اتوبوس ( دفتر سفید / دفتر سیاه ) | فهیمه رحیمی

[R A H A]

(129)
شام در سکوت صرف شد و پس از آن میوه آوردند . از ترس لب به میوه نزدم و در مقابل پرسش زن عمو که پرسید ( کسالت که نداری . داری ؟ ! ) گفتم ( نه ، حالم خوب است ) . نیما گفت ( مینو خانم خسته راه است ) . زن عمو نگاهی به ساعت پاندول دار روی دیوار انداخت و گفت ( دختر ها دیر کرده اند ) . عمو پرسید ( این وقت با چه کسی بر می گردند ؟ ) زن عمو گفت ( شاهین آنها را می رساند . نگران نباش ) . در میان گفت و گو صدای بوق اتومبیل آمد و زن عمو گفت ( رسیدند ) . دلشوره پیدا کردم و از ترس آنکه مبادا خودم را خیس کنم به طرف دستشویی دویدم . وقتی بیرون آمدم دختر عمو ها هنوز وسط هال بودند و با مادرشان گفت و گو می کردند . زن عمو متوجه ام شد و رو به دختر ها کرد و گفت ( بچه ها دختر عمویتان آمده ) . آن دو به سویی که مادرشان نگاه می کرد برگشتند و مرا دیدند که ساکت و خموش ایستاده ام . نسترن و نرگس با دیدن من در لباس کامل عزا خود را جمع و جور کردند و با اندوهی تصنعی پیش آمدند و خوشامد گفتند . دستهایشان نرم و لطیف بود ، اما گرم و صمیمی نبود . شاهین به دنبال نیما وارد شد و آخرین فردی بود که آن شب با وی آشنا شدم . چشمان زاغ و زیرکش را به چهره ام دوخت و گفت ( به شهر ما خوش آمدید ) . خواستم لبخند بزنم اما لبهایم بی حس بود . نیما همه را بار دیگر به اتاق پذیرایی دعوت کرد و من باز هم از خوردن میوه و چای سر باز زدم و فقط به تعریف دختر ها از جشن گوش سپردم . اقرار می کنم که آن شب تا صبح از وحشت بستر خیس خوابم نبرد و چندین بار به دستشویی رفتم . سیاهی شب جای خود را به سپیدی صبح می داد که از بانگ خروس و صدای ماکیان دیگر فهمیدم که آفتاب دمیده است . با این خیال که دیگر بستر خود را تر نمی کنم خوابم برد . زمانی دیده گشودم که زن عمو با صدای بلند به کسی فرمان می داد . با وحشت بلند شدم و به بسترم دست کشیدم . نمی دانی چقدر خوشحال شدم وقتی آن را خشک دیدم . سرم را روی تشک گذاشتم و خدا را شکر کردم که آبرویم را خریده است . لباس مشکی را مجددا پوشیدم و از اتاق خارج شدم . زن عمو به سلام و صبح بخیرم پاسخ داد و گفت ( مینو خانم دوست ندارم اول صبح چشمم به لباس عزا بیفتد . لطفا تا اینجا هستید لباس رنگی بپوشید ) . با گفتن ( متاسفم ) به اتاقم برگشتم و لباس شکلاتی رنگ را پوشیدم . اطاعت از دستور زن عمو موجب یک لبخند روی لبهای قرمز رنگ او شد . دختر ها هنوز خواب بودند . عمو مرا به نام صدا زد و من به طرف صدا حرکت کردم . عمو به تنهایی صبحانه می خورد . به سماور اشاره کرد و گفت ( برای خودت چایی بریز و بیا با هم صبحانه بخوریم ) . تصمیم گرفته بودم کمتر از مواد آبکی استفاده کنم . به همین دلیل فنجانم را تا نیمه چای کردم و با عمو صبحانه خوردم . عمو برای برداشتن تکه نانی دست دراز کرد و دستش به دستم خورد که سبد نان را می خواستم مقابلش بگذارم . حس لمس کردن و یکی بودن در من قوت گرفت و بی اختیار با دست دیگرم دست عمو را گرفتم . متعجب نگاهم کرد . گفتم ( عمو جان متشکرم ) . به رویم لبخند زد و با گزیدن لبش مرا از ادامه سخن باز داشت . زن عمو وارد شد و گفت ( این پسرک نمی خواهد آدم بشود . چند بار باید به او گفت که گوسفند ها را از در باغ بیرون ببرد . باز هم گوش نکرده و آنها را از در حیاط برده . نمی دانی حیاط چه بویی گرفته ) . عمو خندید و با تمسخر گفت ( شیر و ماست و کره و گوشتشان خوب است ، اما بویشان بد است ؟ این همه حسن را به یک عیب ببخش ) . زن عمو گوشه چشم نازک کرد و گفت ( کی می شود به شهر برگردیم ) . شاهین هنگام ورود آخر صحبتهای زن عمو را شنید و پرسید ( چیزی در شهر می خواهی ؟ ) زن عمو گفت ( نه ، دلم می خواهد زود تر برگردم و از این بو خلاص شوم ) . شاهین که منظور او را درک نکرده بود ، صبح بخیر آرامی گفت و پشت میز نشست . زن عمو برایش صبحانه مخصوص روی میز گذاشت . من و عمو فقط به خوردن نان و مربا قناعت کرده بودیم . اما صبحانه شاهین تخم مرغ هم داشت . شاهین یکی از آنها را بر داشت و با پشت قاشق ضربه ای کوتاه به نوک آن زد و پوست اندکی از تخم مرغ را بر داشت و بعد با همان قاشق داخل تخم مرغ را هم زد ، نمک پاشید و قاشق ، قاشق مثل وقتی که غذا در دهان کودکی بگذارند آن را خورد . به جای شیرین کردن چای نان و کره و مربا خورد و سپس چایش را تلخ سر کشید .

