دیدگاه حقوقی؛ آیا ایران می تواند تنگه هرمز را مسدود کند؟
دیدگاه حقوقی؛ آیا ایران می تواند تنگه هرمز را مسدود کند؟
بهمن آقایی دیبا
کارشناس حقوق بین الملل در امور دریاها
12 دی 1390
از لحاظ حقوقی، نظام حاکم بر تنگه های مورد استفاده کشتیرانی بین المللی، مثل تنگه هرمز، در حال حاضر بر اساس کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، عبور ترانزیتی است که آزادی های بیشتری را نسبت به سابق برای عبور از این تنگه ها پیش بینی می کند.
دولت ایران که این کنوانسیون را امضا کرده ولی هنوز تصویب نکرده است، طبق حقوق معاهدات، ملزم به رعایت مفاد آن تا زمانی است که از آن اعلام انصراف کند.
دولت ایران در زمان امضای این کنوانسیون اعلام کرده است که حق عبور ترانزیتی از تنگه هرمز را فقط در مورد کشورهایی رعایت خواهد کرد که آنها هم این سند را امضا کرده باشند و همچنان معتقد است که درباره سایر کشورها، همان قاعده عبور بی ضرر از تنگه ها حاکم است.
اخیرا برخی مقامات دولت ایران مدعی شده اند که اگر کشورهایی اقدام به تحریم نفت و گاز ایران کنند، دیگر عبور آنها بی ضرر نیست و می توان جلوی عبور آنها را به طور قانونی گرفت.
اما از نظر حقوقی ایران نمی تواند این موارد حقوقی را نادیده بگیرد:
۱- حق عبور ترانزیتی از تنگه های مورد استفاده کشتیرانی بین المللی با توجه به اینکه کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها سال هاست که وارد مرحله لازم الاجرایی شده است، به صورت بخشی از حقوق بین الملل عرفی در آمده و رعایت آن برای دولت ایران ضروری است.
۲- رژیم حقوقی مربوط به عبور بی ضرر از تنگه های مورد استفاده کشتیرانی بین المللی، مشابه رژیم حقوقی "عبور بی ضرر" از دریای سرزمینی نیست و دول همجوار تنگه های مورد استفاده کشتیرانی بین المللی حق ندارند که عبور دیگران را از آنها به حال تعلیق در آورند.
۳- در داخل تنگه هرمز در واقع سه قسمت وجود دارد: آب های سرزمینی ایران (۱۲ مایل از ساحل ایران)، آب های بین المللی، و آب های دریای سرزمینی عمان (۱۲ مایل از ساحل عمان). دولت ایران نمی تواند برای بخش های دیگر هرمز هیچ گونه تعیین تکلیفی، حتی بابت بهبود جریان عبور کشتی های دیگر کشورها کند.
۴- قسمت عمده طرح های تفکیک تردد کشتی ها در داخل تنگه هرمز در طرف عمانی تنگه هرمز قرار گرفته است که دولت ایران به لحاظ حقوقی هیچ اختیاری برای اعمال کنترل، نظارت یا مسدود کردن آنها ندارد.
در ضمن بستن تنگه هرمز برای ایران به منزله شلیک به خود هم هست چون ایران هم مثل دول دیگر هم از لحاظ صادرات نفت و هم واردات کالاهای ساخته شده و نیز فرآورده های نفتی به باز بودن این آبراه بین المللی نیاز دارد.
بدین ترتیب دولت ایران تنها زمانی اقدام به مسدود کردن تنگه هرمز خواهد کرد که دیگر هیچ چاره دیگری برای ادامه بقای خود نداشته باشد و چنین کاری به منزله شروع جنگ در منطقه خلیج فارس است.
منبع : بی بی سی
لینک صفحه
پ ن : " با توجه به عنوان تاپیک فقط قسمت بحث حقوقی آورده شده، برای خواندن کل متن به لینک صفحه مراجعه کنید"
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)