از رشد بی نظیر و فابل توجهی برخوردار بوده است . در حال حاضر 20 واحد فعال مادر و 30 واحد پرواری در سطح کشور در حال فعالیت هستند .



تعداد موافقت اصولی و پروانه بهره برداری صادر شده از سال 79 – 82

نوع پروانه
پروانه بهره برداری
موافقت اصولی

نوع پرنده
تعداد
ظرفیت
تعداد
ظرفیت

شتر مرغ مادر
12
4000
57
7000

شتر مرغ پرواری
20
2000
50
8000




آمار تعداد پرندگان موجود در کشور از سال 79 – 83

سال
تولید جوجه یکروزه
واردات جوجه
پرنده مولد
جمعیت کل

79
-
200
48
248

80
150
650
150
1250

81
1500
2000
-
3500

82
2000
2860
18
4878

83
3000
4570
59
7629




آمار موجود در جداول نشان دهنده این است که علاقمندان زیادی جهت ورود به این عرصه وجود دارد و شرایط اقلیمی و جغرافیایی کلیه نواحی کشور نیز قابلیت توسعه این صنعت را دارا می باشند . اکنون این سوال در ذهن ایجاد می شود که دلیل این همه علاقمندی چیست و این رشد چشمگیر در این مدت کم بنا به چه دلایلی صورت گرفته است ؟

شتر مرغ بزرگترین پرنده موجود در کره زمین است که به دلیل داشتن پا های قوی قادر است با سرعتی معادل 60 – 70 کیلومتر در ساعت بدود و سرعتش را زمانی بیش از 10 دقیقه حفظ کند . پرنده نر دارای پر وبال سیاه و جثه بزرگ و پرنده ماده پر وبال قهوه ای – خاکستری و اندازه ای کوچکتر می باشد . شترمرغ از قوه باصره قوی برخوردار است و با استفاده از گردن پریسکوپ مانندش میتواند شعاعی به مسافت 5/3 کیلومتر را مشاهده کند . این پرنده می تواند مدت زمان طولانی را بدون آب به سر برد . این امر تا اندازه ای مربوط به وجود غدد نمکی در بینی آنها می باشد که در پرندگان در یایی و خزندگان نیز وجود دارد . ارتفاع شترمرغ بین 2 – 5/2 متر و وزن آن معادل 100 – 150 کیلو گرم است .

شتر مرغ مقاومت نسبتا زیادی به شرایط نامساعد محیطی از قبیل دمای خیلی بالا و سرما ، رطوبت بسیار کم ، کم آبی و کم غذایی دارد و در شرایط اقلیمی گرم (متوسط 35 درجه سانتیگراد ) و نیمه خشک بهترین تولیدات را عرضه می دارد .

جایگاه شتر مرغ بسیار ساده و کم هزینه می باشد و وجود سقفی که آنها را از اشعه سوزان آفتاب و باد و باران محفوظ نگه دارد کافی است . محوطه پرورش بایستی حصار کشی شود که برای شتر مرغ های بالغ بایستی 8/1 متر ارتفاع داشته باشد . برای هر جفت شتر مرغ مادر 800 متر مربع فضا لازم است .

قیمت جوجه 3 ماهه معادل 000/500/3 ریال ، جوجه 9 ماهه 000/000/7 ریال و پرنده بالغ معادل 000/000/20- 000/000/25 ریال می باشد .

به طور کلی مقدار اجزاء درآمدزای شتر مر غ به قرار زیر است :

گوشت1 4% ، چرم 60% ، پر 11 % و محصولات دیگر 15 % ( تخم های نطفه دار ، پوسته تخم های غیر قابل جوجه کشی و ... ) .

1 – گوشت شتر مرغ : گوشت شتر مرغ از ارزش غذایی بالایی برخوردار می باشد به طوری که گوشت شترمرغ به عنوان یک شاخص در خوراک شناسی استفاده می شود . گوشت شترمرغ یکی از کم چربی ترین نوع گوشت قرمز موجود می باشد . کم بودن چربی گوشت شتر مرغ یکی از خواص مهم و قابل توجه در بازار مصرف کنونی به شمار می رود . این خاصیت برای بیماران قلبی و عروقی و نیز افراد چاق که بایستی وزن بدنشان را کنترل کنند بسیار مفید می باشد . چربی گوشت شتر مرغ در 100 گرم گوشت برابر با 29/1 گرم است در صورتی که این مقدار برای گوشت گاو 6/4 و برای گوشت جوجه 3/4 می باشد .

کلسترول موجود در گوشت این پرنده نیز پایین و 57 میلی گرم در 100 گرم است در حالی که در گوشت گاو 59 و در گوشت جوجه 57 میلی گر م در 100 گرم است . اسید های چرب غیر اشباع موجود در بافت های شتر مرغ 30 % مجموع اسید های چرب را تشکیل می دهد . بالابودن میزان اسید چرب امگا – 3 در گوشت شتر مرغ 3/8 % یک مزیت خوب به منظور ادامه انگیزه تولید آن محسوب می شود . در انسان استفاده از اسید چرب امگا – 3 تاثیرات مفیدی در کاهش بیماری های قلبی – عروقی داشته و برای رشد و نمو موثر است . به نظر می رسد که این اسید چرب در مقایسه با اسید چرب غیر اشباع امگا – 3 تاثیرات مفیدی در جلوگیری از لخته شدن خون دارد .

کمی میزان سدیم در گوشت شتر مرغ 43 میلی گرم در مقایسه با گاو 63 میلی گرم و جوجه 77 میلی گرم در 100 گرم یکی از مزایای این نوع گوشت خصوصاٌ در افرادی که نیاز به مصرف غذاهای کم نمک ( نظیر افراد با فشار خون بالا ) دارند می باشد .

میزان آهن موجود در گوشت شتر مرغ 3/2 میلی گرم و گوشت گاو 2/2 میلی گر م و در گوشت جوجه 9/0 میلی گرم در 100 گرم است . گوشت شترمرغ آهن مناسبی را برای افراد کم خون و زنان آبستن فراهم می کند .

علاوه بر موارد ذکر شده پروتئین گوشت شتر مرغ بالا و در حدود 20 % است و نیز دارای تردی و قابلیت هضم استثنایی می باشد . واکنش گوشت شترمرغ نسبت به ادویه جات هم بسیار مناسب می باشد .

هر 100 گرم گوشت شتر مرغ حاوی 5/21 میلی گرم منیزیوم ، 208 میلی گرم فسفات و 4/351 میلیگرم پتاسیم است . لاشه یک شتر مرغ دارای 50 % گوشت است که از یک پرنده 100 کیلوگرمی 33 کیلوگرم گوشت از قسمت پا به دست می آید . در بازار ایران گوشت شترمرغ به قیمت 000/150 – 000/180 ریال عرضه می شود .

2 – چرم شتر مرغ : چرم این پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می گیرد . چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی وترک خوردگی می شود . از ویژگی های منحصر به فرد پوست این پرنده فولیکول های پر موجود در پشت و سینه آن است . وضعیت آرایش فولیکول ها بر روی پوست ارزش آن را مشخص می کند . هر قدر این فولیکول ها واضح تر و فشرده تر باشد پوست از ارزش بیشتری برخوردار می گردد . کل مساحت پوست شتر مرغ در سن 10– 14 ماهگی در حدود 5/1 – 1/1 متر مربع می باشد . نوع دیگر چرم تولید شده از شتر مرغ چرم پوست ساق پا است . این چرم از صفحات فلسی شکل که همانند پوست مار مولک است تشکیل شده است و در ساختن پوتین گاو چران ها کاربرد زیادی دارد . قیمت هر تخته چرم 2/1 – 5/1 متری فرآوری شده معادل 000/000/2 ریال می باشد .

3 – پر شتر مرغ : با ارزشترین پر ها پر های سفید شتر مر غ نر است که تقریباٌ 24 پر میانی در اولین ردیف پر های بال هستند که معمولاٌ هر سال 2 بار چیده می شوند . جمعاٌ در سال حدود 1 کیلو گرم پر استحصال می شود که هر کیلوگرم آن 1000 دلار در بازار های جهانی خرید و فروش می شود . از این پر ها غالباٌ برای تزئین لباس های مد روز و دکوراسیون خصوصاٌ در صحنه ای تئاتر استفاده می شود . پر های دیگر که از کیفیت نامرغوب برخوردارند به دلیل داشتن خواص الکترواستاتیک در ساخت گردگیر استفاده شده که از انواع دیگر آن موثرتر است . قیمت هر دانه پر درجه یک معادل 000/50 – 000/60 ریال می باشد .

4 – تخم شتر مرغ : تخم شتر مرغ یکی از فرآورده های پر مصرف در سطح جهان است .از تخم های نطفه دار برای جوجه کشی و تولید جوجه این پرنده استفاده می شود . از تخم های غیر نطفه دار نیز جهت مصرف خوراکی و یا نقاشی یا حکاکی روی پوسته تخم استفاده می شود . عسلی شدن تخم شتر مرغ حدود 45 دقیقه و سفت شدن آن دو برابر این زمان وقت می گیرد . هر شترمرغ ماده بین 40 – 50 تخم در سال تخم می گذارد و قیمت هر تخم نطفه دار حدود 000/500 ریال می باشد.

در شرایط کشور ما بهترین سیستم پرورشی سیستم نیمه بسته است که علاوه بر ایجاد پناه گاه برای پرنده زمین جهت حرکت و دویدن و چرای پرنده در اختیار او قرار خواهد گرفت . تلفیق این سیستم با کشت و کار و زراعت گونه های مناسب مرتعی می تواند تا حد زیادی هزینه های پرورش را کاهش دهد .