[R A H A]

(130)
هنوز میز صبحانه را جمع نکرده بودیم که اقدس خانم وارد شد . زن عمو مثل کسی که به زیر دستش فرمان می دهد گفت ( زود تر دست به کار شو و نان را آماده کن تا نسترن و نرگس نان گرم بخورند ) . خاله اقدس چادر را بر داشت و روسری اش را صاف کرد و دستکهای روسری را پشت سر گره زد . به خودم جرات دادم و به خاله گفتم ( می خواهید کمکتان کنم ؟ ) نگاهش را به دیدگانم دوخت و پرسید ( تا به حال نان پخته ای؟ ) گفتم ( نه ! ) پوزخندی زد و گفت ( پس نمی توانی کمکم کنی ) . خاله اقدس و زن عمو از در خارج شدند و عمو و شاهین هم از پشت میز بلند شدند . گفته نیما را به یاد آوردم که گفت – اگر در کار های خانه مادر را کمک کنی محبت او را به دست می آوری - . تند و تند میز غذا خوری را جمع کردم و ظروف نشسته را شستم و خشک کردم . آب گلدان روی میز را هم عوض کردم و با نگاهی به اطراف مطمئن شدم که همه جا تمیز است . از سالن خارج شدم . بوی علفهای خود رو و بوی درختان مرا به سوی خود کشاند و قدم زنان تا آخر باغ رفتم . پشت سیمهای خار دار ، شالیزار وسیعی بود . حضور کسی را حس کردم . نسترن در لباس خواب کنارم ایستاده بود . پرسید ( تا به حال شالی دیده بودید ؟ ) گفتم ( نه ! ) گفت ( تمام این زمینها مال پدر است . جز اینها چند قطعه زمین چای کاری هم داریم ) . بی اختیار زمزمه کردم ( عمو جان مرد ثروتمندی است ) . نسترن خندید و گفت ( اما نه به قدر پدر تو. . پدر می گوید شما بیش از او ثروت دارید و به همین دلیل است که ما را قابل معاشرت نمی دانستید ) . مبهوت چشم به شالیزار دوخته بودم و گفته های نسترن گیجم کرده بود . زمزمه کردم ( تو پدر و مادرم را دیده بودی ؟ ) لبهایش را جمع کرد و گفت ( نه ) . می خواستم سوال دیگری مطرح کنم که نیما رسید و از من پرسید ( دوست داری ده را ببینی ؟ ) چون کاری نداشتم موافقت کردم و هر دو پیاده از خانه خارج شدیم .
کوچه باغی بس مصفا دیدم که پیچکهای وحشی از روی دیوار به کوچه سر کشیده بودند . به دنبال هم از یک سر بالایی بالا رفتیم . مقابل رویمان استخری نمایان شد و نیما به آب اشاره کرد و گفت ( این آب بندان است ) . تعدادی مرغابی در آب شنا می کردند . سکوتی ملکوتی بر فضا حاکم بود . نیما گفت ( بیا کمی زیر درخت بنشینیم ) . لحنش گرم بود و حس اعتماد را در من بر انگیخت . هنوز کاملا ننشسته بودم که چیزی در کنارم به هوا جهید و به درون آب پرید . جیغ بلندی کشیدم . نیما با صدای بلند خندید و گفت ( نترس دختر جان ؛ قورباغه که ترس ندارد ) . حس کردم باید به دستشویی بروم . بلند شدم و گفتم ( بهتر است برگردیم ) . نیما باز هم خندید و گفت ( دختر ترسو اگر وجود یک قورباغه تو را این قدر به وحشت انداخته است چیز دیگری ببینی چه می کنی ؟ ) این پا و آن پا می شدم و می خواستم هر چه زود تر به خانه برگردم . چند گام هم برداشتم . نیما که متوجه شده بود بدون او قصد برگشتن دارم بلند شد و با من به راه افتاد . ترکه ای در دست داشت ، از کنار بوته ای گذشتیم . نیما گفت ( چند لحظه صبر کن ) ، بعد با ترکه لای بوته را باز کرد و من چشمم به تعدادی مار افتاد که در هم می لولیدند . این بار به طور وحشتناکی جیغ کشیدم و فرار کردم . همچنانکه می دویدم خود را هم خیس می کردم . شیب آب بندان موجب شد سر بخورم و درون گودال آبی بیفتم . پایم به شدت درد گرفته بود و لباس شکلاتی رنگم با گل در آمیخته بود . بلند شدم و با همان وضع به طرف خانه راه افتادم . نیما خود را به من رساند و با خشم فریاد کشید ( معلوم است چه می خواهی بکنی ؟ اون از دیروز و این هم از امروز ) . حرف نیما مرا بر جایم میخکوب کرد . سرم را روی دیوار باغ گذاشتم و گریستم . نیما دلداریم داد و گفت ( متاسفم . قصد ترساندن تو را نداشتم . توی ده مار آبی فراوان است . بهتر است به این مسائل عادت کنی و خو بگیری ) . کمکم کرد تا به خانه برگشتیم . بدبختانه همه در حیاط جمع بودند و با مشاهده من در آن وضعیت به خنده افتادند . نرگس با تمسخر گفت ( باتلاق نوردی داشتی ؟ ) و زن عمو ابرو هایش را در هم کشید و گفت ( ببین چه به روز لباسش آورده ؟ آه . . . با این لباس که نمی توانی قدم به داخل بگذاری . همه جا را کثیف می کنی ) . عمو رو به پیر مرد باغبان کرد و گفت ( شیلنگ را وصل کن تا همینجا خودش را تمیز کند ) . پیر مرد باغبان شیلنگ را به دستم داد و رفت تا من خود را آزادانه بشویم . بقیه هم داخل خانه شدند و من در همان جا حمام کردم . نسترن لباس آورد و با لحنی دوستانه گفت ( زیاد غصه نخور ، آن پیراهن زیاد هم به صورتت نمی آمد ) . وقتی به اتفاق او وارد شدم ، جو را به نفع خود دیدم . زن عمو گفت ( کار اشتباه نیما را ببخش . به یاد بابا افتادم که می گفت – عذر خواهی هیچ گاه انسان را کوچک نمی کند - . این یاد آوری موجب شد تا لب به سخن باز کنم و بگویم ( از همگی معذرت می خواهم کار بچگانه ای مرتکب شدم ) . عمو به رویم لبخند زد و دختر ها که آماده رفتن از خانه بودند ، بدون توجه رو به زن عمو کردند و گفتند ( برای ناهار بر می گردیم ) و با عمو خانه را ترک کردند . من هم به اتاقم رفتم و بی هدف گوشه ای نشستم و به تو و منصور فکر کردم .

