ضرب المثل های گیلکی

[R A H A]

حاجی حاجیه کویا دینه، مکه!

حاجی حاجی را کجا می بیند، مکه!

در مواقعی می آید که چیزی قابل اعتبار نباشد.........................

حرف خوش، خوش آوره

حرف خوش ، خوشی می آورد....................................

حرفم کی زنی انی ماده سر مانه

حرف هم که بزنی به او بر می خورد.

گند دماغ است، هر حرفی را به دل می گیرد، یا این که او را حتی نمی توان نصیحت کرد............

حرف نزه، حرف نزه، حرفم که بزه بوگوفته گو

حرف نزد، حرف نزد، زمانی هم که حرف زد گفت گه.

کسی که هیچ کاری انجام ندهد و وقتی هم که کاری بخواهد انجام دهد آنرا خراب کند...........................................

حسرت به دیله کل خدیجه، بمرده نیده نوه نتیجه

خدیچه کچل حسرت به دل، بالاخره بی آنکه نوه نتیجه هایش را ببیند مرد

چه بسا آرزوهایی که به گور رفت............................................ .

[R A H A]

»آب مرا نشه سیا کلاچه سیفیده کودن.

کلاغ سیاه را با آب نمی توان سفید کرد؛ ننگ با رنگ پاک نمیشود.
2»آخوند موفته بیده ، کرا خو ساکودانی رم سرکیتاب واکونه.
آخوند مفت پیدا کرده، دارد طالع توله سگ هایش را هم میبیند.
3»آدم خو آبه دینه ور زنه.
بی گدار به آب نزن ، اول گز کن بعد پاره کن یا گز نکرده پاره نکن.
4»آدم خودا گیر دکفه، گدا گیر دنکفه.
گیر غضب و بی مهری خدا بیفت دون همتی آدم گدا صفت نیفت.
5»آدم خر ببه ، گیرفتار خر نبه.
آدم خودش خر بشه بهتره تا که گرفتار خر بشه.

6»آدم به گبه ، حیوان به لافند.

آدم حرف سرش میشود ، حیوان فقط طناب و افسار.
7» آدم چوس خور دوتا خرج داره .
خرج آدم خسیس دو برابر است.
8»آدم خو دسه شال کونه ویجا گرمه نوکونه .
آدم دست یخ کرده اش را در ک..... شغال گرم نمیکند.
از نو کیسه توقع نداشته باش.
9»آدم دیل وا وسعت بداره.
با ریسک خطر و بیم هلاک بایستی مصمم کار شد. دل آدم باید بزرگ باشه.

10»آدمه قسمته سیمرغ نتانه بردن.

قسمتی که ترا نیافریدند ـ گر سعی کنی میسرت نیست.

[R A H A]

1 ـ می سر بو بو آستانه گمج.

از حرف زدن زیادت سرم همچو ظرف سفالین آستانه ورم کرد.

2ـ امی مزار سر دینرین فاتحه خوانی تی پیشکش.
به قبر ما نرین فاتحه خوانی پیشکشت.
3ـمی ره گاب گو آب بیگیفته .
برایم پاپوش دوخته ، درد سر ساخته.
4ـ انده بوگو تا تی کون به گب بایه .
آنقدر بگو تا جان از ک..ت در رود.
5ـ انقذه داره کی از انی دوماغ پره فیوه .
پولش از پارو بالا میرود.
6 ـ انــی بج واجور داره .
خرش می رود ، حرفش در رو دارد .
7 ـ توند بیشی گیدی بیجی ،سوست بیشی گیدی گیجی .
تند بری میگن حرام زاده ای ، سست بری میگن گیجی .
8 ـ انه دوز فاندم ببره دوساق خانه .
دزد به دستش نمیدهم تا به زندان ببرد .
9 ـ انی گاب بامو ، امی پرچین سره دیره .
از آن روزی که گاوش آمده به پرچین ما ریده قوم خویش شدیم .
10ـ انی واسخوسته آدم ، صدسال پاکی ناره .
کسی که تنه اش به تنه او بخورد ، تا صد سال پاک نمی شود .