در مقایسه شتر مرغ با گاو تولید گوشت شتر مرغ 4 برابر گاو است . دوره حاملگی و زایش گاو حدود 9 ماه است در صورتی که دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز است . یک گاو در طول یک سال 1 راس گوساله تولید می کند در حالی شتر مرغ 40 عدد جوجه تولید می کند . استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو و میزان کلسترول موجود در گوشت گاو 2 برابر گوشت شتر مرغ است .

[Sara12]

بررسي ميزان بروز بيماري سندرم پيچش پا درتعدادي از شترمرغ هاي پرورشي اطراف تهران

هدف ازاين تحقيق ، تعيين ميزان بروزعارضه »پيچش پا « دربرخي ازواحدهاي صنعتي پرورش شترمرغ اطراف تهران؛ همچنين بررسي دامنه سني ابتلا به اين بيماري ، عوامل زمينه ساز آن و نيز مقايسه يافته ها با نتايج بدست آمده ازتحقيقات مشابه درسايرنقاط دنيا بوده است .اين عارضه شامل پيچش يک و يا به ندرت هردوپا به سمت خارج به ميزان 90-40 درجه و حتي بيشتر دراثر چرخش غيرطبيعي ، ناگهاني و پيش رونده استخوان درشت ني اي – مچي Tibiotarsus )) حول محور طولي استخوان به سمت لترال بوده و يکي از علل مهم مرگ جوجه ها در10-3 هفته اول زندگي مي باشد .درطي 12 ماه مطالعه ، پرندگاني با دامنه سني بين 1 روز تا 7 سال ( مسن ترين شترمرغ پرورشي موجود در ايران درزمان انجام اين مطالعه) مورد بررسي قرارگرفتند .بازديد ها بطورميانگين هر 15 روز يکبار صورت مي گرفت . در يک مورد نيز ازاندام درگير، راديوگرافي انجام شد . دراين مدت ، موارد مشاهده شده بالغ بر10 مورد گشت که در کليه موارد ، سن پرنده هاي بيمار، کمتراز3 ماه و دراکثر بيماران بين 8-2 هفته بود . درهيچيک ازجوجه هاي مبتلا ، علائمي از بهبود ضايعه مشاهده نشد و کليه بيماران در محدوده سني 10 روزگي تا 3 ماهگي حذف و يا تلف گرديدند . مطالب ارائه شده دراين مقاله، براي اولين بار درکشور مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته و تا پيش از اين ، تحقيقي در اين خصوص صورت نپذيرفته است .



چهاردهمین کنگره دامپزشکی ایران- تهران 1384

امير شهرآئيني، محمد حسن بزرگمهري فرد، پيام حقيقي خوشخو، شهرام درداري، علي حاجي بابايي

دانش آموخته دانشکده دامپزشکي دانشگاه آزاد اسلامي( واحد کرج)

[Sara12]

علائم کمبود ويتامين ها و موادمعدني در شترمرغ

مهندس حميد راستگويان - کارشناس ارشد تغذيه طيور





ويتامين
علائم كمبود
مقدار در تن براي جلوگيري از علائم كمبود

ويتامين A
عدم باروري ، كاهش رشد ، شاخي شدن سلولهاي اپي تليوم دستگاههاي تنفسي ، ادراري و بخش فوقاني دستگاه گوارش ، عدم تشكيل چشم در جنين ، مرگ زودرس جنين ، ناهنجاريهاي جنين ، كاهش كيفيت اسپرم ، تأخير در تخمك گذاري ، كاهش يا حذف رفتارهاي مخلي
(IU) 12000000

ويتامين D3
نرمي و پوكي استخوان ، ضعف پا ، كاهش كيفيت و ضخامت پوسته تخم مرغ ، كاهش جوجه درآوري ، غيرطبيعي بودن شكل نوك در جوجه ها ، تأخير در رشد و ايجاد حساسيت بالا نسبت به بيماريها
(IU) 3900000

ويتامين E
مرگ ناگهاني و مرگ و مير شديد جوجه ها ، كاهش جوجه درآوري و ديستروفي عضلاني
(IU) 45000

ويتامين K
خونريزي ، هماتوم و مرگ و مير شديد جنين
(mg) 15000

ريبوفلاوين

(ويتامين B2)
مرگ و مير شديد جنين طي سومين و چهارمين هفته انكوباسيون ، تأخير در رشد ، كاهش جوجه درآوري ، پيچ خوردگي انگشتان و تضعيف بازده غذايي
(mg) 11000

اسيدپانتوتنيك
مرگ و مير شديد جنين در مراحل آخر انكوباسيون ، خيز عمومي ، تأخير در رشد و پرهاي ژوليده
(mg) 21000

بيوتين
پروزيس ، آماس پوستي ، كاهش جوجه درآوري ، ناهنجاري سيستم اسكلتي و جمجمه
(mg) 150

اسيد فوليك
مرگ و مير شديد جنين در آخر دوره جنيني ، غيرطبيعي بودن شكل نوك ، خم شدن مفصل درشت ني – مچي ، تأخير در رشد.
(mg) 2100




جدول (1) : علائم كمبود ويتامينها در شترمرغ و مقادير مورد نياز آنها در تن جيره غذايي





مواد معدني
علائم كمبود
مقدار در تن براي جلوگيري از علائم كمبود

منگنز (Mn)
تأخير در رشد ، ناهنجاري سيستم اسكلتي ، پروزيس ، كاهش جوجه درآوري ، كندروديستروفي ، كوتاهي و عريضي استخوانهاي پا
(gr) 80

آهن (Fe)
تأخير در رشد ، آنمي هيپوكروميك ، افزايش حساسيت به بيماريها و عدم اشتها.
(gr) 45

روي (Zn)
تأخير در رشد ، كاهش رشد پرها ، كوتاهي و عريضي استخوانهاي پا ، كاهش جوجه درآوري و افزايش ضخامت پوست ران و پاها.
(gr) 80

مس (Cu)
غيرطبيعي و بد شكل شدن اسكلت ، افزايش وقوع شكستگي ها ، كاهش استحكام رگهاي خوني و پارگي آئورت و اختلال در سيستم اعصاب مركزي.
(gr) 10

يد ( I )
مرگ در زمان خروج جوجه از تخم و تأخير در جوجه درآوري
(gr) 1

سلنيوم (Se)
تأخير در رشد، ديستروفي عضلاني و لوزالمعده
(mg) 272




جدول (2) : علائم كمبود مواد معدني در شترمرغ و مقادير مورد نياز آنها در تن جيره غذايي.

[Sara12]

تاثيرات سن شتر مرغ‌هاي مولد در صفات توليدي

مطالعه‌اي در كشور تركيه در 10 خانواده سه تايي شتر مرغ انجام گرديد تامشاهده شود تغييرات در توليد تخم شترمرغ و توانايي جوجه درآوري تحت تاثير سن و فصل جفتگيري مي‌باشد.

تعداد تخم‌هاي گذارده شده در هر فصل از 25 عدد در اولين فصل جفتگيري به 57 عدد در چهارمين فصل جفتگيري در جنس ماده افزايش يافت و دوره تخمگذاري از 169 روز به 210 روز فزوني يافت. فصل جفتگيري سال به سال طولاني‌ترشد و تعداد تخم‌هاي باقيمانده در هر لانه از 2 عدد در اولين فصل به 3 عدد در دومين تا چهارمين فصل جفتگيري فزوني يافت. فاصله زماني ميان دو تخم نطفه‌دار به طور متوسط 9 تا6/10 روز بود كه با افزايش سن به 12 تا 4/14 روز افزايش يافت.

توانايي جوجه‌درآوري تخم‌هاي نطفه‌دار، وزن جوجه در حين تفريخ، توانايي جوجه درآوري كليه تخم‌ها و باروري آنها با افزايش فصل جفتگيري افزايش يافت و همچنين ناهنجاري‌هاي جنيني، جوجه‌هاي ناقص الخلقه و نارس در طي تفريخ همگي كاهش يافت. اتلاف وزن تخم‌ها تحت تاثير فصل جفتگيري نبود.

توانايي جوجه درآوري در اولين فصل 3/64% بود كه در چهارمين فصل جفتگيري به طور چشمگيري به 1/73% افزايش يافت.



Reference:

British poultry Science, 2005, Vol.45, pp: 643-647

[Sara12]

طریقه جذب کیسه زرده در شترمرغ

حجم کیسه زرده در شتر مرغ 2 روز پس از هچ به سرعت کاهش می یابد. این روند رو به کاهش در بین روزهای 3 تا 10 با سرعت کمتری ادامه پیدا می کند و سپس در روزهای 11 تا 13 به سرعت جذب آن افزوده می گردد. بیشترین جوجه های با عدم جذب کیسه زرده در روزهای 5 و سپس 6 و 7 پس از هچ مشاهده و میزان تلفات در جوجه ها هم از الگوی فوق پیروی می نمایند.

[Sara12]

نکاتی در مورد راه اندازی مزرعه پرورش شتر مرغ

راهنمایی و توصیه های کاربردی جهت راه اندازی یک مزرعه پرورش شترمرغ

1- اقلیم مورد نظر برای احداث یک مزرعه جدید.

2- درنظر گرفتن شرایط و امکانات مکان انتخابی .

3- شکل شروع و روش های پرورش.

4- امکانات تأسیساتی مورد نیاز

5- نوع سیستم مدیریت پرورش

6- مجوز

7- سوددهی



1- اقلیم مورد نظر برای احداث یک مزرعه شترمرغ

با توجه به شرایط اقلیمی بسیار مناسب ایران برای احداث مزارع تولیدی ما هیچگونه محدودیتی از نظر شرایط آب وهوایی نداریم ولی ترجیحا" حاشیه کویر( استان های مرکزی کشور ) از اولویت بالاتری برای تولید و پرورش برخوردار هستند به طوری که از نظر تأسیساتی کارهای اجرایی کمتری داریم و زمان رساندن سن پرنده به کشتار هم زودتر می باشد و با توجه به اراضی بایر و غیرقابل استفاده ای که ما در اقصی نقاط کشور داریم که هیچگونه استفاده دیگری از آنها نمی توان کرد. می توانیم این زمین ها را با کمترین هزینه تبدیل به یک مزرعه شتر مرغ بکنیم .