[R A H A]

(131)
من می بایست راهی برای کمک به شما پیدا می کردم . این قولی بود که به یکدیگر داده بودیم و من صاحب عمویی بودم که ثروتمند بود . به خودم گفتم – مهمان دو روزه که نمی تواند تقاضایی از صاحبخانه بکند . بهتر است مدتی بگذرد و بعد تقاضایم را مطرح کنم - . دلم می خواست آلبوم خانوادگیشان را می دیدم . شاید در میان عکسها نشانی از پدر می یافتم . زن عمو را مقابل میز توالت یافتم که موهایش را می پیچید . گفت ( کمک کن تا پشت مو هایم را هم بپیچم ) دستم آشکارا می لرزید ، اما خوشبختانه کارم فقط نگهداشتن تکه ای از موی او بود . کار پیچیدن که تمام شد زن عمو نفس بلندی کشید و گفت ( ده حوصله آدم را سر می برد . اینجا فقط باید کار کرد ) . چشمم به ناخنهای مانیکور شده اش افتاد و حرف او را تصدیق کردم . زن عمو گفت ( چند سال توی پانسیون گذراندی ؟ ) ستون پشتم تیر کشید . به زن عمو از درون آینه نگریستم و آرام زمزمه کردم ( خیلی وقت است ) . زن عمو گفت ( روانشناسها معتقدند بچه هایی که در پانسیون و شبانه روزی برزگ می شوند غالبا عقده ای بار می آیند و دوری از پدر و مادر آنها را حسود و کینه توز می کند . تو جزو آن دسته که نیستی ؟ ) به رویش فقط لبخند زدم . بلند شد و گفت ( شاید مادرت به تو گفته باشد که نیما پسر حقیقی عمویت نیست ) . گفتم ( نمی دانستم ) . زن عمو خندید و گفت ( ایرادی ندارد که بدانی نیما از همسر اول من است . او پیر مرد ثروتمندی بود که زود مرا بیوه کرد . نیما هنوز خیلی کوچک بود که با عمویت ازدواج کردم و او عمویت را پدر خودش می داند . من با وجود نیما همسر شایسته ای نصیبم شد . عمویت پدر و همسر خوبی است ) . پرسیدم ( شما مادرم را دیده بودید ) . چینی بر پیشانی انداخت و گفت ( نه ! مادرت به قدری به زیبایی و ثروت خودش می بالید که با هیچ یک از اقوام شوهرش معاشرت نمی کرد . ولی پدرت را یک بار دیدم . خیلی به آقا نصرالله شباهت داشت . این طور نیست ؟ ) بی اختیار سر فرود آوردم و گفته ای را تایید کردم که تا آن موقع با آن رو به رو نشده بودم . زن عمو چین پیراهنش را صاف کرد و گفت ( تو چشمهای زیبایی داری . شاید به مادرت شبیه هستی . آقا نصرالله خیلی از چشمان او تعریف می کند ) . گفتم ( مادر زیبا بود ، اما من نیستم ) . زن عمو با صدای بلند خندید و گفت ( تواضع هم داری و این برای دختر حسن است ) . از زن عمو خوشم آمد .
بدری ! از ینکه نامه ام خسته ات کرد مرا ببخش . دوست داشتم لحظاتی به چیز های خوب فکر کنی و باور کنی که انسانهای خوب هم کم نیستند . در رویا می شود انسانها را با خصایص انسانی تصور کرد . می دانم که لبخند تمسخر بر لب آورده ای و با خودت می گویی باز این دختر رویایی شد و رویایی فکر کرد . بسیار خوب واقعیت را می نویسم .
