غزلیات خواجوی کرمانی

[sorna]

شکنج زلف سیاه تو بر سمن چو خوشست

دمیده سنبلت از برک نسترن چه خوشست

گرم ز زلف دراز تو دست کوتاهست

دراز دستی آن زلف پرشکن چه خوشست


نمی‌رود سخنی بر زبان من هیهات

مگر حدیث تو یا رب که این سخن چه خوشست


سپیده‌دم که گل از غنچه می‌نماید رخ

نوای بلبل شوریده در چمن چه خوشست


ز جام باده‌ی دوشینه مست و لایعقل

فتاده بر طرف سرو و نارون چه خوشست


چو جای چشمه که بر جویبار دیده‌ی من

خیال قامت آنسرو سیمتن چه خوشست


چه گویمت که بهنگام آشتی کردن

میان لاغر او در کنار من چه خوشست


مپرس کز هوس روی دوست خواجو را

دل شکسته برآن زلف پرشکن چه خوشست

[sorna]

در شب زلف تو مهتابی خوشست

در لب لعل تو جلایی خوشست

پیش گیسویت شبستانی نکوست

طاق ابروی تو محرابی خوشست


حلقه‌ی زلف کمند آسای تو

چنبری دلبند و قلابی خوشست


پیش رویت شمع تا چند ایستد

گو دمی بنشین که مهتابی خوشست


گر دلم در تاب رفت از طره‌ات

طیره نتوان شد که آن تابی خوشست


آتش رویت که آب گل بریخت

در سواد چشم من آبی خوشست


مردم چشمم که در خون غرقه شد

دمبدم گوید که غرقابی خوشست


بردر میخانه خوانم درس عشق

زانکه باب عاشقی با بی خوشست


بخت خواجو همچو چشم مست تو

روزگاری شد که در خوابی خوشست

[sorna]

رخ دل‌فروز تو ماهی خوشست

خط عنبرینت سیاهی خوشست


شب گیسویت هست سالی دراز

ولی روز روی تو ماهی خوشست


از آن چین زلف تو شد جای دل

که هندوستان جایگاهی خوشست


اگر نیست ضعفی در آن چشم مست

چرا گاه بیمار و گاهی خوشست


از آن مه بروی تو آرد پناه

که روی تو پشت و پناهی خوشست


صبوحی گناهست در پای سرو

ولی راستی را گناهی خوشست


اگر چه ره عقل و دین می‌زنی

بزن مطرب این ره که راهی خوشست


گرت اسب بر سر دواند رواست

بنه پیش او رخ که شاهی خوشست


بچشم کرم سوی خواجو نگر

که در چشم مستت نگاهی خوشست

[sorna]

بوقت صبح چو آن سرو سیمتن بنشست

ز رشک طلعت او شمع انجمن بنشست

فشاند سنبل و چون گل زغنچه رخ بنمود

کشید قامت و چون سرو در چمن بنشست


ز برگ لاله‌ی سیراب و شاخ شمشادش

بریخت آب گل و باد نارون بنشست


نشست و مشعله از جان بیدلان برخاست

برفت و مشعله‌ی عمر مرد و زن بنشست


بگوی کان مگس عنبرین ببوی نبات

چرا برآن لب لعل شکرشکن بنشست


چه خیزدار بنشینی که تا تو خاسته‌ئی

کسی ندید که یکدم خروش من بنشست


مگر بروی تو بینم جهان کنون که مرا

چراغ این دل تاریک ممتحن بنشست


خبر برید بخسرو که در ره شیرین

غبار هستی فرهاد کوهکن بنشست


ز خانه هیچ نخیزد سفر گزین خواجو

که شمع دل بنشاند آنکه در وطن بنشست

[sorna]

خطر بادیه‌ی عشق تو بیش از پیشست

این چه دامست که دور از تو مرا در پیشست

ایکه درمان جگر سوختگان می‌سازی

مرهمی بردل ما نه که بغایت ریشست


دیده هر چند بر آتش زند آبم لیکن

حدت آتش سودای تو از حد بیشست


باده می‌نوشم و خون از جگرم می‌جوشد

زانکه بی لعل توام باده نوشین نیشست


عاشق اندیشه‌ی دوری نتواند کردن

دوربینی صفت عاقل دور اندیشست


گر مراد دل درویش برآری چه شود

زانکه سلطان بر صاحب‌نظران درویشست


آشنایان همه بیگانه شدند از خواجو

لیکن او را همه این محنت و درد از خویشست

[sorna]