2- در نظر گرفتن شرایط و امکانات انتخابی

باید به این نکته توجه داشت که از امکانات موجود نهایت استفاده را نمود واز هرگونه هزینه اضافی و سلیقه ای خودداری کرد به طوری که توصیه می شود در صورت نداشتن مکان مناسب ، کمترین هزینه را برای خرید مکان اختصاص داد، چون که از ناکارآمدترین مکان ها ( زمین ها) را می توان برای این مورد استفاده کرد و حتی برخلاف دام های دیگر که تخریب مراتع دار دربردارند با توجه به نوع سیستم پرورشی ( بسته ) می توان درکنارآن احیاء مراتع را هم داشت.

نکته ای دیگر که باید به آن توجه کرد آن است که حتی می توان از ساختمان های نیمه تمام یا دامداری های متروکه ، که در حال حاضر بدون استفاده می باشند با تغییر کاربردی آنها زمینه را برای رشد این صنعت در نظر گرفت و برخلاف آنچه تصور می شود که شتر مرغ را فقط در زمین های بزرگ و وسیع می توان پرورش داد، پرورش و تولید آن در باغات نیز امکان پذیر است.

با توجه به وسعت بسیار زیاد مزارع و پراکندگی آن در کشور و نیز استفاده بهینه از مزارع کوچک و باغات کشاورزی این امکان وجود دارد که با تولید و پرورش شترمرغ در جهت بهبود اقتصاد خانوارهای روستایی گام های مؤثری برداشته شود.



3- شکل شروع و روش های پرورش

1-3- چرخه کامل

حالتی که یک مزرعه تمام تجهیزات و امکانات یک واحد کامل را داشته باشد که این موارد شامل جایگاه نگهداری پرنده های مولد ، جایگاه نگهداری پرنده های پرواری ، تجهیزات انکوباسیون و جوجه کشی می باشند در چنین شرایطی تعدادی پرنده به عنوان مولد در مزرعه نگهداری می شود که هدف از آن تولید تخم توسط پرنده های مولد می باشد که پس از انتقال به دستگاه جوجه کشی و تبدیل به جوجه جایگاه مخصوص را نیازمند می باشد. از طرف دیگر تعدادی پرنده پرواری در مزرعه نگهداری می شود که تا سن مشخصی بسته به شرایط پرنده برای کشتار فرستاده میشود البته یک مزرعه می تواند با داشتن یک کشتارگاه کوچک ( با رعایت استانداردها ) این امکان را فراهم کند که کشتار را هم نیز خود انجام دهد. لازم به توضیح می باشد داشتن چنین مزرعه ای مساحت زیادی را در بر می گیرد زیرا باید بین تمام قسمت های یاد شده استاندارد فاصله رعایت شود و نکات بهداشتی را در نظر گرفت که علاوه بر سرمایه گذاری زیادتری نسبت به بقیه روش ها ، مدیریت واحدی را نیازمنداست.



2-3 – پرورش مولد

برخی از مزرعه داران پرنده مولد پرورش داده و با فروش پرنده یکروزه یا تخم نطفه دار نیاز مزارع دیگر را تأمین می کنند که در این مزارع همان طورکه توضیح داده شد باید ابعاد زمین این اجازه را به شما بدهد که بتوانید قسمت های مختلف از جمله محل نگهداری مولدها ، ساختمان جوجه کشی و ........ را داشته باشد.



3-3 – پرواربندی

با توجه به اینکه جوجه ها در سن خاصی خریداری شده و تا زمان کشتار نگهداری می شوند و فضای کمتری نیازمند است که با توجه به تقاضای بازار نسبت به فرآورده های شتر مرغ و قیمت تمام شده آن ، قیمت تعیین می گردد.



4-3- تجهیزات جوجه کشی

ممکن است فقط بخواهید تجهیزات جوجه کشی داشته باشید که دراین صورت می توان با داشتن یک سیستم جوجه کشی چنین واحدی را راه اندازی کرد که البته نسبت به روش های یاد شده دیگر فضای کمتری نیازمند است. لازم به توضیح است کار با دستگاه جوجه کشی یکی از مهمترین و حساس ترین مراحل تولید می باشد به طوری که برای انتخاب دستگاه رعایت برخی اصول تعیین کننده سود نهایی می باشد که در زیر به برخی ازآنها اشاره می شود:

الف – ظرفیت دستگاه که با توجه به شرایط منطقه ای تعیین می شود.

ب ) مشخصات سیستم با توجه به چگونگی چرخش تخم ها .

ج ) سیستم اعلام خطر در صورت قطعی برق.

د ) چگونگی تهویه هوا

هــ) چگونگی تعیین رطوبت نسبی و حرارت در جاهای مختلف و حساسیت آن .

در پایان لازم می دانیم این نکته را متذکرشویم که برای هزینه های خریداری شده دستگاه جوجه کشی هرگونه صرفه جویی غیرمنطقی عواقب بدی را به دنبال دارد و جایز نمی باشد که دراین مورد خواسته باشیم کاهش هزینه داشته باشیم.

4- نوع سیستم پرورشی مدیریت

سیستم های مدیریتی پرورش به 3 دسته تقسیم بندی میشوند:

1-4 – سیستم متمرکز( بسته )

دراین سیستم پرنده ها در یک فضای محدود نگهداری می شوند و تغذیه آنها به صورت غذای آماده می باشد که انواع اقسام مواد معدنی و ویتامین ها در اختیار آنها قرارمی گیرد.

جوجه کشی دراین سیستم به صورت مصنوعی و به وسیله دستگاه جوجه کشی انجام می پذیرد که در این شرایط کارگر مزرعه تخم ها را ازمکان های تعیین شده برای تخمگذاری جمع آوری کرده و سپس آنها را با توجه به ظرفیت دستگاه در مدت زمان معین انتقال می دهند. با توجه به نوع سیستم پرورشی رعایت موارد بهداشتی از اهمیت زیادی برخوردارمی باشند.



2-4- سیستم باز

دراین روش پرندگان درمناطق وسیعی در فضای باز آزاد هستند و تغذیه آنها به صورت طبیعی انجام می گیرد که در چنین شرایطی به فضای وسیعی با پوشش گیاهی مناسب نیازمند هستیم که این وضعیت در تمام کشورها میسرنمی باشد.

انتخاب نوع سیستم بستگی به شرایط اقلیمی و فضای قابل دسترسی وامکانات محلی می باشد تا جایی که برای استفاده ی بهینه ازکلیه امکانات موجود ممکن می باشد هر سه سیستم را با هم تلفیق کرد.



3-4- سیستم نیمه متمرکز

که تلفیقی از 2 روش فوق ( بسته و باز) می باشد.



5- ساختمان ها و تجهیزات مورد نیاز

با توجه به اقلیم هرمنطقه و امکانات موجود طراحی های مختلفی را می توان در نظر گرفت و ازامکانات منطقه ای حداکثر استفاده را کرد به طوری که به عنوان مثال از شاخ و برگ درختان برای سقف سایبان می توان استفاده نمود و در نهایت به این نکته توجه کرد که هدف کمترین هزینه با در نظر گرفتن کیفیت می باشد نه سلیقه های شخصی که برای شروع هیچگونه توجیهی ( اقتصادی ) ندارد. لازم به توضیح است که در استان های مرکزی کشور به دلیل شرایط خاص، رشد جوجه ها تا 20% افزایش داشته و به علت درصد ناچیز رطوبت در این مناطق جوجه کشی بسیار مناسب می باشد. از سوی دیگر ازنظرهزینه ، در چنین مناطقی هزینه های تأسیساتی تا 30% کاهش می یابد، زیرا می توان در ساخت سازه ها از ساده ترین مصالح درمنطقه استفاده نمود. همچنین درساختار محل نگهداری پرنده ها از مصالح ساده مانند کاهگل و چوب استفاده نمود زیرا هم هزینه کمتری دارد و هم عایق می باشد و از هزینه های جنبی می کاهد.

گردشگاه و فضای سقف در سنین مختلف برای جوجه ها ، پرنده های جوان ، پرنده های

مولد ، بسته به سیستم پرورشی و اقلیم دارای طراحی های متفاوتی می باشد به طوری که به عنوان مثال برای جوجه ها کنترل دما و جایگاه نگهداری آنها متناسب باشد و طراحی یک مزرعه به شکلی باشد که حرارت روزانه پرسنل جهت انجام کار به راحتی فراهم باشد و درعین حال سبب کاهش آلودگی و انتقال بیماری ها بشود به طوری که از جایگاه جوجه ها به طرف شترمرغ های بالغ و نیز از پرندگان سالم به طرف پرندگان مریض باشد.

برای محوطه دورتادورهم می توان از احصار توری شکل با ضخامت و چشمه مناسب استفاده نمود. البته ذکراین نکته که به غیراز قفس کشی از هر روش دیگری که سلامت پرنده و بهداشت عمومی رعایت شود می توان استفاده نمود. همچنین این پیش بینی را برای کشتارهای اضطراری در نظر گرفته و وسایل مورد نیاز را تعبیه کرد به طوری که اگر درصورت سهل انگاری جراحتی وارد شود که نیاز به کشتار باشد. وسایل مورد نیاز موجود باشد.



6- مجوز

برای اینکه اشخاص بدانند چه نوع مجوزهایی برای احداث مزرعه شترمرغ لازم است باید با مراکز مرتبط از جمله معاونت امور دام سازمان جهاد کشاورزی یا معاونت امور دام بخش طیور، سازمان دامپزشکی و سازمان های مرتبط با پرورش شتر مرغ مشورت کرده لازم به توضیح می باشد هیچگونه محدودیتی برای صدور مجوز احداث مزرعه وجود ندارد، ولی باید به این نکته توجه نمود که مکان پیشنهادی شرایط لازم را برای اخذ مجوز داشته باشد.