لباس برایم خریده شد اما در هیچ خانه ای زده نشد و من با همان هیبت به خانه عمو قدم گذاشتم . می توانم تصور کنم که لبخندت به تبسمی شیرین و واقعی تبدیل شده است . آری خواهرم ! واقعیت هر چند تلخ باشد ، برای من و تو شیرین تر از رویای مجازی است . من به هیچ اتاقی راه داده نشدم و کسی به استقبالم نیامد . حالا راحت باش و بقیه نامه ام را بخوان .
آفتاب غروب کرده بود که رسیدیم . پیر مرد باغبان بقچه ام را که نیما با دو انگشت گرفته بود به دست گرفت و مرا با خود برد . هیچ کدام حرف نزدیم . نه او چیزی گفت و نه من چیزی پرسیدم . سیاهی شب مانع از دیده شدن رنگ مهتابیم بود . اتاقی دارم ، این را باور کن . جای تو و منصور بسیار خالی است . اتاق من گچی است و یک بوی بد در آن پیچیده که فکر می کنم به آغل گوسفندان خیلی نزدیک است . یک تخت خواب موریانه خورده دارم ، درست مثل تخت خواب خودمان و یک تشک ابری که رویه راه راه آن مرا به یاد کت و شلوار منصور می اندازد . رنگ و روی آن رفته ، پتو هم ملافه ندارد و زبر است ، ضخامتش هم بد نیست . جا جیمی توی اتاق پهن است . آن هم راه راه است . وقتی راه می روم زیر پایم صدا می کند . زیر جا جیم کاغذ نیست ، حصیری است که جا جیم را ضخیم می کند .
اتاقم پنجره کوچکی دارد که رو به باغ باز می شود . چشم اندازم زیباست تا دلت بخواهد درخت پرتقال و نارنگی دارم . اطراف باغچه با قالبهای سیمانی مفروش است که خزه بسته اند و از لای آنها علفهای خود رو به بیرون سرک کشیده اند . یک شیر آب با لوله کوتاه در کنار باغچه است . از پنجره ام می توانم آغل گوسفندان و اتاق مرد باغبان را ببینم . فکر می کنم عمو بهترین اتاق آخر باغ را به من داده باشد . از سخاوت او شرمنده ام ! اتاقم برق دارد و یک لامپ کم نور که از سقف چوبی آن آویزان است . رنگ پنجره چوبی ام آبی است ، شاید روزی رنگ زیبایی داشته اما اکنون بیشتر به سیاه متمایل شده و حفره هایی که نشان از موریانه می دهد . پنجره کاملا چفت نمی شود و من از این بابت خوشحالم . شب دیر وقت بود که مرد باغبان در یک بشقاب برایم غذا آورد . دو تا تخم مرغ یک گوجه فرنگی و تکه ای نان . می خواستم تخم مرغ را همان طور که منصور ادای دکتر خبیری را در می آورد بخورم که متاسفانه سفت بود و نمی شد قاشق قاشق بخورم . گرسنه بودم اما تخم مرغ بدون نمک از گلویم پایین نمی رفت . نان و گوجه فرنگی را خوردم و دراز کشیدم و به تو و منصورفکر کردم . دختر بی اراده ای هستم که نمی توانم از ریزش اشکم جلوگیری کنم . بغض داشتم و بدون علت گریه کردم . اما خوابم نبرد . شب غریبی بود و سکوت شب را فقط صدای غوکی بر هم می ریخت . از ترس نخوابیدم و دو بار یواشکی کنار باغچه رفتم . تو که می دانی به قصد انجام چه کاری ؟ !

