آتش بیار یا آتش خاموش کن ؟
آتش بیار یا آتش خاموش کن ؟
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنهِِمَا فَابْعَثُواْ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِیدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنهَُمَا إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلِیمًا خَبِیرًا
و اگر از جدایى و شكاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یك حکم از خانواده شوهر، و یك حکم از خانواده زن انتخاب كنید (تا به كار آنان رسیدگى كنند). اگر این دو داور، تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند به توافق آنها كمك مىكند زیرا خداوند، دانا و آگاه است (و از نیات همه، با خبر است). (نساء،35)
در مقاله قبل گفته شد ، نزاع ودعوای زناشویی طبیعی است . و برای کنترل آن می بایست چند نکته را رعایت کنند ، مهمترین آن ، این که نزاع ودعوای خانوادگی را از چهار چوب خانه خارج نشود ؛ با دستور عملی که بیان شد سعی شود خودشان مشکلات را برطرف کنند وبه دیگری نگویند ، اگر لازم باشد برای رفع اختلاف به کارشناس خانوادگی رجوع کنند . در این مقاله انشاالله در مورد نقش والدین واقوام در نزاع های زناشویی صحبت خواهد شد.
والدین واقوام در دعواهای زناشویی نقش بسیاری دارند . آنها می توانند دورویکرد داشته باشند اول با دخالت های جانبدارانه، بر شدت اختلافات طبیعی زن وشوهر بیافزایند .دوم آن که با بی طرفی وهدایت های درست وعاقلانه زوج های جوان را هدایت به کسب مهارت صحیح زندگی نمایند.
چنانچه والدین واقوام علاقه مند به تحکم زندگی زوج های جوان می باشند،می بایست به نکات زیر توجه داشته باشند:
** کنجکاوی بر کسب اطلاعات از زندگی زوج های جوان نکنید !!
** چنانچه فرزندتان از همسرش شکایت کرد ، اورا به صبر وسازگاری با همسرش ،سفارش کنید .
** گاهی اوقات از اختلافات ابتدای زندگی خود به آنها بگویید ، تا این اختلافات را عادی وطبیعی جلوه دهید. وآنها را راهنمایی کنید که این نوع اختلافات گذرا می باشد وپس از مدتی به سازگاری خواهند رسید .
** چنانچه فرزندشان از همسرش شکایت می کند،به همسر فرزندش نگویید،احترام بین خودشان و او را خدشه دار نکنید ، بلکه به هیچ عنوان به روی او نیاورید.
همان گونه بیان شد ،دعواهای زناشویی طبیعی است و تمام زن وشوهرها( به خصوص در ابتدای زندگی ) مبتلا به این نزاع ها بوده اند.
هر گونه دخالت والدین واقوام زوجین در این اختلافات جزیی زناشویی پیامدهای زیر را خواهد داشت :
الف: جوانان با پشتیابی خانواده شان به اشکال خود پی نمی برند بلکه خود را طلبکار می دانند واین خود موجب عمیق وطولانی شدن اختلاف آنها می شود .به خصوص که خانواده ها متخصص نیستند ، با پیچیدن نسخه هایی نادرست ، روابط عاطفی زوج جوان را نسبت به هم ضعیف تر می کنند.گاهی اوقات والدین فرزند خود را به منزل شدت یافتن اختلافات زن وشوهر می شود و دعواهای زناشویی زوجین را به دیگر اعضای خانواده ها کشانده و مشکل را پیچیده تر خواهد کرد.
ب : با حضوربی موقع والدین و اقوام ، زوج های جوان یادنمی گیرند که چگونه مشکلات واختلافات خود را حل وفصل نمایند .اگر به خود شان واگذار شوند، آرام آرام تجربه کسب می کنند که اختلافات خود را چگونه برطرف نمایند.
ج: احترام بین زوج های جوان وخانواده همسرشان ازبین می رود ، نسبت به خانواده همسرشان کینه پیدا می کنند، نسبت به خانواده همسرشان، مطالب ناخوشایند می گویند ؛ این کار موجب شدت یافتن اختلافات زوج های جوان شده ومحبت آنها نسبت به یکدیگر کمتر می شود .