7- سوددهی

البته بازدهی کلی یک مزرعه با فاکتورهای متفاوتی از جمله میزان تولیدمثل ، نژاد ، تغذیه ، بهداشت ، عوامل محیطی و طراحی مزرعه بستگی دارد که اقلیم مناسب هم یکی از این فاکتورها است. به عنوان مثال درمورد سن کشتارپرنده پرواری تجربه ای که در مزرعه به دست آوریم مهیا کردن پرنده در نه ماهگی برای کشتار است که این رکورد علیرغم اینکه می تواند کمتر هم شود. می تواند ما را در بازارهای رقابت جهانی به شکل چشمگیری موفق کند و این نکته که حتی 1 روز هزینه کمترو رساندن سن پرنده به کشتاریا رکورد بالا در تولید مثل ( جوجه آوری ) می تواند در سوددهی پایانی مثمرثمر باشد، باید در نظر گرفته شود.



صحبت نهایی

با رعایت موارد ذکرشده که مکان مناسب و طراحی لازم از اولویت بالاتری برخوردار است با انتخاب پرنده مورد نیاز مطابق با شرایط موجود و به طور کلی تولید و پرورش بر پایه اصول فنی استانداردهای تعیین شده می توان در این صنعت به کامیابی رسید و بهترین توصیه ای که می توانیم داشته باشیم این است که با مزرعه داران از دیگر مناطق ملاقاتی داشته باشیم و پی ببریم که آنها محصولاتشان را چگونه و به چه قیمتی به فروش رسانده و تقاضاهای منطقه ای را بررسی کنیم و این نکته را هم در نظر داشته باشیم که هیچ حرفه ای بدون بازاریابی به عنوان بخشی از برنامه های کلی مدیریت نمی تواند نتیجه دلخواه را داشته باشد.

درمورد مطالب ذکرشده سعی براین است کلیات اصولی که یک مزرعه دار برای شروع باید به آن توجه کند، مد نظرگرفته شود که واضح می باشد اگرخواسته باشیم به طور کارشناسانه به هر کدام بپردازیم از حوصله این مقاله در مجله نمی گنجد ولی با این حال می توان کمک بسیار خوبی برای افرادی باشد که می خواهند وارد این صنعت بشوند. باز هم این مطلب را متذکرمی شویم مطالب یاد شده در حد بضاعت اطلاعات بوده و هر گونه انتقادی را با دیده باز پذیرا هستیم .

در پایان امید است که افرادی که وارد این صنعت می شوند با مشاوره صحیح وارد شده که دراین صورت هم سرمایه خود را تضمین کرده اند وهم می توانند در رشد وشکوفایی جامعه قدم مثبتی بردارند و هم بهره وری لازم را داشته باشند.

[Sara12]

پرورش شتر مرغ و ویژگیهای این پرنده بزرگ و سود آور

پرورش شترمرغ از قرن ها پیش در کشورهای آفریقای جنوبی که سرزمین اصلی این پرنده است رواج داشته و گله های شترمرغ مانند سایر گله های دام و طیور پرورش داده می شود. با توجه به اهمیت این پرنده، پرورش آن دردیگر کشورهای جهان نیز انجام پذیر است. شتر مرغ فعلی اصلاح نژاد شده واز لحاظ تولید، مزیت هایی نسبت به شترمرغهای بومی آفریقا دارد.

درحال حاضر، در کشورهای کانادا ، آمریکا، چین ، استرالیا، برخی از کشورهای اروپایی و همچنین در اکثر کشورهای خاورمیانه پرورش این پرنده امکان پذیراست و به دلیل این که از پوست، گوشت، پر و سایر اندام های این پرنده استفاده می شود، پرورش آن در دیگر کشورهای جهان مرسوم شده است. پرورش شترمرغ در ایران از حدود 8 سال پیش آغاز شده و با توجه به استقبال عمومی از پرورش این پرنده درآینده نزدیک شاهد افزایش تولیدات شترمرغ درایران خواهیم بود.

فضای مسقف و سایبان و گردشگاه به ازای هرقطعه شترمرغ متفاوت است. مثلا" از تولد تا سه ماهگی به ازای هرقطعه حداقل یک متر مربع مسقف و 5 متر مربع گردشگاه در نظر گرفته شود.

یا به ازای هر قطعه مولد ( نر و ماده ) حداقل 8 متر فضای سرپوشیده و 250 مترمربع گردشگاه در نظر گرفته شود، کل زمین مورد نیاز به ازای هر قطعه مادر، بیش از 800 متر مربع باشد.

توضیح این که پرورش دهندگان شترمرغ مادر، موظف هستند که نسبت به تشکیل شناسنامه انفرادی ثبت شجره نامه اقدام نمایند.



برخی ویژگیهای شترمرغ

شترمرغ آفریقای جنوبی شامل نژاد شترمرغ گردن سیاه آفریقایی ، گردن آبی و گردن قرمز است. قد 1/2 تا 5/2 متر – وزن ، 110 تا 130 کیلوگرم ( در سن 10 تا 13 ماهگی ) – سرعت دوندگی ، تا 70 کیلومتر درساعت – سن بلوغ نر ، 18 تا 24 ماه – سن بلوغ ماده ، 21 تا 24 ماه – نسبت ترکیب شترمرغها 1 به 2 (دو ماده و یک نر) – تخمگذاری ، 40 تا 70 عدد ( در سال با آب وهوای ایران از اسفند تا آذر) – وزن تخم ، 2/1 تا 2 کیلوگرم – گوشت شترمرغ ، قرمز، چربی اندک ، کلسترول وسدیم کم ، آهن زیاد- مقاومت ، بدون بیماری شایع با ریسک بالا در مقایسه با دیگر دام ها و طیور – چرم ، 3/1 تا 5/1 متر مربع، کشش قوی وزیبایی منحصریه فرد – پر برای مد ، تزئینات و خواص گردگیری ، تزئین کلاههای تعزیه خوانی – تعداد پر ، 46-50 پر محل پرورش ، اکثر نقاط جهان – تعداد جوجه درسال ، 25 تا 45 جوجه تا زمان کشتار ( 10 تا 13 ماهگی) – رشد ، 25 تا 30 سانتیمتر درماه – بهترین زمان کشتار،10 تا 13 ماهگی – زمان پخت تخم ، 5/1 تا 2 ساعت- مقدار گوشت ، 35 تا 48 کیلوگرم



پرورش شترمرغ

شترمرغ درفصول خاصی جفت گیری می کند. این مدت می تواند 6 تا 8 ماه در سال باشد. اما باید گفت که زمان تولید مثل بستگی به عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا دارد.

درنیم کره شمالی جفت گیری در ماه آوریل آغاز و در آگوست یا سپتامبر پایان می گیرد. در نیم کره جنوبی درماه جولای یا آگوست شروع و در آوریل پایان می گیرد.



ویژگیهای جنسی

شترمرغ وحشی در 4 یا 5 سالگی به بلوغ جنسی می رسد در حالی که شترمرغ اهلی 2 تا 3 سال بالغ می شود. شترمرغ ماده اندکی زودتر از نر به بلوغ می رسد. برخی از شترمرغهای اهلی نخستین فصل جفت گیری را ( برای تولید تخم نطفه دار) از 18 ماهگی آغاز می کنند.

پرو بال شترمرغ نر بالغ به رنگ سفید و سیاه است اما رنگ شترمرغ ماده و پرندگان نابالغ کدر است؛ یعنی رنگی قهوه ای ، خاکستری دارند.

جوجه های تازه تولید شده دارای بال و پری هستند که نوک آن سیاه است.

پرزی و پف دار است. این حالت تا زمانی است که پرنده به 4 ماهگی برسد. رنگ شترمرغ نر در طول جفت گیری روشن تر می شود. رنگ پوست که معمولا" آبی روشن است در اطراف نوک و پیشانی و پیرامون چشم تبدیل به رنگ قرمز روشن می شود و پاها و پنجه ها به رنگ صورتی در می آیند.

جوجه های نر و ماده بسیار شبیه هستند و تشخیص آنها تا وقتی که آلت تناسلی را بررسی نکنیم تقریبا" غیرممکن است. البته همین کار هم نیاز به وقت دارد. چون آلت تناسلی در جوجه نر بسیار کوچک است اما در 7 تا 8 ماهگی جنسیت شترمرغ قابل تشخیص است اما وجه تمایز شترمرغ نر و ماده در حدود 2 سالگی کاملا" مشخص است. رنگ شاه پر در پرنده نر کاملا" سفید است اما در پرنده ماده خاکستری و مشکی است. پرهای دم در شترمرغ نر سفید و زرد مایل به قهوه ای است اما در ماده به شکل لکه های خاکستری تیره و بازاست. لازم به ذکر است که ارتباط رنگ قرمز روشن در نوک و پوست شترمرغ بستگی به درشتی بیضه ها دارد. درحالی که این تغییر رنگ در شترمرغ ماده وابسته به تخمدان است. بنابراین ، یک شترمرغ نر اگراخته شده باشد، تغییر رنگ ( قرمز روشن ) به وجود نمی آید. اما پرهای پرنده همان رنگ طبیعی سیاه رنگ را که مختص جنس نراست ، خواهد داشت. کشیدن بیضه ها پس از بلوغ جنسی ، تأثیر اندکی روی حالات جنسی پرنده می گذارد.



آشیانه سازی

پرنده نر فرآیند آشیانه سازی را قبل از جفت گیری آغاز می کند. وقتی آشیانه ای را می توان واقعی دانست که زمان آن و تلاشی که پرنده برای ساخت به کار می برد به اندازه کافی باشد و تا حد تکمیلی ادامه یابد.