[R A H A]

(132)

صبح خیلی زود از صدای بع بع گوسفندان بلند شدم و کنار پنجره ایستادم . بوی آغل خیلی وحشتناک تر از بوی . . . . پسرکی گوسفندان را هی می کرد و رمه کوچک را به جلو می راند . محو تماشای رمه بودم ، پشت سر آنها غاز ها و مرغابیهایی بود که در یک صف خارج می شدند . یک اردک سفید بالهایش را گشود و خستگی در کرد . با گشوده شدن در اتاقک کوچکتری ، مرغها و خروسها هم آزاد شدند و سکوت باغچه را بر هم ریختند . از اتاق خارج شدم و همانجا از شیر کنار باغچه صورتم را شستم . دست نمدارم را پشت آخرین بره ای که به دنبال چوپان می رفت کشیدم . دستم بوی پشم و آغل گرفت . بار دیگر دستم را شستم و روی پله به انتظار نشستم . پیر مرد باغبان طشتی آورد و به من گفت ( آنجا انبار است . مقداری نان خشک برای این زبان بسته ها خیس کن ) . طشت حلبی را برداشتم و به انباری رفتم . کیسه نان خشک را به راحتی یافتم و مقداری از آن توی طشت ریختم . اما کیسه گندم را پیدا نمی کردم . گیج و متحیر ایستاده بودم و به گونی هایی که روی هم چیده شده بود نگاه می کردم . پیر مرد باغبان از سر و صدای غاز ها به انباری سر کشید و پرسید ( چرا ماتت برده ) . گفتم ( نمی دانم گندم کجاست ) . به گونی کوچکی کنار گونی نان خشک اشاره کرد و گفت ( ایناهاش ، یک مشت بیشتر نریز ) صدای ماکیان با فراهم شدن صبحانه خوابید . پیر مرد گفت ( از میان چوبها چند ترکه نازک بردار و بیاور پشت انباری ) به دستور او چند تکه چوب برداشتم و پشت انباری بردم . یکی از چوبها را برگرداند و گفت ( نازکترش را بیاور . چوبی نازکتر باشد ) . دلم یکباره ریخت . با خود فکر کردم آیا – به جای ننه عذرا او می خواهد مرا تنبیه کند ؟ - چوب نازکی برداشتم و لرزان چوب را به دست او دادم . گفت ( حالا برو آغل را تمیز کن ) . قدم به درون آغل که گذاشتم سرم گیج رفت و حالم به هم خورد . اما از ترس خشم پیر مرد جارو را برداشتم و آغل را تمیز کردم و در دل به خود امیدوار شدم که لااقل من یک پله از گوسفندان بالا تر هستم . دستهایم آغشته به پشکل و تاپاله شده بود و تمام هیکلم بو می داد . به یاد ننه عذرا افتادم و سوزش ترکه را روی پا و دستم حس کردم .

دست و صورتم را می شستم که زنی قد کوتاه و چاق که چارقدش را محکم پیچیده بود مقابلم سبز شد و پرسید ( آن دخترک پرورشگاهی تو هستی ؟ ) پشتم تیر کشید و از اینکه آن پیر زن هم به اصل من واقف بود رنگ از چهره ام پرید و زیر لبی گفتم ( بله ) . چشمان سیاه و ریزش را به صورتم دوخت و گفت ( مبادا به گونی آرد دست بزنی ! خیر و برکت از آن می رود . حالا برو آقا نصرالله با تو کار دارد ) . بغض داشتم و به سختی از ریختن اشکم جلوگیری کردم . این اولین درس بود که آموختم . باید با خط دشت روی دیوار بنویسم – کودکان پرورشگاهی خیر و برکت را از آرد می برند - . تو هم این درس را یاد بگیر ! به طرف اتاق که نه ! به طرف ساختمان آجری حرکت کردم و عمو را آماده رفتن دیدم . به سلامم پاشخ سردی داد و سر داخل ساختمان کرد و کسی را صدا زد . زنی آراسته قدم به بیرون گذاشت و سر تا پایم را مثل یک خریدار بر انداز کرد . سلام کردم و او هم مثل عمو جواب سردی داد . زن عمو گفت ( کارت تمام شد ؟ ) با سر گفتم بله . خشمگین شد و گفت ( مگر لالی که با سر جواب می دهی ! ) گفتم ( بله ، تمام شد ) . گفت ( پس بیا تو کارت دارم ) . با او قدم به سالن بزرگی گذاشتم که در آن ، پشت میز غذا خوری بزرگی دو دختر و دو مرد جوان نشسته بودند . نیما را شناختم و سلام کردم . او جواب سلامم را گرمتر از عمو و زن عمو داد و حتی حالم را هم پرسید . دختر ها هم نگاه خریدارانه ای به من انداختند و آن که بزرگتر بود زود بینی اش را گرفت و گفت ( چه بوی بدی می دهد ) . دختر کوچکتر هم تایید کرد . زن عمو که متقاعد شده بود گفت ( از فردا توی آغل نمی روی و تنها به مرغها و خروسها دانه می دهی . حالا برو آشپزخانه و آنجا را تمیز کن ) . نمی دانی چقدر خوشحال شدم که از رفتن به آغل منع شدم . آشپزخانه که تمیز شد ، زن عمو گفت ( آن جارو را بردار و اینجا را هم تمیز کن ) . نگاهی به اطرافم انداختم و جارو را ندیدم . زن عمو از گیجی ام به خنده افتاد و یک لوله فلزی بلند به دستم داد و گفت ( این تکمه را فشار بده و این دسته را به جلو و عقب بکش ، اتاق تمیز می شود ) . و برای آنکه یاد بگیرم خودش ماشین کوچکی را روشن کرد و چند بار دسته ماشین را جلو و عقب کشید و کار را یادم داد . کار با جاروی برقی خیلی آسان بود ، نه گرد و خاک بلند می شد و نه کمرم خم می شد . از این کار خوشم آمد و تمام سالن و اتاقها را جارو کشیدم . هنگام گرد گیری تازه توانستم به اشیا پیرامونم نگاه کنم . عمو مرد ثروتمندی است . باور کن برای دلخوشی تو این را نمی گویم . تمام اتاقها فرش دارد و دختر ها اتاق مخصوص به خودشان دارند . اتاق خواب عمو و زن عمو بزرگتر است و یک آینه گرد و سفید کنار تخت دارد که روی آن پر است از شیشه های کوچک و بزرگ معطر . حتی از بوی گل یاسی که در اتاق خانم دکتر بود خوش بو تر است و از صابون عطری هم ! مثل آن بویی است که آن روز بازرس به خودش زده بود . یادت آمد ؟ من آرزو دارم که روزی یکی از همین شیشه های کوچک داشته باشم تا اتاقم به جای بوی آغل بوی عطر بگیرد . فکر می کنم اگر کمی از آن را به خودم بزنم آن بوی بد من هم از بین خواهد رفت .