آیت الله جوادی آملی می فرماید : «برای رفع اختلاف باید کارشناس خانوادگی وحَکَمی واجد شرایط قضا ، مانند بلوغ ، عقل ، عدل وغیر آن از طرف خانواده شوهر وفردی دیگر با این شرایط از خانواده زن انتخاب کرده وبرانگیزانند»
اگر اختلافات زن ومرد شدت یافت به گونه ای که ترس آن است که زندگی آنها از هم پاشیده شود. در این صورت برای والدین واقوام ، نسخه ای در آیه 35 سوره نساء بیان فرموده است : وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنهِِمَا فَابْعَثُواْ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِیدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنهَُمَا إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلِیمًا خَبِیرًا «و اگر از جدایى و شكاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یك حَکم از خانواده شوهر، و یك حَکَم از خانواده زن انتخاب كنید (تا به كار آنان رسیدگى كنند). اگر این دو داور، تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند به توافق آنها كمك مىكند زیرا خداوند، دانا و آگاه است (و از نیات همه، با خبر است)». (نساء،35)
به نکاتی که در آیه وجود دارد دقت نمایید:
وَ إِنْ: امکان نزاع در خانواده طبیعی است امکان وقوع آن در زندگی زناشویی زیاد می باشد .
خِفْتُمْ: اگر مشکل جدی بود ، نه در نزاع های معمولی زناشویی ،ترس وبیم جدی وجود دارد .
شِقَاقَ بَیْنهِِمَا: شقاق یعنی دو تا شدن به عبارت دیگر زن وشوهر وحدت دارند دو تن در یک روح هستند .
فَابْعَثُواْ: در برابر شقاق زن وشوهر حساس باشید ،بلافاصله در اختلاف شدید آنها واکنش نشان دهیم قبل از آن که امر مشکل تر شود.
حَكَمًا: فردی را انتخاب کنیم که لیاقت حکمیت داشته باشند (دارای عقل واطلاعات وبی طرفی ).
مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا: وقتی حکمین از خانواده دو طرف باشند دارای مزایایی نسبت به قضات دادگاه می باشنداز جمله : دلسوزتر ،آشنا تر ،سرعت بیشتر و مجانی
آیه حضور والدین واقوام را در شرایطی که ترس از هم پاشیدگی زندگی زوجین می باشد ، لازم وضروری می داند ، نه در تمام دعواهای عادی ومعمولی زناشویی. نکته مهم دیگر آیه این است که والدین واقوام بدون دخالت خودشان هرکدام « حَکَم » انتخاب کنند. به عبارت دیگر در عین آن که والدین به جدایی فرزندان خود حساس باشند، ولی کار را به باید کارشناس عاقل بسپارند .در آیه از والدین می خواهد که حَکَمی از طرف خود برای رفع مشکل فرزندشان انتخاب کنند تا او از جانب آنها ، زندگی فرزندشان را به اصلاح وسامان برساند.
آیت الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم در ذیل همین آیه ، مشخصات «حَکَم» را این گونه بیان می فرماید :
«برای رفع اختلاف باید کارشناس خانوادگی وحَکَمی واجد شرایط قضا ، مانند بلوغ ، عقل ، عدل وغیر آن از طرف خانواده شوهر وفردی دیگر با این شرایط از خانواده زن انتخاب کرده وبرانگیزانند » (تسنیم ج18، ص579).
بنابراین آیه نمی خواهد جواز دخالت و نسخه پیچی غیر مطلع و غیرکارشناسانه ومغرضانه به افراد بدهد .به عبارت دیگر هر کسی به عنوان اصلاح وارد ماجرا شود ! که عموماً این دخالت های غیر کارشناسانه ویا دفاع بی مورد از فرزند خودمی کنند ، مشکل را پیچیده تر می کنند .لذا حتماً باید فردی به عنوان «حَکَم» انتخاب شود که دارای ویژگی لازم را داشته باشد ، یکی از جانب خانواده زن ویک نفر ازجانب خانواده مرد انتخاب شود .