آشیانه سازی شترمرغ فقط ایجاد گودال یا حفره در زمین است. شترمرغ نر جایی را انتخاب می کند و به شکل نامنظم آن را با پاهایش گود می کند و سپس می نشیند و در آن قسمت نوک می زند. اما گود کردن اولیه بوسیله نوک زدن ایجاد نمی شود. در حالی که شترمرغ نر خراشیدگی درزمین ایجاد می کند. شتر مرغ ماده نیز درپشت سرآن با پاهایش کمک به کندن می کند.

شترمرغ ماده موافقت خود را از مکان آشیانه با پایین آوردن بال ها و بال زدن نشان می دهد. این آشیانه می تواند هرجایی درمحوطه باشد. اما این قسمت ها بیشتردرمحیط باز است و جایی که منظره مناسبی دارد. در حاشیه قسمت های بودن درخت احتمال آشیانه سازی بیشتر است اما برعکس در وسط محوطه احتمال آشیانه سازی اندک است . برای مزرعه هایی که جوجه کشی به شکل مصنوعی صورت می گیرد، مکان آشیانه سازی اهمیت زیادی دارد. از این جهت که می تواند جمع آوری تخم ها را تسهیل کند و یا برعکس مشکل کند.

شخص تولید کننده می تواند در انتخاب مکان ایده آل با ایجاد یک گودال کم عمق و پرکردن آن با ماسه درشت به شترمرغ کمک کند. کف این گودال باید مسطح باشد چرا که در غیر اینصورت ممکن است تخم ها تکان بخورند و بر اثر برخورد با یکدیگر آسیب ببینند. اطراف این گودال باید چنان باشد که آب در آن وارد نشود و یا قبل از جمع آوری تخم ها آب روی آن را نگیرد. برای انجام این کار، می توانید اطراف گودال را دیواره ای ایجاد کنید و یا با استفاده از ماسه درشت ، آشیانه را کمی بالاتر از سطح زمین ایجاد کنید.

برای پوشاندن سقف آشیانه ، می توانید از اتاقکهای کوچک سقف دار که ته آنها باز است، استفاده کنید. ابعاد آن باید 3×3 متر با ارتفاع 3 متر و در2 طرف ( شمال و جنوب ) باز باشد. البته ، احتمال دارد که پرنده ها آشیانه های خود را ترجیح دهند. ولی به هر حال می شود با ایجاد پشته های ماسه ای کوچک در جاهای مورد نظر پرنده را به آشیانه ساز درآن قسمت ها ترغیب کرد. روشی که بعضی اوقات برای تشویق شترمرغ ماده استفاده می شود تا در جای دلخواه تخمگذاری کند. می توان تخم های مصنوعی را در آشیانه های مورد نظر قرار داد. این کار یک محرک مناسب خصوصا" در شترمرغهای جوان به شمار می رود.





رفتار جنسی ( جفت گیری )

شترمرغ نر می تواند با چند شترمرغ ماده جفت گیری کند. در دنیای وحش یک شترمرغ نر عملیات لانه سازی را با یک شتر مرغ ماده یا 2 و یا حتی بیشتر شروع می کند. در پرورش شتر مرغ اهلی ، شترمرغ ها را جفت می کنند یعنی یک نر و یک ماده گاهی هم ممکن است یک شتر مرغ نر با دو شتر مرغ ماده باشد که این کار در فصل جفت گیری صورت می گیرد.

نشانه تمایل جنسی در شترمرغ جالب توجه و پیچیده است . شتر مرغ ماده وقتی برای جفت گیری آماده باشد در حالی که سرش به طرف پایین و بالهایش از هم باز است، به شترمرغ نر نزدیک می شود . عکس العمل شترمرغ نر این است که بال ها و دم خود را پایین می آورد. سروگردن خود را بالا و پایین می برد. بعد از این حرکات، شترمرغ ماده به آرامی دور می شود. شترمرغ نر قسمت پایین تنه را خم می کند و بال های خود را بالا می آورد و به طرف عقب و جلو حرکت می دهد و در این حالت سرخود را به قسمت پشت بدن می زند و صدایی خاص از خود ایجاد می کند. وقتی که شترمرغ درمحیط بسته باشد. این حرکات را برای هر بیننده ای که نزدیک می شود انجام می دهد و در ادامه شترمرغ نر صدایی از گلوی خود ایجاد می کند. شترمرغ ماده بالهای خود را به شکل افقی نگه می دارد و آنها را تکان می دهد.



تخمگذاری

شترمرغ شترمرغ ماده کمی پس از جفت گیری تخمگذاری نطفه دار را آغاز می کند. اولین تخم نطفه دار تقریبا" بعد از 10 تا 14 روز پس از جفت گیری به وجود می آید. پس از جفت گیری به وجود می آید. پس از آن تقریبا" بدون استثناء تخمگذاری به شکل یک روز در میان در دسته های 20 تا 24 تایی صورت می گیرد. در طول فصل باردهی پرنده های مساعد بین 80 تا 100 تخم می گذارند. درفصل جفت گیری و باردهی شترمرغ ماده زودتر زمانی باردهی اش آغاز می شود. بنابراین بسیار احتمال دارد که تخم ها نطفه دار نباشند. تخم ها در لانه های مشترک گذاشته می شود. نخستین شترمرغ ماده ای که در آشیانه تخمگذاری می کند، مسئول تخم هاخواهد بود و او را مرغ مادر می گوییم.

هر پرنده ای که در آشیانه پرندگان دگیر تخمگذاری کند، مرغ مینور نامیده می شود.چون در حقیقت نقش این مرغ چندان اصلی نیست. مرغ مادر زمان بیشتری را در آشیانه می گذراند و حتی روزهایی که مرغ مادر تخمگذاری می کند، باز هم به آشیانه سر می زند. وقتی که مرغ مینور برای تخمگذاری می آید، مرغ مادر از جایش بلند می شود و حدود 5 تا 20 متر از آشیانه دورتر می ایستد تا مرغ مینور تخمگذاری کرده و مکان را ترک کند.

وقتی که مرغ مینور می خواهد تخم بگذارد، حرکاتی از خود نشان می دهد یعنی نزدیک آشیانه برای چند دقیقه .



پرنده نر فرآیند آشیانه سازی را قبل از جفت گیری آغاز می کند

می ایستد و سر خود را به طرف تخم ها پایین و بالا می برد. سپس دم خود را بالا می برد و ناگهان می نشیند. بین 1 تا 2 دقیقه می نشیند و در این زمان تخمگذاری صورت می گیرد. وقتی که تخمگذاری صورت گرفت، شترمرغ ماده برمی خیزد و برای چند دقیقه سرش را میان تخم ها پایین می آورد و سپس آشیانه را ترک می کند. در میان شترمرغان ماده ، فقط مرغ مادر است که تخم های خود را تشخیص می دهد و اگرتخم ها در آشیانه زیاد شد، تخم های دیگر را خارج می کند. زمان تخمگذاری بستگی به مسایل خاص مثل ارتفاع از سطح دریا دارد که می تواند زمان تخمگذاری را از 1400 تا 1800 ساعت متغیر کند. پس از 1800 ساعت، تخمگذاری چندانی صورت نمی گیرد. اگر تخم ها از آشیانه تخلیه نشوند، شترمرغ ماده کار خوابیدن روی تخم را در طول روز انجام می دهد و این مسئولیت را از غروب آفتاب با بامداد به شترمرغ نر می سپارد. در مزرعه داری تجاری تخلیه تخم ها باید حداقل روزی 2 بار صورت گیرد چرا که اگر شترمرغ ماده شروع به خوابیدن روی تخم ها کند، تخمگذاری را تا وقتی که جوجه ها به 4 تا 5 هفتگی برسند،متوقف می کند که مسلما" صرفه اقتصادی ندارد.

[Sara12]

آسپرژیلوس در شتر مرغها

آسپرژیلوس، شایع ترین بیماری قارچی در گونه های مختلف پرندگان می باشد. این بیماری ، از نظراقتصادی، مهم ترین بیماری قارچی مشاهده شده در شتر مرغها می باشد.

آسپرژیلوس فومیگاتوس (A.fumigatus) و آسپرژیلوس فلاووس (A.flavous) به همراه آسپرژیلوس نیجر (A.niger) به عنوان عامل این بیماری از شتر مرغهای مبتلا جدا شده است.

همچنین این عوامل از جوجه هایی که به طورمصنوعی به دنیا آمده اند، جدا سازی شده و خسارات سنگینی را به بار آورده اند

دستگاه های هچری آلوده ، منبع اصلی آسپرژیلوس در جوجه های تازه تولد یافته می باشند. دما و رطوبت همراه با مواد آلی موجود در تخم های هچ شده ، شرایط مطلوبی را برای تولید مثل سریع قارچها و تولید مقادیر زیاد هاگ فراهم می کند.

دستگاه های ستروهچر باید به طور کامل توسط مواد ضد قارچ مؤثر، تمیز و ضد عفونی گردد؛ بدین منظور می توان از فرمالین و یا محلول 1% کلینا فارم پس از هر هچ و قبل از جایگزینی تخم ها در دستگاه جوجه کشی استفاده کرد.

کاه یا علوفه خشک آغشته به قارچ که به عنوان بستر استفاده می شود و یا یونجه های خشک شده حاوی قارچ که شتر مرغ از آن تغذیه می کند، منشاء مهم آسپرژیلوس درجوجه های تازه تولد یافته و درشتر مرغهای در حال رشد می باشد. همچنین رطوبت بالا و تهویه ضعیف به علت افزایش میزان آمونیاک به بروز آسپرژیلوس کمک می کند. جوجه های جوانی که فرصت کافی جهت کسب ایمنی طبیعی علیه قارچهای ساپروفیت را پیدا نکرده اند بیشترین درگیری را دارند که در این زمینه عمده خسارات مربوط به جوجه های زیر یک ماه می باشد. پرندگان بزرگ تا حدودی قادر به تحمل عامل بیماریزای موجود در مواد غذایی انبارشده هستند.

