غزلیات خواجوی کرمانی

[sorna]

از برای دلم ای مطربه‌ی پرده‌سرای

چنگ بر ساز کن و خوش بزن و خش بسرای

از حریفان صبوحی بجز از مردم چشم

کس نگیرد به مئی دست من بی سر و پای


چنگ اگر زانکه ز بی همنفسی می‌نالد

باری از همنفس خویش چه می‌نالد نای


امشب از زمزمه‌ی پرده‌سرا بی خبرم

ای حریفان برسانید بدوشم بسرای


گفتم از باد صبا بوی تو می‌یابم گفت

چون ترا باد بدستت برو می‌پیمای


ساربان گر بخدنگم زند از محمل دوست

بر نگردم که نترسد شتر از بانگ درای


چون مرا عمر گرامی بسر آید بیتو

تو هم ای عمر عزیزم بعیادت بسر آی


جای دل در شکن زلف تو می‌بینم و بس

لیک هر جا که توئی بر دل من داری جای


چون شدی شمع سراپرده‌ی مستان خواجو

ز آتش عشق بفرسای و تن و جان بفزای

[sorna]

مهست یا رخ آن آفتاب مهر افزای

شبست یا خم آن طره قمر فرسای


مرا مگوی که دل در کمند او مفکن

بدان نگار پریچهره گو که دل مربای


چه سود کان مه محمل نشین نمی‌گوید

که بیش ازین مخروش ای درای هرزه درای


مرا بزلف تو رایست از آنکه طوطی را

گمان مبر که بهندوستان نباشد رای


نوای نغمه‌ی چنگم چه سود چون همه شب

خیال زلف توام چنگ می‌زند در نای


ببوی زلف سیاهت بباد دادم عمر

مرا که گفت که بنشین و باد میپیمای


اگر چه عمر منی ای شب سیه بگذر

و گر چه جان منی ای مه دو هفته برای


چو روشنست که عمر این همه نمی‌پاید

مرا چو عمرعزیزی تو نیز بیش مپای


خوشا بفصل بهاران فتاده وقت صبوح

نوای پرده‌سرا در هوای پرده‌سرای


اگر خروش برآرد چو بلبلان خواجو

چه غم خورد گل سوری ز مرغ نغمه سرای


ز شور شکر شعرم نوای عشق زنند

به بوستان سخن طوطیان شکر خای

[sorna]

پرده ابر سیاه از مه تابان بگشای

روز را از شکن طره‌ی شبگون بنمای

کاکل مشک فشان برمه شب پوش مپوش

سنبل غالیه سا بر گل خود روی مسای


سپه شام بدان هندوی مشکین بشکن

گوی خورشید بدان زلف چو چوگان بربای


هر که در ابروی چون ماه نوت دارد چشم

گردد از مهر تو چون ماه نو انگشت نمای


حال من با تو کسی نیست که تقریر کند

پیش سلطان که دهد عرض تمنای گدای


سرو را برلب هر چشمه اگر جای بود

جای آن هست که بر چشم منش باشد جای


ای مه روشن اگر جان منی زود برای

وی شب تیره اگر عمر منی دیر مپای


صبح امید من از جیب افق سر بر زن

روز اقبال من از مطلع مقصود برآی


کی برد ره به سراپرده‌ی قربت خواجو

پشه را بین که کند آرزوی وصل همای

[sorna]

ای روضه‌ی رضوان ز سر کوی تو بابی

وی چشمه‌ی کوثر ز لب لعل تو آبی

شبهاست که از حسرت روی تو نیاید

در دیده‌ی بیدار من دلشده خوابی


مرغ دلم افتاد بدام سر زلفت

مانند تذوری که بود صید عقابی


مردم همه گویند که خورشید برآمد

گر برفکنی در شب تاریک نقابی


گر کارم از آن سرو خرامنده کنی راست

دریاب که بالاتر از این نیست ثوابی


هر روز کشی بر من دلسوخته کینی

هر لحظه کنی با من بیچاره عتابی


در میکده گر دیده مرا دست نگیرد

کس نشنود از همنفسان بوی کبابی


بر خوان غمت تا نزنم آه جگر سوز

بر کف ننهد هیچکسم جام شرابی


هم مردم چشمست که از روی ترحم

بر رخ زندم دمبدم از دیده گلابی


در نرگس عاشق کش میگون نظری کن

تا بنگری از هر طرفی مست و خرابی


فریاد که آن ماه مغنی دل خواجو

از چنگ برون برد بواز ربابی

[sorna]

بیار ای لعبت ساقی شرابی

بساز ای مطرب مجلس ربابی

چو دور عشرت و جامست بشتاب

که هر دم می‌کند دوران شتابی


دل پرخون من چندان نماندست

که بتوان کرد مستی را کبابی


خوشا آن صبحدم کز مطلع جام

برآید هر زمانی آفتابی


الا ای باده پیمایان سرمست

بمخموری دهید آخر شرابی


گرم از تشنگی جان برلب آید

مگر چشمم چکاند برلب آبی


شد از باران اشک و باده‌ی شوق

دلم ویرانی و جانم خرابی


مگر بستست جادوی تو خوابم

که شبها شد که محتاجم بخوابی


چرا باید که خواجو از تو یکروز

سلامی را نمی‌یابد جوابی

[sorna]