درس دوم را هم زن عمو به من داد و من یاد گرفتم که به او نگویم زن عمو . فقط باید بگویم – خانم ! – این درس را هم باید زیر خط اولی روی دیوار بنویسم که دختر های پرورشگاهی حق نام بردن اقوام خود را ندارند و به جای گفتن زن عمو باید فقط بگویند خانم ! تو هم یاد بگیر و فراموش نکن !

[R A H A]

(133)

به تنهایی از خانه خارج شدم . این اجازه را خانم داد تا خانه را یاد بگیرم . خانه ییلاقی عمو خیلی با صفاست ، در آخر کوچه باغی واقع شده که پیچکها از دیوار آن به کوچه دزدانه نگاه می کنند . خواستم خانه را دور بزنم که مقابلم یک سر بالایی بود . مثل یک تپه . بالا رفتم و چشمم به یک دریاچه افتاد . درختهای زیادی در حاشیه دریاچه بود . مرغابیها در آن شنا می کردند . بی اختیار زیر درختی نشستم و محو تماشا شدم . قورباغه ای به درون آب پرید مرا هم از جا پراند و از نشستن پشیمانم کرد . یک کودک روستایی بچه لاک پشتی در دست داشت و با لاک آن بازی می کرد . به من اجازه داد تا لاک سخت آن را لمس کنم . لاک پشت سرش را در لاک فرو برده بود . کودک گفت ( از تو ترسیده و سرش را توی لاک فرو کرده ) . خنده ام گرفت و گفتم ( مثل آدمها ) . از کودک پرسیدم ( اسم این دریاچه چیست ؟ ) بهت زده نگاهم کرد و گفت ( آب بندان که اسم ندارد ) . گفتم ( بله حق با توست ) . پرسید ( تو مار دیده ای ؟ ) به نگاه وحشت زده من خندید و لای بوته ای را باز کرد و گفت ( ببین خانه شان اینجاست ) . دیدن تعدادی مار که در هم می لولیدند مرا چنان وحشت زده کرد که پا به فرار گذاشتم و در چاله ای افتادم و تمام هیکلم خیس و گلی شد . به طرف خانه شتافتم و تا آخر باغ دویدم . می ترسیدم خانم و اقدس خانم مرا ببینند و گوشمالی ام بدهند . به اتاقم که رسیدم از پشت پنجره نگاه کردم . خوشبختانه هیچ کس متوجه نشده بود . گریه کردم . چون لباس شکلاتی رنگم به کلی از ریخت و قیافه افتاده بود . گرسنه بودم و این بر شدت گریه ام می افزود . به یاد کلوچه صدقه ای افتادم و آن را که شکل خود را از دست داده بود از بقچه در آوردم و سق زدم . تمامش را نخوردم . نیمی از آن را برای روز دیگر گذاشتم . ظهر وقتی پیر مرد کاسه کوچک آشی به دستم داد دیگر گرسنه نبودم و اشتها نداشتم . برای شستن ظرفهای ناهار باز هم به ساختمان فرا خوانده شدم و شنیدم که خانم از دختر هایش می پرسید ( برای شام چه دوست دارید ؟ چی بپزم ؟ ) . این حرف به گوشم نا آشنا بود . مگر برای خوردن باید دوست هم داشت ؟ تصمیم گرفته ام گوشهایم را تیز تر کنم و چیز های بیشتری یاد بگیرم . کتاب دروغ می گوید . باید درس را دید و یاد گرفت .