درآب و هوای سرد و در زمستان، گاهی اوقات لازم می شود که شتر مرغهای جوان را برای مدتی در محیط بسته نگهداری کرد؛ در این موارد بستر و تهویه مطلوب ساختمان اهمیت زیادی می یابد.

بستر شتر مرغها بایستی تقریبا" هر روز عوض شود و مواد ضد عفونی ضد قارچی مؤثر نیز باید مورداستفاده قرارگیرد تا سبب کاهش تولید مثل قارچها و در نتیجه کاهش هاگهای حاصل از آنها دربستر و ساختمان گردد.

پرندگان به طور معمول درمعرض قارچها قرار دارند و فقط در شرایط خاص ، این قارچها پاتوژن می شوند. آسپرژیلوس معمولا" تحت شرایطی همچون استرس ، نقصان ایمنی بدن ، درمان طولانی مدت با داروهای آنتی بیوتیکی و یا اینکه اگر دام در معرض مقادیر زیادی از ارگانیسم قرار گیرد، سبب ایجاد بیمای می شود.



علائم بالینی و یافته های پاتولوژی

همانند گونه های دیگر پرندگان، آسپرژیلوس در شترمرغها معمولا" یک بیماری تنفسی می باشد. تمامی قسمتهای دستگاه تنفسی می تواند درگیرشود اما اغلب در جوجه های جوان ریه ها و در جوجه های بزرگتر کیسه های هوایی درگیر می شوند. استرس یک عامل مستعد کننده برای ابتلا به این بیماری می باشد.

علائم بالینی بستگی به محل وشدت ضایعات دارد که می تواند سبب ایجاد صداهای تنفسی تا کوتاه شدن تنفس در شترمرغها گردد. ضایعات موجود در کیسه های هوایی با شنیدن صداهای دستگاه تنفسی تشخیص داده نمی شود.

عفونت دستگاه تنفسی با آسپرژیلوس ممکن است قسمت فوقانی دستگاه تنفسی را درگیر کند. در این صورت سبب آماس قارچی نای می شود که ضایعات کوچک گرانولوماتوزی درطول سطح داخلی نای دیده می شود. اما دربیشتر موارد آسپرژیلوس درشتر مرغها، ریه ها درگیر می شوند که سبب ایجاد ضایعات شدید گرانولوماتوزی می شود. البته در شتر مرغهایی که ازطریق بستر و یا کاه آلوده ، درگیر شده اند تورم و عفونت شدید قارچی کیسه های هوایی رخ می دهد. در شتر مرغهایی که ریه هایشان درگیر و دچار آماس گرانولوماتوز ریوی شده است ، علائم بالینی تنفسی به خوبی دیده نمی شود ولی در شتر مرغهایی که دچار آماس کیسه های هوایی شده اند، علائم بالینی تنفسی به خوبی قابل مشاهده است.

علائم بالینی در شتر مرغهای مبتلاء شامل : بی حالی و افسردگی ، بی اشتهایی ، توقف رشد ، جمع شدن خلط در دهان ، یبوست شدید، نرمی استخوان و نهایتا" افزایش مرگ ومیر می باشد.

جوجه های مبتلا معمولا" با سرهای افتاده و نزدیک به زمین حرکت می کنند چنین جوجه هایی دارای گرانولومها و آبسه های زرد و سبز پراکنده در سراسر بافت ریه خود هستند. آسپرژیلوس تنفسی درشتر مرغ پنج ماهه ای درشهریور ماه 1383 توسط دکتر کمیلی و مهام تشخیص داده شد. این شتر مرغ چند روزی علائم افسردگی و بی حالی را از خود نشان می داد و با دهان باز نفس می کشید ودر هنگام غذا خوردن از گله جدا می ماند. پس از کالبد گشایی ، التهاب و عفونت شدید کیسه های هوایی ، همراه با ضخیم شدن دیواره ها مشاهده گردید. درگیری ریه ها بصورت کانونهای نکروتیک سبز رنگی قابل تشخیص بود. پس از آزمایشات پاتولوژی و میکروبیولوژی این تشخیص تآیید گردید

آسپرژیلوس در شترمرغها فقط یک بیماری تنفسی نمی باشد. بلکه در شرایط خاص ممکن است دستگاه گوارش را درگیر کند و یا حتی سبب مشکلات پوستی گردد.

آسپرژیلوس در دستگاه گوارش شترمرغها ، با تکثیر زیاد لایه های پیش معده و التهاب شدید آن نمایان می گردد که سبب انباشتگی معده و در نهایت مرگ می شود. عفونتهای قارچی دستگاه گوارش معمولا" ازطریق آلودگی های شدید بستر، غذا و استفاده درازمدت آنتی بیوتیک ها بوجود می آید.

درصورتیکه شتر مرغها درمحیطی با رطوبت بالا و بهداشتی ضعیف نگهداری شوند ممکن است به درماتیت قارچی دچار شوند. ضایعات پوستی آسپرژیلوس ممکن است موضعی باشد یا اینکه بخش وسیعی از پوست را فرا گیرد. آزمایشات بافت شناسی ریسه های انشعاب یافته ای را نشان می دهد که درلایه های پوست رسوخ کرده اند.

دامپزشکان استرالیایی ، آسپرژیلوس ریوی موجود در شترمرغهای 6 ماهه را توصیف کرده اند. این شتر مرغها در محیط شلوغ و بستر پر گرد وخاک و محیطی با دما و رطوبت بالا نگهداری می شدند. پرنده های مبتلا ممکن است عامل بیماری را در اواخر دوران انکوباسیون و یا در اوایل به دنیا آمدن کسب کرده باشند که این عامل عفونی نهفته توسط استرس فعال می شود. پرنده های مبتلا به این بیماری دچار تنگی نفس ، سیانوز و کاهش مقاومت فیزیکی بدن می شود. بیماری قارچی آسپرژیلوس در شترمرغهای بالغ ممکن است به اشکال گرانولوماتوزی بروز کند.



روشهای تشخیص :

عائم بالینی توسط کشت نمونه های دستگاه تنفسی ، رادیو گرافی ، اولتراسوند، اندوسکوپی و آزمایشات سرولوژیک تأیید می شوند.

برای ردیابی و تشخیص وجود آنتی بادی های آسپرژیلوس در سرم ، می توان از عصاره آسپرژیلوس به عنوان یک آنتی ژن درآزمایش agar gel diffusicon test استفاده کرد. همچنین از تست ELIZA نیز می توان در تشخیص این بیماری استفاده کرد.

یک شتر مرغ 4 ماهه با وزن 24 کیلوگرم مبتلا به این بیماری در آمریکا مورد آزمایشات قرار گرفت و نتایج زیر مشاهده گردید. این پرنده ضعیف بوده و با دهان باز تنفس می کرد و دائما" بالهایش را به سمت پایین و بالا تکان می داد. این شتر مرغ دچار لوکوسیتوزیس11/900 μ L : normal , 15/27 μ L) (

هیپوگلیسمی ( 150 – 200 mg/dl : normal , 365 mg/dl ) و افزایش فعالیت آسپارتات ترانسیناز552ul ) ( 90 – 15 ul :, normal,

رادیو گرافی از ناحیه سینه در حالیکه شتر مرغ ایستاده بود انجام گرفت و اپسیفیکاسیون ( opacification) کیسه های هوایی و ضخیم شدن پرده جنب را نشان داد.

برونکوسکوپی با ویدئو اسکوپ قابل انعطاف به اندازه 3m × 9/8mm انجام گرفت که در قسمت انتهایی نای پلاکهای سبز رنگی مشاهده شد و بعضی از برنش های ثانویه کاملا" بسته شده بود و با شیوه اندوسکوپی از نواحی مختلف این پرنده برای بررسی نمونه های بافت شناسی هم جدا شد.



درمان :

هیچگونه درمان مؤثر و عملی در برابر درگیری های سیستمیک آسپرژیلوس در مزارع پرورش شتر مرغ وجود ندارد و پیشگیری تنها راه مؤثر در برابر این بیماری می باشد.

مهم ترین اقدام در مواجه با شیوع آسپرژیلوس یافتن منبع آلودگی و جلوگیری از عفونت بیشتر توسط هاگها و ضدعفونی ضد قارچی می باشد. در موارد تک گیر، شتر مرغها را می توان با تجویز داری ایتراکونازول (Itraconazol) با دز mg/kg 10 به مدت 5 تا 10 روز درمان کرد ( در صورت مصرف این دارو باید دقت شود که اگر علائم عصبی رخ داد، دارو کم یا متوقف شود). همچنین می توان از محلول 1:50 انیلوکونازول ( enilkonazole) استفاده کرد، یا از دود ناشی از قرص های انیلوکونازول در درمان پرنده ها یاری برد که در این حالت بایستی تمامی پرندگان به محلی کوچک و بسته برده شوند تا مجبور به استنشاق این دارو گردند. درمان با کتوکونازول به میزان 10 تا 20 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن زنده بصورت یک تزریق روزانه به مدت 7 روز ممکن است با موفقیت همراه باشد.

به منظور ضد عفونی کردن انکوباتورها، دستگاههای هچری و بستر می توان از محلول 1% اینلکونازول( کلینا فارم ) به صورت اسپری استفاده کرد. همچنین این محلول در درمان عفونتهای قارچی پوستی و تنفسی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. دردستگاههای هچری که توسط قارچها آلوده شده اند دود ناشی از قرص های انیلوکونازول می تواند در هچ مورد استفاده قرار گیرد. تا شدت آلودگی در جوجه های تازه متولد شده را کاهش دهد.