به ادامه آیه نیز دقت کنید:
إِصْلَاحًا :صلح وآشتی مد نظر حَکَمین باشد .در دنبال حاکم ومحکوم نباشند ،بلکه فقط در فکر اصلاح بین آنها باشند
إِن یُرِیدَا: اراده ،خواستن به جدی وقطعی می باشد ، حَکمین با تمام کوشش در فکر اصلاح باشند
یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنهَُمَا : اگر حَکمین به جِد در رفع مشکل وصلح وآشتی زوجین وآموزش وظایف هر کدام، باشند ،خدا به طورقطع ،آنها را یاری می کند وتوفیق اصلاح را به حَکَمین خواهد داد .
إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلِیمًا خَبِیرًا: خدا از نیات حَکَمین آگاه است ،در صورت نیت اصلاح خدا به آن دو کمک ویاری می کند .
در این قسمت آیه ، خدا حَکَمینی که ازجانب خانواده ها هستند ، تشویق به اصلاح بین زوجین می نماید . درصورت اراده اصلاح است که مدد وکمک الهی نصیب آنها می شود وآنها را رادررسیدن به اصلاح بین زوجین، کمک می کند .
گاهی اوقات والدین برای تنبیه نمودن همسر فرزندشان دست به رفتارهای نامعقول می زنند واز اومی خواهندکه کارهایی مانند بی محلی به همسر ، سخت گرفتن ، کم کردن نفقه ، جدا کردن رختخواب وامثال چنین رفتارهایی که به اصطلاح عامیانه« دوستی خاله خرسه » می کنند . این رفتارها موجب بی مهری زوج ها نسبت به هم وقطع رابطه عاطفی آنها خواهد شد
سازگاری و حفظ زندگانی ، مد نظر خدا در قرآن می باشد ؛ بر عکس خانه ای که در آن طلاق جاری می شود ، مبغوض خدای متعال است :
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:وَ مَا مِنْ شَیْءٍ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ بَیْتٍ یُخْرَبُ فِی الْإِسْلَامِ بِالْفُرْقَةِ یَعْنِی الطَّلَاقَ«امام صادق (ع) فرمودند: هیچ چیزی در اسلام، نزد خدا مبغوض تر از خانه ای که به وسیله جدایی یعنی « طلاق » خراب شود ، نیست. ( كافى ج 5 ص 328).
یا آن که زنی بی جهت و بدون مشکلات شدید وجدی تقاضای طلاق نماید از بوی بهشت محروم می شود:
قَالَ أَیُّمَا امْرَأَةٍ سَأَلَتْ زَوْجَهَا الطَّلَاقَ مِنْ غَیْرِ بَأْسٍ لَمْ تَرَحْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ «هر زنی که بدون مشکلی از شوهرش
تقاضای طلاق نماید ،هرگز بوی بهشت را نخواهد حس کرد» ( مستدركالوسائل ج15 ص 316 ) .
با توجه به پیامد های سنگین طلاق ، والدین واقوام که دل سوزترین افراد به زوج های جوان می باشند ، اگر می خواهند زندگی فرزندشان تحکم پیدا کند ، می بایست با حفظ بی طرفی به زوج های جوان اجازه بدهند در وهله اول خودشان اختلافات خود را حل کنند ؛ اگر به حدی شدید شد که ترس جدایی واز هم پاشیدگی زندگی آنها است از حکمین کمک بگیرید تا بین آنها اصلاح کنند .
گاهی اوقات والدین برای تنبیه نمودن همسر فرزندشان دست به رفتارهای نامعقول می زنند واز اومی خواهندکه کارهایی مانند بی محلی به همسر ، سخت گرفتن ، کم کردن نفقه ، جدا کردن رختخواب وامثال چنین رفتارهایی که به اصطلاح عامیانه« دوستی خاله خرسه » می کنند . این رفتارها موجب بی مهری زوج ها نسبت به هم وقطع رابطه عاطفی آنها خواهد شد .
والدین گرامی! با واگذاری زندگی زناشویی فرزندانتان به خودشان ؛ضمن یادگیری مهارت زندگی ، مشکلات زندگی را خودشان حل می کنند و به سازگاری می رسند ؛ این کار شما موجب استحکام زندگی فرزندانتان خواهند شد!!!!
غلامعباس خراسانی
بخش خانواده ایرانی تبیان
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)