خانم مرا روانه کرد تا سبزی خوردن بچینم . شب عمو با اوقات تلخی گفت که من خیلی نشا حیف و میل کرده ام . تا نوبت بعدی خیلی مانده .

امروز تمام اثاث را جمع کرده بودم و آن چه را باید می شستم ، شستم . به قدری گرسنه بودم که نان بیات را با اشتها خوردم . چشمانم از گرسنگی می سوخت اما فرمان ، پشت فرمان صادر می شد . بدنم مور مور می شد . گاهی داغ بودم و گاهی سرد . شقیقه ام به شدت می زد . می خواستم لب باز کنم و به خانم بگویم – دیگر تحمل ندارم و پا هایم نمی تونند روی فرش ره بروند . – اما از نیش زبانش ترسیدم . می دانی ؟ هر وقت خواستم حرفی بگویم و از اقدس خانم شکایت کنم ، مثل اینکه می داند چه می خواهم بگویم ، چینی به پیشانی می آورد و می گوید – تو خیلی نازک نارنجی هستی و دایم در فکر ایراد گرفتن از این پیر زن بیچاره هستی . تو باید بدانی که من هیچ وقت او را به تو نمی فروشم . پس اعتراض نکن و سعی کن هر چه او می گوید و می خواهد انجام بدهی - . و من فقط نگاهش می کردم .

دلم برای مرغهای عشق می سوزد . می دانی چرا ؟ چون هوای خانه ای را باید استنشاق کنند که آلوده است . و از دستی باید دانه بخورند که نه تنها خود دانه بلکه آن دست نیز نا پاک است . آن قدر فریب و ریا می بینم که دارد حالم دگرگون می شود . شاهین با آوردن این دو مرغ در بند ، عفت دختری را دارد آلوده می کند . زمزمه های عاشقانه اش را هر شب زیر پنجره می شنوم که چگونه نسترن را اغوا می کند . حرفهای او مرا می ترساند و از اینکه این دختر در دامش اسیر می شود از خودم و از اینکه نمی توانم حرف بزنم متنفر می شوم . هر چند او و دیگران بار ها مرا آزار کرده و دشنام داده اند و مثل گاو عصاری از من بار کشیده اند ، اما دوست ندارم فکر کنم او دارد تاوان و تقاص مرا پس می دهد . هر چند این تصور کمی غرور جریحه دار شده ام را تسکین می دهد ، این شادی دروغین ، وجودم را گرم نمی کند و در عوض ترس و دلهره بر جانم می اندازد . شاید همخونی موجب این حالت شده باشد ، چون هر چه باشد او دختر عموی من است و نمی توانم سقوطش را شاهد باشم . ای کاش آن قدر جسارت می داشتم که به نوعی او را از این مهلکه نجات دهم . رفتار آن دو در مقابل عمو و زن عمو چندان نا خوشایند نیست . اما شبها وقتی همه به خواب می روند ، فرصت را غنیمت می دانند . نسترن آنقدر به حضور من بی اعتنا است که حتی به خود زحمت نمی دهد مکان دیگری را انتخاب کند . شاید هم حق دارد . وقتی اقدس خانم به راحتی می تواند بر من تسلط داشته باشد ، چگونه او که دختر بزرگ خانواده است و عزیز پدر و مادر بخواهد از وجود من نگرانی به دل راه دهد ؟ خیلی دلم می خواست که شاهین محبتی خالصانه مثل یک فامیل بسیار نزدیک با وی می داشت مثل محبت دایی و خواهر زاده شاید اشتباه می کنم اما احساس عاطفی میان دو همخون با احساسی که آنها به هم یافته اند بسیار فاصله دارد ، به هر حال چه درست و چه نا درست من کار شاهین را از سر بغض رد نمی کنم بگذار هر غلطی دوست دارند بکنند . چرا که دختر باید از حیثیت خود مراقبت کند و خانواده در این راه کمکش کنند . اما وقتی نه خود او به فکر است و نه خانواده اش ، چرا شاهین از این خوان گسترده استفاده نکند ؟ برای عمو لذت بردن دخترانش بیش از رعایت اصول مهم است . همان طور که نرگس نیز در اوج جوانی عاشق مردی است که سالها از او بزرگتر است و متاهل نیز می باشد . جهانبخش دوست بسیار صمیمی عموست و با خیال راحت آمد و شد می کند . نرگس خودش را برای آقای جهانبخش لوس می کند و گاهی در حضور پدر و مادر حرکات نا خوشایندی انجام می دهد . اما عمو با صدای بلند می خندد و این کار ها را به حساب کودکی نرگس می گذارد . جهانبخش در نزد عمو رفتاری کودکانه با نرگس دارد ، اما در حقیقت منظور دیگری دارد . باز هم می گویم : دلم می سوزد ، اما نمی توانم و حق ندارم حرفی بر زبان آورم . آیا تو به من حق نمی دهی که بی تفاوت باشم ؟ می خواهم باور کنم که زندگی در پرورشگاه از من موجودی عقب افتاده و امل ساخته . و به همین دلیل است که اعصابم را کنترل می کنم .