[R A H A]

ضرب‌المثل‌های گیلانی


آئووو... اینه مچه سر کور مگز وازکونه
روی لبش, مگس کور پرواز می‌کند.
منظور: ترسو است, دم فرو بسته است.

***
آئیله گرسنای, ولی انجیل پوچی خوب وخت دانه
آئیل گرسنه است, اما پختن و رسیدن انجیر برای خود وقت دارد
منظور: هر کاری وقتی دارد.
******


آخر (کولک- مرغانه) امه سر دشکنی؟!
آخر (تخم مرغ کرچ) را بر سر ما شکستی؟!
آخر کاسه و کوزه ها را به پای ما شکستی؟! آخر گند و کثافت کار را به تن ما مالیدی؟!

*******
(شکسته- پورد) بی بخت آدمون رفا نای
(شکسته – پل) پل شکسته منتظر آدمهای بدبخت است
حوادث بد همیشه سراغ آدمهای بدبخت را می‌گیرد.

********
بلنده ورزای و شاقون تیج بیرون میرزای و درون هیچ
گاونر بلند, با شاخهای تیز هستی, در بیرون شیک پوش و خوش هیات هستی, درون هیچ
منظور: از برون عالی و از درون خالی (صورت خوب, سیرت بد)
********

تی نان گرمون, تی آو سرد!
نانت گرم باد, آبت سرد!
دنیا در کام تو باد! دعای خیر در حق کسی کردن.

******
تی مآرت سر پا بیچه مگه؟
مگه مادرت ترا سر پا زاییده؟
به کسی که جایی وارد می‌شود همه نشسته‌اند و جای خالی باشد و هر چه اصرار ورزند بنشیند و ننشیند گویند.

******
خدا خر- ه شاخ هندا, مار- ه میجک!
خدا خر را شاخ نداد, ما را مژه!
منظوز: اگر قدرت داشتی پدر مردم را در می‌آوردی. خدا ترا شناخت و از این بهتر نیافرید

[R A H A]

---

تی ماچیا ناخایم تی دماغ گزه یا مرا ونسین
(ti machchiaya nakhayam ti damagh goze ya mara vensin)
کنایه ار: محبتت رو نمیخوام فقط به من ضرر نزن
***

سنگ به دریا چی کونه؟
کوه وا دکلایه تا دریا پورا به
sang be darya chi ****eh?
kooh va dakalahe ta darya pora beh

yani:ye shekame kheyli gondaro...ye chzie kam por neikone
یعنی شِکم خیلی گنده رو ،یه چیز کم پُر نمیکنه...

.................................................. ........
انی بج واجور داره
یعنی خرش میره، حرفش اعتبار داره

توضیح: بج یعنی برنج
واجور هم به معنای بالا اومدنه


خر خفته جو نمیخوره
(یعنی وقتی دراز کشیدی غذا نخور ).
*******

آدم چوس خور دوتا خرج داره .


âdam chos kho, do tâ kharj dâre
خرج آدم خسیس دو برابر است.

....................
........................
.
خر خسته و خدای ناراضی
(یعنی کسی که از صبح تا شب دنبال یه کاری میره و به نتیجه نمیرسه )


.................................
آسمان لواش ببه دریا تورشه آبه، باز تی شکمه ره کم آیه( شکمو)
Asman lavash bebe, darya turshe abe, baz ti shekame re kam aye
*******
آسمان کون بترکسته، هه ایتا بیرون فوتورکسته ( از خود راضی)
asemane kun beterkeste ha ita biroon fotorkeste
*****

از حج حاجی ام کرایه خانه فگیره ( پول دوست)
Az haj haji am kereye khane fagire
********
خیلی پاچه سفیدی داره، شلته کوتایم دوکونه ( گل بود و به سبزه نیز آراسته شد)
Kheili pache sefidi dare shalte kotayem dukune.


...................................
از دیگ چوبین کسی حلوا نخورده است .!

معنی : از آدم ناجوان مرد و نانجیب نباید انتظار نیکی و احسان داشت.