ز زلف و روی تو خواهم شبی و مهتابی

که با لب تو حکایت کنم ز هر بابی

خیال روی تو چون جز بخواب نتوان دید

شب فراق دریغا اگر بود خوابی


کنونکه تشنه بمردیم و جان بحلق رسید

براه بادیه ما را که می‌دهد آبی


هنوز تشنه‌ی آن لعل آبدار توام

ز چشمم ار چه ز سر برگذشت سیلابی


اگر چه پیش کسانی خلاف امکانست

که تشنه جان بلب آرد میان غرقابی


معینست کزین ورطه جان برون نبرم

که نیست بحر غمم را بدیده پایابی


ز شوق نرگس مستت خطیب جامع شهر

چو چشم شوخ تو مستست پیش محرابی


رموز حالت مجذوب را چه کشف کند

کسی که او متعلق نشد بقلابی


بیا که خون دل از سر گذشت خواجو را

مگر بدست کند از لب تو عنابی

[sorna]

زهی اشکم ز شوق لعل میگون تو عنابی

مرا دریاب و آب چشم خون افشان که دریابی


تو گوئی لعبت چشمم برون خواهد شد از خانه

که بر نیل و نمک پوشد قبای موج سیمابی


اگر عناب دفع خون کند از روی خاصیت

کنارم از چه رو گردد ز خون دیده عنابی


ز شوق سیب سیمینت سرشکم بر رخ چون زر

بدان ماند که در آبان نشیند ژاله برآبی


چرا هرلحظه چون طاوس در بوم دگر گردی

چرا هر روز چون خورشید بر بامی دگر تابی


ترا ای نرگس دلبر چو عین فتنه می‌بینم

چگونه فتنه بیدارست و چون بختم تو در خوابی


تو نیز ای ابر آب خویشتن ریزی اگر هر دم

دم از گوهر زنی با چشم دربارم ز بی آبی


برو خواجو که تا هستی نباشی خالی از مستی

اگر پیوسته چون چشم بتان در طاق محرابی


بگردان جام و در چرخ آر سر مستان مهوش را

که جز بر خون هشیاران نگردد چرخ دولابی

[sorna]

دلا تا طلعت سلمی نیابی

بدنیی روضه‌ی عقبی نیابی

ز هستی رونق مستی نبینی

ز توبه لذت تقوی نیابی


درین بتخانه تا صورت پرستی

نشان از عالم معنی نیابی


چو مجنون تا درین حی زنده باشی

طناب خیمه‌ی لیلی نیابی


عصا تا در کفت ثعبان نگردد

ز چوبی معجز موسی نیابی


نشان دوست از دشمن چه پرسی

که از خر منطق عیسی نیابی


اگر ملک سلیمان در نبازی

چو سلمان طلعت سلمی نیابی


غلام عشق شو کز مفتی دل

ورای عاشقی فتوی نیابی


چو طفلان گر بنقشی باز مانی

بغیر از صورت مانی نیابی


برو خواجو که از سلطان عشقش

برون از آب چشم اجری نیابی


اگر شعری ز شعری بگذرانی

بشعری رفعت شعری نیابی

[sorna]

خود پرستی مکن ار زانکه خدا می‌طلبی

در فنا محو شو ار ملک بقا می‌طلبی

خبر از درد نداری و دوا می‌جوئی

اثر از رنج ندیدی و شفا می‌طلبی


ساکن دیری و از کعبه نشان می‌پرسی

در خرابات مغانی و خدا می‌طلبی


کارت از چین سر زلف بتان در گرهست

وین عجبتر که از آن مشک ختا می‌طلبی


اگر از سرو قدان مهر طمع می‌داری

از بن زهر گیا مهر گیاه می‌طلبی


خبر از انده یعقوب نداری و مقیم

بوی پیراهن یوسف ز صبا می‌طلبی


کی دل مرده‌ات از باد صبا زنده شود

نفس عیسوی از باد هوا می‌طلبی


دردی درد کش ار زانکه دوا می‌خواهی

باده صاف خور ار زانکه صفا می‌طلبی


خیز خواجو که در این گوشه نوا نتوان یافت

بسپاهان رو اگر زانکه نوا می‌طلبی

[sorna]

ترک صورت کن اگر عالم معنی طلبی

کوس عزلت زن اگر ملکت کسری طلبی

سر خود پیش نه ار پای درین راه نهی

غرق این بحر شو ار در تمنی طلبی


گر نه ماری بچه معنی نروی از سر گنج

ورنه طفلی بچه رو صورت مانی طلبی


راه آدم زنی و روضه‌ی رضوان جوئی

عیب مجنون کنی و خیمه‌ی لیلی طلبی


خاک گوساله‌ی زرین شوی از بی آبی

وانگه از چوب عصا معجز موسی طلبی


تا که برطور جلالت نبود منزل قرب

از چه رو پرتو انوار تجلی طلبی


خدمت مور کن ار ملک سلیمان خواهی

راه سلمان رو اگر طلعت سلمی طلبی


نام خواجو مبر ار نامه وحدت خوانی

ترک کونین کن ار حضرت مولی طلبی