دیوان عرفی شیرازی

[sorna]

ای پندگو دلم مخراش این فسانه چیست

مردم ز غیرت، این سخن مجرمانه چیست


نازم به توسن ستم او که هیچ گاه

آگه نشد که چاشنی تازیانه چیست


گر غمزه ات مراد اسیران نمی دهد

حور و ملک شهید درین آستانه چیست


طوف حریم کعبه ی دل فیض می دهد

ای زایر حرم غزض از طوف خانه چیست


نالم چنان به درد کزو خون چکد، ولی

دل گویدم چه نغمه بود، این ترانه چیست


من مست غوطه در ته دریای آتشم

آگه نیم که شعله کدام و زبانه چیست


عرفی شکایت از ستم یار بی غمی است

شرمی ز اهل درد بدار، این فسانه چیست

[sorna]

زخم کاویدن بر او الماس بستن کار کیست

رسم غم خواری نکو می داند این غمخوار کیست


مشتری بودن نه حد ماست در بازار دوست

چشم بستن از متاع، آخر ببین بازار کیست


این وصال جاودان، وین لطف روز افزون، دلا

منتم بر دیده، لیک از گریه ی بسیار کیست


طعنه بر آرایش دست و میان ما مزن

چون نه ای آگه که ناقوس که و زنار کیست


لب به دندان، دست در زیر زنخ دارد مسیح

گفته ای ای همنشین گویا که این بیمار کیست


از شهیدان کوچه های قدسیان، عرفی تو راست

زهره ای داری بگو کز غمزه ی خونخوار کیست

[sorna]

صومعه دیدم به جز مشتی بروت باد نیست

جز عصای آبنوس و شانه ی شمشاد نیست


بی نفس ارباب معنی زندگانی می کنند

لیک یک مو بر تن ای جمع بی فریاد نیست


وصف جنت کم کن ای رضوان که در بستان عشق

سرو و سوسن بی شمار است و یکی آزاد نیست


تهنیت جز در مصیبت پیش ما عیب است، عیب

عید را در شهر ما رسم مبارک باد نیست


دانه ی طاووس کمتر بین که در گلزار عشق

غیر بلبل صید دام و دانه ی صیاد نیست


در جهان دوستی و در زبان دوستان

این لغت کز وی بیابی معنی بیداد، نیست


بی ستون ما ز فیض نور حسن آیینه است

تیشه ای بازیچه اینجا در کف فرهاد نیست


عاقبت سوز آتش عرفی به دوزخ حیف نیست

گر وجود اهل خاکستر به روی باد نیست

[sorna]

یک سخن نیست که خاموشی از آن بهتر نیست

نیست علمی که فراموشی از آن بهتر نیست


اینک اصحاب حرم ، جرعه زنی، نزع و صلاح

کو صلاحی که قدح نوشی از آن بهتر نیست


گر چه از هم نفسان جمله وفا می بینم

آن وفا کو که جفا کوشی از آن بهتر نیست


هست هشیاری آسوده دلان قابل راز

این قدر هست که بیهوشی از آن بهتر نیست


گفتی ام عیب تو عرفی، به چه پوشیم، بگو

هر لباسش که تو پوشی از آن بهتر نیست

[sorna]

حسنت نیازمند تماشای ناز نیست

اما ز ذوق جلوه ی خود بی نیاز نیست


آرایش وجود قبول حوادث است

زان سو گذر مکن که در فتنه باز نیست


پبمان سعی مگسل اگر کار مشکل است

ره رو ملول اگر نشود ره دراز نیست


دانم دلم ز نعمت دریافت خوشتر است

این موم را ز آتش دوزخ گداز نیست


لفظی است خوشدلی که ز معنی است نا امید

اندوه معنی ای که به لفظش نیاز نیست


مغرور بد گهر شکند نان امتیاز

والا گهر وظیفه خوار امتیاز نیست


عرفی تمیز نیک و بد از خود فروتنی است

هر جا رعونتی نبود احتراز نیست

[sorna]

آن فتنه ای که مرا از تو التماس نیست

تا هست او به ملک دلم روشناس نیست


گر خلق پاسبان متاع سلامت اند

محنت متاع ماست که محتاج پاس نیست


با گفته در مساز که گفتار پرده است

هر نکته ای که گفته شود بی لیاس نیست


شیر آیدم به راه و بر او بر غلط کنم

ور نه به راه عشق مگس بی هراس نیست


منزل شناس عشق گرامی بود ولی

منزل چو نیست قیمت منزل شناس نیست


عرفی به شکر نعمت غم کوتهی مکن

کز دوست دشمنان بتر از ناسپاس نیست

[sorna]

اصلاح پریشانی ام اندازه ی کس نیست

اجزای مرا نسبت شیرازه ی کس نیست


سلمی طلبی چشم قدم شو که در این دشت

غماز جرس همره جمازه ی کس نیست


ما شیونیان نغمه ندانیم که ما را

گوشی است که بربسته ی آوازه ی کس نیست


ماییم و کهن برگ و بر باغچه ی عشق

چشم دل ما بر ثمر تازه ی کس نیست


عرفی مرو از میکده در صومعه، کانجا

کس را غم مخموری و خمیازه ی کس نیست

[sorna]

آن شیوه که غارت گر صد قافله جان نیست

در سلسله ی حسن تواش نام و نشان نیست


بی لطفی ات از ترک ستم گشت یقینم

این تلخی جان دادنم از زهر کمان نیست


در روز جزا دست شهیدان محبت

دستی است که گیرنده ی دامان و عنان نیست


دل صاحب دردی است که در حالت شیون

با آه خراشیده دل ماتمیان نیست


رنهار مخر گر همه سیلی بفروشند

آن گوهر نایاب که در هیچ دکان نیست


نومید مشو عرفی و افکنده عنان باش

هر چند که از کعبه ی مقصود نشان نیست

[sorna]

دلم به زخم توان داد، بی تپیدن نیست

که کشته ی تو نصیبش ز آرمیدن نیست


گذشت و سوختم از انتظار و باز ندید

درین دیار مگر رسم باز دیدن نیست؟


ز باغ وصل جه حاصل؟ دلا تصور کن

که میوه بر سر شاخ است و دست چیندن نیست


ز تربتم بگذر ای مسیح دم ، زنهار

کزین زیاده مرا تاب آرمیدن نیست


دلم کباب شد ز غصه ی غمت عرفی

مگو مگو که مرا طافت شنیدن نیست

[sorna]

شکستن دل ما کار زور بازو نیست

هلاک اهل وفا جر به نوشدارو نیست


به عیب جویی مجنون بدم ولی گویم

خوشا دلی که تسلی به چشم آهو نیست


چنین گلی نه از این لاله زار دهر برست

وگر نیست سخن در جهان که خودرو نیست


علاچ زخم نه بازوی چاره خواست کند

سرم که همدم درد است بار زانو نیست


ز فیض طبع کسی بهره ساز شد عرفی

وگر نه چون دگران شاعر است، جادو نیست