غزلیات خواجوی کرمانی

[sorna]

یاد باد آن روز کز لب بوی جان می‌آمدت

خط بسوی خاور از هندوستان می‌آمدت


هر زمان از قلب عقرب کوکبی می‌تافتت

هر نفس سنبل نقاب ارغوان می‌آمدت


چون خدنگ چشم جادو می‌نهادی در کمان

ناوک مژگان یکایک برنشان می‌آمدت


چون ز باغ عارضت هر دم بهاری می‌شکفت

هر زمان مرغی بطرف گلستان می‌آمدت


در چمن هر دم که چون عرعر خرامان می‌شدی

خنده بر بالای سرو بوستان می‌آمدت


چون جهان را برخ آرام جان می‌آمدی

از جهان جان ندا جان و جهان می‌آمدت


در تکلم لعل شیرینت چو می‌شد در فشان

چشمه‌های آب حیوان از دهان می‌آمدت


چون میان بوستان از دوستان رفتی سخن

گاه گاهی نام خواجو بر زبان می‌آمدت

[sorna]

از سر جان درگذر گر وصل جانان بایدت

بر در دل خیمه زن گر عالم جان بایدت


داروی درد محبت ترک درمان کردنست

دردی دردی بنوش ار زانک درمان بایدت


داده‌ئی خاتم بدست دیو و شادروان بباد

وانگه از دیوانگی ملک سلیمان بایدت


راه تاریکی نشاید قطع کردن بی‌دلیل

خضر راهی برگزین گر آب حیوان بایدت


از سر یکدانه گندم در نمی‌آری گذشت

وز برای نزهت دل باغ رضوان بایدت


راه دریا گیر اگر لؤلؤی عمانت هواست

دست دربان بوس اگر تشریف سلطان بایدت


حکم یونان یابد آنکش حکمت یونان بود

حکمت یونان طلب گر حکم یونان بایدت


دل بناکامی بنه گر کام جانت آرزوست

ترک مستوری بده گر عیش مستان بایدت


بی سر و سامان درآ خواجو اگر داری سری

وز سر سر در گذر گر زانک سامان بایدت

[sorna]

ساقیا ساغر شراب کجاست

وقت صبحست آفتاب کجاست


خستگی غالبست مرهم کو

تشنگی بیحدست آب کجاست


درد نوشان درد را به صبوح

جز دل خونچکان کباب کجاست


همه عالم غمام غم بگرفت

خور رخشان مه نقاب کجاست


لعل نابست آب دیده ما

آن عقیقین مذاب ناب کجاست


تا بکی اشک بر رخ افشانیم

آخر آن شیشه گلاب کجاست


بسکه آتش زبانه زد در دل

جگرم گرم شد لعاب کجاست


از تف سینه و بخار خمار

جانم آمد بلب شراب کجاست


دلم از چنگ می‌رود بیرون

نغمه‌ی زخمه‌ی رباب کجاست


بجز از آستان باده فروش

هر شبم جایگاه خواب کجاست


دل خواجو ز غصه گشت خراب

مونس این دل خراب کجاست

[sorna]

ای باغبان بگو که ره بوستان کجاست

در بوستان گلی چو رخ دوستان کجاست


وی دوستان چه باشد اگر آگهی دهید

کان سرو گلعذار مرا بوستان کجاست


تا چند تشنه بر سر آتش توان نشست

آن آب روح‌پرور آتش نشان کجاست


در دم بجان رسید و طبیبم پدید نیست

دارو فروش خسته دلانرا دکان کجاست


من خفته همچو چشم تو رنجور و در دلت

روزی گذر نکرد که آن ناتوان کجاست


چون ز آب دیده ناقه ما در وحل بماند

با ما بگو که مرحله کاروان کجاست


از بس دل شکسته که برهم افتاده است

پیدا نمی‌شود که ره ساربان کجاست


در وادی فراق بجز چشمهای ما

روشن بگو که چشمه‌ی آب روان کجاست


خواجو ز بحر عشق کران چون توان گرفت

زیرا که کس نگفت که آنرا کران کجاست

[sorna]

منزلگه جانست که جانان من آنجاست

یا روضه‌ی خلدست که رضوان من آنجاست


هردم بدلم می‌رسد از مصر پیامی

گوئیکه مگر یوسف کنعان من آنجاست


پر می‌زند از شوق لبش طوطی جانم

آری چکنم چون شکرستان من آنجاست


هر چند که در دم نشود قابل درمان

درد من از آنست که درمان من آنجاست


شاهان جهان را نبود منزل قربت

آنجا که سراپرده‌ی سلطان من آنجاست


جائیکه عروسان چمن جلوه نمایند

گل را چه محل چونکه گلستان من آنجاست


برطرف چمن سرو سهی سر نفرازد

امروز که آن سرو خرامان من آنجاست


بستان دگر امروز بهشتست ولیکن

هرجا که توئی گلشن و بستان من آنجاست


مرغان چمن‌باز چو من عاشق و مستند

کان نرگس مست و گل خندان من آنجاست


گر نیست وصولم به سراپرده‌ی وصلت

زینجا که منم میل دل و جان من آنجاست


از زلف تو کوته نکنم دست چو خواجو

زیرا که مقام دل حیران من آنجاست

[sorna]