آسپرژیلوس ( A.spp ) در جوجه ها :



انیولوژی :

آسپرژیلوس فومیگاتوس و سایر گونه های آسپرژیلوس



انتقال :

در معرض قرار گرفتن جنین در حال رشد در برابر هاگهای آسپرژیلوس ، بخصوص در دوره Internal piping در طی 48 ساعت پس از هچ ( در آمدن جوجه از تخم ).



اپیدمیولوژی :

آلودگی محل نگهداری شتر مرغها به خصوص بسترشان وحمل غیر اصولی و غیر بهداشتی تخم ها می تواند سبب نفوذ هاگهای آسپرژیلوس از پوسته تخم گردد. خنک شدن محتویات تخم پس از تخم گذاری پرنده ماده یک فشار منفی جزیی را بوجود می آورد که باعث نفوذ راحت تر هاگها از طریق منافذ لایه خارجی پوسته تخم می گردد.

معمولا" هاگها به صورت نهفته در کیسه هوایی تخم باقی می مانند و جوجه ها را در زمان internal piping مورد تهاجم قرار می دهند. زمانی که در مرحله هچ شدن ، پوسته تخم شکسته می شود هاگها در انکوباتور و تجهیزات هچری پخش می گردند که این عمل جوجه هایی را که از تخم های سالم بیرون آمده اند را هم آلوده می کند.

کمبود جریان هوا و پایین بودن بهداشت و نگهداری جوجه ها در دستگاه هچر بیش از 24 ساعت سبب افزایش آلودگی جانبی و انتقال افقی می گردد.



علائم بالینی :

جوجه های مبتلا معمولا" به بی اشتهایی ، عدم رشد و ننگی نفس ( که با دهنک زدن جوجه ها در طی 2 روز بعد از هچ شدن نمایان می شود) دچار می شوند. معمولا" مرگ در طی 2 هفته اول رخ می دهد. در موارد شدید که باعث آلودگی وسیع انکوباتورها می گردد، تقریبا" تمامی جوجه های آن دوره آلوده می شوند که ممکن است به مرگشان در اثر آسپرژیلوس منتهی شود.



ضایعات کالبد گشایی:

ضایعات گرانولوماتی زرد رنگ تا سبز در حدود 1 تا 2 میلی متر در کیسه های هوایی و ریه ها.



درمان :

در این موارد به علت گستردگی و هزینه بالا و پاسخ ضعیف ، درمان توصیه نمی گردد. البته در موارد تک گیرو ابتدای بیماری ، می توان به شیوه مذکور درمان کرد.



پیشگیری :

بهداشت در زنجیره جمع آوری تخم و انکوباسیون بایستی مرتبا" مورد ارزیابی قرار گیرد و سعی در بهبود و افزایش بهداشت این چرخه گردد . استعمال مواد ضد عفونی کننده که دارای عملکرد قارچ کشی نیز باشند در دستگاههای انکوباتور و هچری و همچنین تمیز کردن مادرهای مصنوعی و محوطه آنها با این مواد باعث جلوگیری و توقیف آلودگی می گردد. دستگاههای سترو هچر را با قرار دادن ظروف پتری که شامل سابورا دکستروز باشد را به مدت 15 دقیقه می توان کنترل کرد.



فصلنامه علمي- صنفي ، سال هشتم ، شماره3 (متوالي 31) ، بهار 1384

[Sara12]

مدیریت تغذیه جوجه شتر مرغ

سیستم پیچیده دستگاه گوارش شتر مرغ ، رفتار آنها و کمبود دانستنی های علمی و عملی ، تغذیه شتر مرغ را بیشتر به یک هنر همانند کرده است تا یک علم . بیشتر اختلالات دستگاه گوارش که در شتر مرغ دیده شده اند به گونه ای وابسته به مدیریت هستند. بیماری های قارچی و باکتریایی دستگاه گوارش معمولا" به مدیریت مربوط می شوند و تنها در چند مورد است که این عوامل به عنوان علل نخستین پدید آورنده بیماری پذیرفته شده اند. اختلال دستگاه گوارش شتر مرغ ها معمولا" یک بیماری گله ای است تا یک بیماری انفرادی ، که پیشگیری و نه درمان را به کلید اصلی موفقیت در پرورش شتر مرغ تبدیل کرده است. مهم است به یاد آوریم که سیستم گوارش جوجه سه ماهه و یا شتر مرغ بالغ همه کاملا" با یکدیگر تفاوت دارد. سیستم گوارشی جوجه تازه زاده شده ، یک سیستم تازه و تقریبا" استریل است که جوجه را در این دوره در برابر آشفتگی های گوارشی و بیماری ها بسیار آسیب پذیر می سازد. چینه دان و روده ها ارگان های توسعه نیافته ای هستند. نخستین خوارکی که به وسیله جوجه هضم می شود زرده است و جذب زرده در نخستین روزها به جوجه یاری می دهد که بتواند کمبود کارکرد دستگاه گوارش ناکارآمد خود را از سر بگذراند.

اختلال های دستگاه گوارش شتر مرغ ، شاید عمده ترین عل مرگ و میر شتر مرغ های جوان باشند.

شرایط متراکم و محیط زندگی پاکیزه ای که جوجه در نخستین هفته های زندگی در آنجا پرورش داده می شود، افزون بر کمبود پدر و مادر در بسیاری از فارم ها سبب دیرکرد در تشکیل فلورهای عادی دستگاه گوارش در جوجه های جوان و آسیب پذیرتر شدن آنها در برابر کلونیزه شدن پاتوژن های منفی و باکتری های بالقوه بیماری زا و پروتوزئوها می گردد. برای دارا بودن توان پیشگیری از پیشرفت بیماری های گوارشی نیاز است که دینامیک هاي تکامل بیماری های مختلف دستگاه گوارش را بفهمیم.

وزن بدن جوجه تازه زاده شده و معمولا" در نخستین هفته کاهش می یابد. نخستین خطر، در از دست دادن وزن به جذب و ترشح آب انباشته در زیر پوست ارتباط دارد و به جوجه کمک می کند که در نخستین 48 ساعت زندگی جان سالم به در برد. جذب زرده به جوجه ها کمک می کند که کم و بیش یک هفته دیگر نیز زندگی کنند. در این هنگام است که جوجه ها باید خوراک خوردن را بیاموزند و دستگاه گوارش آنها می باید به خوبی آغاز به کار کند. حتی هر کار ساده مانند مقدار دان و شمار دان خوری ها و آبخوری ها می تواند تفاوت بزرگی میان مرگ و میر بالا و مرگ ومیر معمولی پدید بیاورد.

شناسایی خوراک اهمیت بسیار دارد زیرا برخی از جوجه ها شاید نتوانند خوراک را بشناسند و یا از خوردن خاک و زمین بمیرند. به طور کلی اختلالات دستگاه گوارش در شتر مرغ به دو دسته عمده تقسیم می شوند:



1- بیماری هایی که با مدیریت ارتباط دارند.

2- بیماری های عفونی که بیشتر آنها هم به گونه ای به مدیریت مربوط می شوند.

بیشتر اختلالات مدیریتی دستگاه گوارش در سه ماه نخستین زندگی جوجه ها پیش می آید و پس از آن جوجه های شتر مرغ کاملا" به جیره خو می گیرند و چنین می نماید که دستگاه گوارش آنها کاملا" تکمیل شده است.

بیشتر موضوعات این نوشته به مشکلاتی که در سه ماه نخستین جوجه ها دیده شده است می پردازد.

شاید رایج ترین اختلالات دستگاه گوارش در جوجه های شتر مرغ ، انباشته شدن معده آنهاست که می تواند بوسیله هر چیزی که می خورند از شن و خاک و فضولات یا یونجه تازه پیش بیاید. دریچه کوچک پیلوریک که در سنگدان وجود دارد شتر مرغ را در برابر انباشته شدن معده بسیار آسیب پذیر می سازد. انباشته شدن سنگدان تورم شدیدی در پیش معده پدید می آورد که فشار سخت تری روی دستگاه تنفس و سیستم عروق و قلب می گذار و مرگ پرنده را در اثر ناتوانی قلبی ( گرد آمدن مایعات در قلب ، شش ها و شکم ) یا در اثر گرسنگی پیش می آورد. هر چند مهم است بدانیم که شتر مرغی را که درگیر انباشتگی معده شده است چگونه درمان کنیم ، اما مهمتر از آن این که بدانیم انباشتگی معده پیامد اشتباه مدیریت است یا دراثر بیماری است، و برای اینکه بتوانیم از پیش آمدن موارد تازه ای از آن جلوگیری کنیم می باید علت اصلی را با دقت شناسایی نماییم.

دو مشکل عمده که انباشتگی ثانوی را پیش می آورند از پیامدهای مدیریت هستند. جوجه های جوان در دوره آغاز زندگی ، چه روز و چه شب نیازمند 28 تا 30 درجه سانتی گراد دما می باشند. دمای پایین می تواند هیپوترمیا یا ایست معده پیش بیاورد که سبب مرگ جوجه در اثر گرسنگی یا انباشتگی معده شود.

جوجه شترمرغ نیاز به مقدار اندکی ریگ کوچک در سنگدان دارد تا در خردکردن خوراک به ویژه اگرعلوفه تازه به عنوان بخشی از جیره به آن افزوده شده باشد ، به او کمک کند. جو ، برگ ، علف ، ساقه یا حتی یونجه ای که زیاد درشت خرد شده باشد می تواند خطر انباشتگی پیش بیاورد. به ویژه اگر سنگریزه در جیره وجود نداشته باشد. سنگ ریزه ها را می توان به مقدار اندک و اندازه ای که مناسب جثه جوجه ها باشد در دسترس آنها قرارداد. افزایش ناگهانی مقدار سنگریزه ها در پن یا در جیره ممکن است ایست معده ای یا انباشتگی معده بیاورد. مهم است بدانیم که جوجه ها تنها می توانند اندکی فیبر با کیفیت خوب را هضم کنند. فلور معمولی شتر مرغ بالغ هنوز در جوجه ها پدید نیامده است و دستگاه گوارش آنها بسیار پیشرفته نيست .



