دیوان عرفی شیرازی

[sorna]

ما تشنه لب و چشمه ی حیوان نفس ماست

درویش جهانیم و هما در قفس ماست


آن زهر پرستی که بود در شکرستان

بیگانه ز خاییدن شکر مگس ماست


آن کعبه روانیم که در بادیه ی راز

خاموشی جاوید فغان جرس ماست


از لذت امید تماشای تو مردن

در باغ تمنا ثمر پیش رس ماست


مرغان اجابت همه بریان و کبابند

در باغ دعایی که نسیمش نفس ماست


عرفی کس ما هر که بود حیله فروش است

در بی کسی آویز که بی گفت کس ماست

[sorna]

باز آتش غم دست در آغوش رخس ماست

دشنام و طرب قفل گشای نفس ماست


جمازه ی ما تا به ره کعبه روان است

رقصان همه از ذوق نوای جرس ماست


آن چشمه ی شهدیم که در عین حلاوت

مرغ حرم و طایر قدسی مگس ماست


داغی که امان جوید از او سینه ی دوزخ

در باغ محبت ثمر نیم رس ماست


مرغان اجابت همه بریان و کباب اند

در باغ دعایی که نسیمش نفس ماست

[sorna]

زخم از دهان تیغ ربودن نزاع ماست

تسلیم گشتن و بتپیدن سماع ماست


در پیشگاه دیر و حرم، هر کجا، که هست

دین شکسته و دل پر خون متاع ماست


صد فوج ناز و عشوه به میدان طلب، که ما

جنگ ستیزه ی تو و عجز شجاع ماست


چون راحت آیدت به سلام، ای رفیق درد

آغوش برگشا که وقت وداع ماست


عرفی نوای مرغ تو در هیچ باغ نیست

این نغمه خاصه ی چمن اختراع ماست

[sorna]

کوی عشق است این که در هر گام صد عاقل گم است

تا قیامت جان فراموش است و این جا دل گم است


خود چه راه است این که در صد سال یک منزل نیافت

آن که در هر نیم گامش طی صد منزل گم است


لذت جان دادنم بنگر که در روز جزا

ننک قتلم در هجوم لذت قاتل گم است


یار در دل هست اگر دل نیست ایمن گو مباش

کعبه گر محمل نشینم نیست از محمل گم است


این که می گویند دریا می گشاید دست بخت

تا در دل می شنو اما کلید دل گم است


در هجوم چاره اندیشی عرفی گشته گم

عقل رهبر هم درین اندیشه ی هایل گم است

[sorna]

نوشیم شربتی که شکرها درو گم است

داریم عزلتی که سفرها درو گم است


صد روشنی است در تتق تیره روزنم

فیروز شام من که سحرها درو گم است


در طبع صد کرشمه و تحریک جلوه نیست

این نخل خشک بین که ثمرها درو گم است


طالع ببین که بر اثر یاس می رود

این ناله ی حزین که اثرها درو گم است


خیز ای شمال بخت که زورق برون بریم

زین موج خیز فتنه که سرها درو گم است


کی مرد ماست هر که نهد داغ بر جگر

داغی است داغ ما که جگرها درو گم است


عرفی به عیب دوستی ار شهره ای چه غم

عیب است دوستی که هنرها درو گم است

[sorna]

رسید مژده ای و قاصد مقیم خرگه ماست

که بر گزیده ی توفیق، جان آگه ماست


کسی که چاه ملامت به راه می کندی

به ریسمان خود اکنون فتاده در چه ماست


ز شیخ شهر شنو درس و علم ما آموز

که هر چه رد مشایخ بود موجه ماست


خروش و ولوله ی عالمان شهرآشوب

گناه حوصله ی تنگ ظرف بی ته ماست


ز طرف درگه دارا نتیجه ای مطلب

که آستانه ی جانان دل مرفه ماست


مقیم شهپر عنقاست محمل عشاق

از این چه باک که صد کوه فتنه در ره ماست


مباش عمزده عرفی که زلف قامت دوست

جزای همت عالی و دست کوته ماست

[sorna]

پیر کعنان چمنی گوشه ی بیت الحزن است

هر کجا بوی گلی باد رساند چمن است


هر که از بندگی خویش مرا باز خرد

بنده ی اویم اگر زاهد و گر برهمن است


حد حسن تو به ادراک نشاید دانست

این سخن نیز به اندازه ی ادراک من است


هر کسی را قدم ما نبود در ره عشق

هر که در جامه ی ما بود گدای کفن است


عشق از آدم و حوا متولد شده است

تازه بر خاسته این شعله آتش کهن است


صله شعر به عرفی شکر آرد طوطی

خبرش نیست که او طوطی شکر شکن است

[sorna]

کسی که بر اثر مدعای خویشتن است

کشیده تیغ ستم در قفای خویشتن است


کسی که مایه ی امکان و شأن مطلب دید

اگر ملول نشیند به جای خویشتن است


چنان ز فیض قناعت به عیش مشغولم

که نفس کام طلب در غذای خویشتن است


هزار معجزه بنمود عشق و عقل جهول

هنوز امت اندیشه های خویشتن است


عدیل فطرت عرفی است همت ساقی

که حاتم دگران و گدای خویشتن است

[sorna]

از بس که جور کرد به دل غم که آشناست

داغم بهشت صحبت مرهم که آشناست


تا طی کنند بی ادبان وادی غرور

بیگانگی نموده به محرم که آشناست


گر آشنا کسی است که اهلیت اش نیست

بنما یکی ز مردم عالم که آشناست


از بس که وارمیده ز بیگانگان بود

بیگانگه وار می رمد آن هم که آشناست


زحمت مکش طبیب که بیمار عشق را

دارو نداد عیسی مریم که آشناست


از بس که زخم هاست در این سینه، ای اجل

ره تا ابد به جان نبرد غم که آشناست


عرفی تو آشنا نشناسی، طرب مجوی

محکم بگیر دامن ماتم که آشناست

[sorna]

از نور یار چون نفسم خانه روشن است

بیرون برید شمع که کاشانه روشن است


نازم به فیض عشق که در خانقاه و دیر

چشم و چراغ شمع به پروانه روشن است


از حسن دوست دم به دم اسرار گفتن است

هر چند قدر گوهر یکدانه روشن است


صد شمع سوختم که خرد پیش بر دمد

پنداشتم که دیده ی فرزانه روشن است


ای شیخ شهر تیره دلان را چراغ باش

دل های ما ز گریه ی مستانه روشن است


محرم چه آگه از الم بی نصیبی است

داغی است این که بر دل دیوانه روشن است


گفتی ز عشق غیب دلت روشن است، ولی

آتش به خان و مان زده و خانه روشن است


عرفی خطای ما و تو محتاج عذر نیست

عذر خطای مردم دیوانه روشن است