بهار روی تو بازار مشتری بشکست

فریب چشم تو ناموس سامری بشکست

رخ تو پرده‌ی دیبای ششتری بدرید

لب تو نامزد قند عسکری بشکست


قد تو هوش جهانی بچابکی بربود

خط تو توبه‌ی خلقی بدلبری بشکست


چو حسن روی تو آوازه در جهان افکند

دل فرشته و هنگامه‌ی پری بشکست


چو شام زلف تو مشاطه از قمر برداشت

رخ تو رونق خورشید خاوری بشکست


دلم ببتکده می‌رفت پیش ازین لیکن

خلیل ما همه بتهای آزری بشکست


چو برگ نسترن از شاخ ضمیران بنمود

بعشوه گوشه‌ی بادام عبهری بشکست


ببرد گوی ز مه طلعتان دور قمر

چو بر قمر سر چوگان عنبری بشکست


بنوک ناوک آه سحرگهی خواجو

طلسم گنبد نه طاق چنبری بشکست


ز بسکه می‌کند از دیده سیم پالائی

بچهره قیمت بازار زرگری بشکست

[sorna]

ای بر عذار مهوشت آن زلف پرشکست

چون زنگئی گرفته بشب مشعلی بدست

وی طاق آسمانی محراب ابرویت

پیوسته گشته خوابگه جادوان مست


همچون بلال برلب کوثر نشسته است

خال لب تو گر چه سیاهیست بت پرست


بنشستی و فغان ز دل ریش من بخاست

قامت بلند و دسته‌ی ریحان تازه پست


مشنو که از تو هست گزیرم چرا که نیست

یا نیست از تو محنت و رنجم چرا که هست


سروی براستی چو تو از بوستان نخاست

برخاستی و نیش غمم در جگر نشست


صد دل شکار آهوی صیاد شیرگیر

صد جان اسیر عنبر عنبرفشان مست


مخمور سر ز خاک برآرد بروز حشر

مستی که گشت بیخبر از باده‌ی الست


نگشاد چشم دولت خواجو بهیچ روی

تا دل برآن کمند گره در گره نبست

[sorna]

ترا با ما اگر صلحست جنگست

نمی دانم دگر بار این چه ینگست

به نقلی زان دهان کامم برآور

نه آخر پسته در بازار تنگست


چرا این قامت همچون کمانم

ز چشم افکنده‌ئی گوئی خدنگست


ز اشکم سنگ می‌گردد ولیکن

نمی‌گردد دلت یا رب چه سنگست


بده ساقی که آن آئینه جان

کند روشن شراب همچو زنگست


بدار ای مدعی از دامنم چنگ

ترا باری عنان دل بچنگست


زبان درکش که ما را رهزن دل

نوای مطرب و آواز چنگست


از آن از اشک خالی نیست چشمم

که پندارم شراب لاله رنگست


اگر در دفتری وقتی بیابی

قلم در نام خواجو کش که ننگست

[sorna]

ابروی تو طاقست که پیوسته هلالست

ز آنرو که هلال ار نشود بدر محالست

بر روی تو خال حبشی هر که ببیند

گوید که مگر خازن فردوس بلالست


پیوسته هلالست ترا حاجب خورشید

وین طرفه که چشم سیهت ابن هلالست


آن دل که سفر کرده بچین سر زلفت

یا رب که در آن شام غریبان به چه حالست


هندو به چه‌ی خال سیاه تو به صد وجه

هندوچه‌ی بستان جمالست نه خالست


گفتم که خیال تو کند مرهم ریشم

لیکن چو نظر می‌کنم این نیز خیالست


مستسقی سرچشمه‌ی نوش تو برآتش

می‌سوزد و چشمش همه در آب زلالست


گردن مکش ای شمع گرت در قدم افتد

پروانه‌ی دلسوخته چون سوخته بالست


امروز که مرغان چمن در طیرانند

مرغ دل من بی پر و بالست و بالست


نون شد قد همچون الفم بیتو ولیکن

برحال پریشانی من زلف تودالست


از دیده‌ی خواجو نرود گلشن رویت

زانرو که جمالت گل بستان کمالست

[sorna]

رخت خورشید را یات جمالست

خطت تفسیر آیات کمالست

هلال ارزانکه هر مه بدر گردد

چرا پیوسته ابرویت هلالست


خیالت بسکه می‌آید بچشمم

اگر خوابم بچشم آید خیالست


چو داند حال او کز تشنگی مرد

کسی کو برلب آب زلالست


بگو ای باغبان با باد شبگیر

که بلبل در قفس بی پر و بالست


نسیم نافه یا بوی عبیرست

شمیم روضه یا باد شمالست


مقیم ار بنگری در عالم جان

میان لیلی و مجنون وصالست


اگر در عالم صورت فراقست

بمعنی با تو ما را اتصالست


چرا وصل تو برخواجو حرامست

نه آخر خون مسکینان حلالست