این باد کدامست که از کوی شما خاست

وین مرغ چه نامست که از سوی سبا خاست


باد سحری نکهت مشک ختن آورد

یا بوئی از آن سلسله غالیه‌سا خاست


گوئی مگر انفاس روان‌بخش بهشتست

این بوی دلاویز که از باد صبا خاست


برخاسته بودی و دل غمزده می‌گفت

یا رب که قیامت ز قیام تو چرا خاست


بنشین نفسی بو که بلا را بنشانی

زان رو که ز بالای تو پیوسته بلا خاست


شور از دل یکتای من خسته برآورد

هر فتنه و آشوب کز آن زلف دوتا خاست


این شمع فروزنده ز ایوان که افروخت

وین فتنه نو خاسته آیا ز کجا خاست


از پرده برون شد دل پرخون من آندم

کز پرده‌سرا زمزمه‌ی پرده‌سرا خاست


خواجو بجز از بندگی حضرت سلطان

کاری نشنیدیم که از دست گدا خاست

[sorna]

ایکه از باغ رسالت چو تو شمشاد نخاست

کار اسلام ز بالای بلندت بالاست


شکل گیسوی و دهان تو بصورت حامیم

حرف منشور جلال تو بمعنی طاهاست


شب که داغ خط هندوی تو دارد چو بلال

دلش از طره عنبر***ت پر سود است


زمزم از خجلت الفاظ تو غرق عرقست

مروه از پرتو انوار تو در عین صفاست


هر که او مشتریت گشت زهی طالع سعد

وانک در مهر تو چون ماه بیفزود بکاست


پیش آن سنبل مشکین عبیر افشانت

سخن نافه‌ی تاتار نگویم که خطاست


در شب قدر خرد با خم گیسویت گفت

«ایکه از هر سر موی تو دلی اندرو است


از تو موئی بجهانی نتوان دادن از آنک

«یک سر موی ترا هردو جهان نیم بهاست »


قطره‌ئی بخش ز دریای شفاعت ما را

کاب سرچشمه‌ی مهرت سخن دلکش ماست


در تو بستیم بیک موی دل از هر دو جهان

که بیک موی تو کار دو جهان گردد راست


مکن از خاک درخویش جدا خواجو را

که بود خاک ره آنکس که ز کوی تو جداست

[sorna]

گر نه مرغ چمن از همنفس خویش جداست

همچو من خسته و نالنده و دل ریش چراست


آن چه فتنه‌ست که در حلقه رندان بنشست

وین چه شورست که از مجلس مستان برخاست


گر از آن سنبل گلبوی سمن فرسا نیست

چیست این بوی دلاویز که با باد صباست


تا برفتی نشدی از دل تنگم بیرون

گر چه تحقیق ندانم که مقام تو کجاست


شادی وصل نباید من دلسوخته را

اگرش این همه اندوه جدائی ز قفاست


بوصال تو که گر کوه تحمل بکند

این همه بار فراق تو که برخاطر ماست


محمل آن به که ازین مرحله بیرون نبرم

که ره بادیه از خون دلم ناپیداست


به رضا از سر کوی تو نرفتم لیکن

ره تسلیم گرفتم چو بدیدم که قضاست


چه بود گر به نمی نامه دلم تازه کنی

چه شود گر به خمی خامه کنی کارم راست


گر دهد باد صبا مژده‌ی وصلت خواجو

مشنو کان همه چون درنگری باد هواست

[sorna]

دلبرا سنبل هندوی تو در تاب چراست

زین صفت نرگس سیراب تو بیخواب چراست


چشم جادوی تو کز باده‌ی سحرست خراب

روز و شب معتکف گوشه محراب چراست


نرگس مست تو چون فتنه ازو بیدارست

همچو بخت من دل سوخته در خواب چراست


مگر از خط سیاه تو غباری دارد

ورنه هندوی رسن باز تو در تاب چراست


جزع خون‌خوار تو گر خون دلم می‌ریزد

مردم دیده‌ی من غرقه‌ی خوناب چراست


از درم گر تو بر آنی که برانی سهلست

این همه جور تو با خواجو ازین باب چراست

[sorna]

کار ما بی قد زیبات نمی آید راست

راستی را چه بلائیست که کارت بالاست


چون قد سرو خرام تو بگویم سخنی

در چمن سرو ببالای تو می‌ماند راست


بخطا مشک ختن لاف زد از خوش‌بوئی

با سر زلف تو پیداست که اصلش ز ختاست


زیر هر موی چو زنجیر تو دیوانه دلیست

روی بنمای که چندین دل خلقت ز قفاست


با تو یکتاست هنوز این دل شوریده‌ی من

چون سر زلف کژت قامتم ار زانک دوتاست


رسم باشد که بانگشت نمایند هلال

ابرویت چون مه نوزان سبب انگشت‌نماست


نرگس جادوی مست تو بهنگام صبوح

فتنه‌ئی بود که از خواب صبوحی برخاست


متحیر نه در آن شکل و شمایل شده‌ام

حیرتم در قلم قدرت بیچون خداست


بحقیقت نه مجازست بمعنی دیدن

صورتی را که درو نور حقیقت پیداست


نبود شرط محبت که بنالند از دوست

زانک هر درد که از دوست بود عین دواست


خواجو ار زانک ترا منصب لالائی نیست

زاده‌ی طبع ترا لل لالا لالاست