تب و تشنج در كودكان‏

تشنج ناشي از تب، عارضه‏يي است كه بر اساس برخي آمارها حدود 5% كودكان به آن مبتلا مي‏شوند. تشنج تب در اثر افزايش سريع دماي بدن روي مي‏دهد كه با سرعت گرفتن سوخت و ساز سلولهاي عصبي و آمادگي مغز براي تشنج خواهد شد.پس چرا همه كودكان هنگام تب تشنج نمي‏كنند؟ براي پيدايش اين عارضه علاوه بر تب استعداد ژنتيكي نيز لازم است بطوري كه در 70 - 60 درصد موارد در پدر و مادر يا خواهر و برادر كودك مبتلا نيز سابقه تشنج ناشي از تب ديده مي‏شود. اينكه اين عوامل ژنتيكي چه هستند و چگونه آمادگي تشنج را افزايش مي‏دهند چيزي است كه هنوز شناخت دانشمندان از آن بسيار اندك است.براي شناخت تب و تشنج ساده از ديگر انواع پنج معيار مهم وجود دارد:- 1 اين عارضه در دوران نوزداي معمولا بين‏6 ماهگي تا5 سالگي ديده مي‏شود.- 2 حين حمله تشنج بايد كودك دچار تب باشد كه معمولا بالاي 38 درجه است.- 3 مدت تشنج بسيار كوتاه باشد- 4 همراه با تب و تشنج هيچگونه عفونت دستگاه عصبي مركزي مانند مننژيت وجود نداشته باشد- 5 بعد از پايان حمله و بين حمله هيچ اثري از اختلال دستگاه عصبي ديده نشود.اگر تشنج همراه با تب همه اين پنج معيار را دارا باشد آن را تب و تشنج ساده مي‏خوانند كه معمولا در اوايل بيماري تب‏دار يعني هنگامي كه دما به سرعت در حال افزايش‏است روي مي‏دهد.بنابراين اگر كودكي پس از چند روز تب بدون اينكه ميزان تب افزايش قابل ملاحظه‏يي پيدا كند، دچار تشنج شود در طبقه‏بندي آن به عنوان تب و تشنج ساده بايد احتياطكرد. همچنين بروز تب و تشنج ساده بيش از5 - 6 بار در دوران كودكي يك فرد، نادر است. در موارد بسيار اندكي در يك وهله بيماري‏2 بار تب و تشنج ديده مي‏شود.تب و تشنج ساده در 50% موارد عود ندارد يعني فقط يك بار ديده مي‏شود.علايم تب و تشنج به صورت سفتي و انقباض عضلات همراه با حركات متناوب در تمام بدن است و اصطلاحا گفته مي‏شود كه اين تشنج از نوع منتشر است يعني تشنج، كل بدن را درگير مي‏كند.بنابراين در مواردي كه فقط قسمتي از بدن مثلا يك دست يا پا دچار مي‏شود بايد در تشخيص تب و تشنج ساده شك كرد. تغيير حالت چشم‏ها و انحراف آن به سمت بالا و تنفس غيرطبيعي نيز از ديگر علايم تب و تشنج است البته والدين و اطرافيان به علت آشنا نبودن با انواع تشنج و علايم آن و در اثر هراس و اضطرابي كه دارند نمي‏توانند در مورد نوع و تشنج و منتشر يا موضعي بودن آن قضاوت كنند و اين مسأله به عهده پزشك است. در تب و تشنج با اسهال و استفراغ همراه باشد بايد احتمال مواردي چون اختلال الكتروليت (مثلا كمبود سديم خون)، كاهش قند خون و بيماري ميكروبي شيگلوز را كه باعث اسهال و استفراغ و تشنج مي‏شود نيز مدنظر داشت.براي تشخيص تب و تشنج ساده، گرفتن نوار مغزي بخصوص در موارد مشكوك كمك ارزنده‏يي است. البته در يك هفته اول بعد از تشنج ممكن است امواج آهسته مشابه صرع در نوار مغزي كودكان دچار تب و تشنج ديده شود.بنابراين لازم است گرفتن نوار حداقل يك هفته و ترجيحا چند هفته به تأخير انداخته شود تا احتمال هر گونه تشخيص اشتباه از بين برود. در تب و تشنج ساده نوار مغزي‏طبيعي است.يكي از عواملي كه در حين هر نوع تشنج مي‏تواند باعث آسيب مغز گردد اختلال در حركت متناوب و موثر عضلات تنفسي است كه منجر به قطع موقت تنفس يا كاهش عمق و نامنظم شدن حركات تنفسي مي‏شود كه به نوبه خود باعث كم شدن اكسيژن خون مي‏شود و چون مغز عضوي است كه بشدت به كمبود اكسيژن حساس است ممكن است آسيب ببيند