جیره آنها باید از خوراکی با کیفیت خوب و قابلیت هضم بالا تهیه شود.

خوراک کنسانتره به صورت پلت که جیره ای با کیفیت بالا و متوازن در دسترس قرار می دهد سالها با موفقیت در مزارع پرورش شتر مرغ سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. به دلایلی که هنوز دانسته نشده اند اگر یونجه به عنوان بخشی از جیره بکار رود یا این که جوجه ها در طول روز به کشتزار یونجه دسترسی داشته باشند در نخستین ماه زندگی رشد بهتری خواهند داشت، مرگ ومیرآنها پایین تر و مشکلات دستگاه گوارش آنها کمتر خواهد بود. خرد کردن یونجه بلند تر 5/0 سانتی متر و یا رها کردن جوجه ها که ساقه یونجه را ببرند می تواند انباشتگی پدید آورد. یکی دیگر از اختلالات رایج دستگاه گوارش ، کاهش یا افزایش حرکات دودی دستگاه گوارش است که در پی بیش از اندازه خوردن شن ، خاک یا دیگر مواد سنگین بستر پیش می آید. کوشش برای استفاده از ماسه یا شن سیاه نرم به عنوان بستر، با اسهال یا ایست روده و مرگ و میر بالا ارتباط دارد. پیچیدگی روده تا 50 درصد پيش مي آيد. این اختلال به صورت درگیری گله ، هنگامی که تغییرات شدید جیره از کنسانتره به برگ چغندر یا تهیه جیره بر پایه كلش ، انجام می شود پیش می آید ( فرآورده ه ای که فیبر ناخالص بالا داشته باشد). بنابراین کنترل جیره غذایی شتر مرغ موضوعی مهم می باشد و یا به صورت مستمر و جدی پیگیری شود تا حداکثر بازدهی را به ما بدهد.



جهان مرغداري، اولين ماهنامه تخصصي مرغداري ايران، سال پنجم/شماره 31 / ارديبهشت و خرداد 1384

[Sara12]

ارزش غذایی گوشت شتر مرغ

تولید گوشت شتر مرغ تحت نظارت مستقیم و دقیق بازرسان بهداشتی دولتی قراردارد و آنها به دقت مواظب هستند که هیچ گونه رنگ ، مواد شیمیایی افزودنی و مواد درمانی غیرعادی جهت کاهش میزان چربی آن و یا جهت جایگزینی ، به جیره های غذایی اضافه نشود. خوشبختانه تمامی مزارع و عمل آوری کنندگان گوشت شتر مرغ درسراسر جهان تحت نظارت بازرسان بهداشتی قراردارد و آنها به شدت این موضوع را تحت نظردارند که درجریان پرورش شترمرغ ها از فرآورده های حیوانی و هورمون های تحریک کننده ورشد و آنتی بیوتیک ها در جیره غذایی آنها استفاده نشود. با روندی که درتولید گوشت شتر مرغ آغاز شده و نیز با اعمال قوانین بازرسی های دقیق در صورت انجام تبلیغات لازم و قبولی مصرف کنندگان در آینده ممکن است این نوع گوشت جایگزین گوشت گاو گردد.



میزان چربی موجود درگوشت شترمرغ

گوشت شتر مرغ اختصاصا" دارای محتوی چربی کمتری نسبت به گوشت سایر گونه ها می باشد. کمی چربی بین ماهیچه ی گوشت شترمرغ یک از خواص مهم و قابل توجه دربازارمصرف کنونی به شمارمی رود. این خاصیت ممکن است برای افرادی که می خواهند وزن بدنشان را کنترل نموده و یا از بیماری های قلبی عروقی رنج می برند مفید واقع گردد. گوشت شترمرغ با توجه به خشکی ای که دارد. ممکن است باب طبع مصرف کنندگان نباشد. این خشکی زمانی بیشترآشکار می شود که این گوشت برای مدت زمان زیادی و درحرارت 8 درجه سانتیگراد پخته شود.



براساس اظهارات فروشندگان، شترمرغ هایی که از سن 4 تا 6 ماهگی تا کشتار، ازغذاهای کاملا" پلت شده استفاده می کنند در مقایسه با شترمرغ هایی که ازغذاهای با منبع علوفه ای زیاد تغذیه شده بودند دارای چربی زیاد و گوشت سخت بیشتری خواهند بود.



کلسترول

برای چند دهه گوشت شترمرغ به عنوان یک گوشت عاری ازکلسترول شناخته می شد، اما پژوهش های جدید نشان داده اند که میزان کلسترول موجود در گوشت شترمرغ می تواند با گوشت بوقلمون و گاو مقایسه گردد.



چربی گوشت شترمرغ در100 گرم گوشت برابربا 29/1 گرم است درصورتیکه این مقدار برای گوشت گاو6/4 و برای گوشت جوجه 3/4 می باشد. دررابطه با کلسترول، گوشت شترمرغ 57 میلی گرم درصد گرم کلسترول دارد درحالیکه درگوشت گاو59 و گوشت جوجه 57 میلی گرم درصد گرم است.



درواقع میزان کلسترول موجود دربافت های بدنی شترمرغ از57 میلی گرم در 100 گرم تا 65 تا 68 میلی گرم در 100 گرم متفاوت است. کلسترول عمدتا" به عنوان اجزاء ساختمانی در دیواره سلول ها وجود دارد. همچنین کلسترول در رگ های خونی ، یک معیارمهم نشان دهنده نارسایی های قلبی عروقی محسوب نمی شود. به شرطی که تبدیل کلسترول در بافت های بدن نرمال باشد. تبدیل کلسترول، توسط لیپوپروتیین ها تسهیل می شود که غلظت بالای لیپوپروتیین (hdl) ، کلسترول را ازسلول های بدنی به کبد منتقل می کند. افزایش (hdl) پلاسما با کاهش عوارض قلبی عروقی همراه است .



اسیدهای چرب

مطالعات حاضر نشان می دهند که مصرف اسیدهای چرب اشباع شده سبب افزایش سطح لیپوپروتیین های کم چگالی (ldl) در پلاسما می شود، درصورتیکه با استفاده از اسیدهای چرب اشباع نشده میزان (ldl) در پلاسمای خون کاهش می یابد مصرف اسیدهای چرب اشباع نشده سبب کاهش سطح (hdl) پلاسما می گردد.



اسیدهای چرب غیراشباع حاوی یک پیوند دوگانه سبب کاهش میزان لیپوپروتیین های (ldl) می گردند. بدون اینکه (hdl) را تحت تأثیر قرار بدهند. گوشت شتر مرغ دارای پروفیل خوبی از لحاظ ترکیب اسیدهای آمینه در مقایسه با گوشت گاو و جوجه می باشد.



اسیدهای چرب غیراشباع موجود در بافت های شترمرغ 30 درصد مجموع اسیدهای چرب را تشکیل می دهد، هرچند که میزان بیشتری ازاین نوع اسیدهای چرب نیزقابل حصول است. با توجه به اینکه میزان اسیدهای چرب غیراشباع موجود در گوشت جوجه 19 درصد و در گوشت گاو 5 درصد کمتر از گوشت شترمرغ است، بالا بودن نسبی میزان اسید چرب امگا – 3 در گوشت شتر مرغ (3/8) درصد یک مزیت خوب به منظور ادامه انگیزه تولید آن محسوب می شود. در انسان استفاده از اسید چرب امگا – 3 تأثیرات مفیدی در کاهش بیماری های قلبی عروقی داشته و برای رشد و نمو مؤثر است . به نظر می رسد که این اسید چرب در مقایسه با اسید چرب غیراشباع امگا-6 تأثیرات مفیدی در جلوگیری از لخته شدن دارد. اکثرجیره های غذایی افراد از لحاظ اسیدهای چرب امگا-3 کمبود دارند.



مقدارسدیم

کمی میزان سدیم در گوشت شترمرغ (43 میلی گرم) درمقایسه با گاو (63 میلی گرم) و جوجه (77 میلی گرم) در 100 گرم یکی ازمزایای این نوع گوشت مخصوصا" در افرادی که نیاز به مصرف غذاهای کم نمک ( نظیر افراد با فشار خون بالا) دارند، می باشد.



مقدار آهن

میزان آهن موجود درگوشت شتر مرغ 3/2 میلی گرم و در گوشت گاو 2/2 میلی گرم و در گوشت جوجه 9/0 میلی گرم در 100 گرم است. گوشت شتر مرغ آهن مناسبی را برای افراد کم خون و زنان آبستن فراهم می کند.



گوشت شترمرغ به عنوان یک فرآورده پرارزش

گوشت شترمرغ یک ماده غذایی با ارزش تولیدی برای افرادی است که ازیک برنامه غذایی رژیم دار استفاده می کنند. میزان پایین چربی و سدیم و نیز پروفیل خوب اسیدهای چرب غیراشباع درآن در مقایسه با گوشت گاو و جوجه ممکن است بوسیله مصرف کنندگان که امروزه معیارهای واقعی را درانتخاب مواد خوراکی مورد خریداری تحت نظرقرار می دهند مورد توجه قرار گیرد.



برای اینکه این معیارها حفظ شده و گوشت شترمرغ با کیفیت عالی به دست مصرف کنندگان برسد ، باید رابطه تنگاتنگی بین تعاونی های تولیدی ، کشتارگاه ها و صاحبان سردخانه ها و نیزعمل آوری کنندگان و درنهایت فروشندگان به عمل آید. این مسأله باید مورد توجه قرار گیرد که کسب موفقیت درزمینه نگهداری مشتری ، بازاریابی و عرضه خوب گوشت شترمرغ است.