[R A H A]

(134)
دیشب دزدی کردم ! می دانم از تعجب چشمانت گشاد می شود . اما باور کن که چاره نداشتم . گرسنگی زجرم می داد . رفتم توی انباری و نان خشک و تخم مرغ دزدیدم . شاید بهتر بود گندم می خوردم . اما عادت نداشتم و نان را ترجیح دادم . از شانس بدم تخم مرغ گندیده از آب در آمد و ناچار نان را خوردم . دختر شکمویی شده ام . ولی باور کن از بس کار می کنم گرسنه می شوم . همانطور که تب و لرز کرده بودم زیر پتو نان خشک را می جویدم . از بیرون پنجره صدای دو دلداده را می شنیدم که به هم وعده های سور عروسی می دادند و بر سر نوع غذا گفت و گو می کردند . هر تکه نان خشک را با یاد بوقلمون و غاز و اردک خوردم . آخرین لقمه ، جوجه کبابی بود که خوب برشته شده بود و آن را با سیب زمینی تنوری خوردم . جایت خالی بود ، البته نه در زیر پتو ، در سوری که آن دو پشت پنجره به هم وعده می دادند . می خواهم سیبهای کال را به اتاقم بیاورم و نگه دارم . تو باور می کنی در این شهر سر سبز و پر نعمت ، دختری شبها نیمه گرسنه به خواب رود ؟ آن قدر گرسنگی کشیده ام که تنها فکرم شده شکم ! راست گفته اند که آدم وقتی گرسنه است عشق و عاشقی را فراموش می کند . من به جای شنیدن زمزمه های عاشقانه ترجیح می دهم به سخنان آنها در مورد غذا گوش کنم . خانم در مقابل غذایی که به من می دهد خیلی توقع دارد . راستی فراموش کردم بنویسم : به لقبم – حرامزاده و شلخته هم اضافه شده و خانم و اقدس خانم هر دو به دنبال اسمم – حرامزاده و شلخته – را هم اضافه می کنند . از روزی که بند رخت پاره شد و تمام لباسهایی را که با دست شسته بودم بر زمین ریختند این درجه نصیبم شده . اول اقدس خانم مفتخرم کرد و بعد خانم آن را تایید کرد . شاید دیگر گفتن دست و پا چلفتی از مد افتاده ، چون این خانواده هر روز با مد پیش می روند ناسزا هایشان نیز مدرن شده . از سر بغض است که این گونه با تو صحبت می کنم . تمسخر دیگران هیچ گاه مرا خوشحال نمی کند . اما حتی اگر تو هم بودی تحملت را از دست می دادی . بگذار از شبهای تاریک و تنهایی ام با تو حرف بزنم .
شاخص روز خورشید است و شاخص شب ، ترس . وقتی خسته به بستر می روم پیش چشمم خورشید را مجسم می کنم و خود را گول می زنم که روز است و خورشید با حرارت می تابد . به من نخند ، می دانم که آدمهای خوشبخت ، شبها هم گرمای خورشید را حس می کنند . اما در مورد من ، فقط و فقط نهان کردن ترس است . چرا که وقتی خورشید باشد ، تاریکی فرار می کند و همه چیز قابل رویت می شود . می ترسم از اینکه تنها هستم و سایه شاخه های درختان بر روی دیوار ، تصویر اشباح و هیولا ها را به نظرم می آورد . می ترسم که از درون تاریکی پیر زنی با ترکه ای بلند ، در حالی که دندانهای بلندش را نشانم می دهد به سویم بدود و مرا زیر ضربات ترکه اش سیاه و کبود کند . از وقتی تنها می خوابم و دیگر تو در کنارم نیستی ، با این اندیشه شب را صبح می کنم و خوشبختانه همیشه بسترم خشک است . خود را درمان کرده ام و ای کاش دارویی هم برای این تب و لرز پیدا می کردم . از خانم تقاضای قرص مسکن کردم . خندید و گفت ( برای چه می خواهی ؟ ) تا خواستم لب به سخن باز کنم و از بیماری ام بگویم ، مسخره ام کرد و گفت ( حتما می خواهی بگویی که ازخستگی به مسکن احتیاج پیدا کرده ای ؟ ) پیش داوری یکی از خصلتهای این خانواده است . در مقابل سخن او فقط سکوت کردم . هیچ گاه انسانهای خود رای و خود کامه را دوست ندارم و تغییر دادن استدلال آنها حوصله ام را سر می برد . خود را قانع می کنم که آنها روزی پی به اشتباهشان می برند . من دعا می کنم آن روز زیاد دور نباشد ! من از فاصله ای بسیار نزدیک همسر جهانبخش را دیدم و چون هیچ کس در خانه نبود ، او به مصاحبت با من رغبت نشان داد و از خودش و همسرش برایم گفت . فکر می کنم او کمی از قضیه بو برده است چون می خواست به هر ترفندی که شده ، از زیر زبانم حرف بکشد . شاید بد جنسی کردم که به او هیچ نگفتم . ولی در حقیقت من از پیامد آن ترسیدم که سکوت اختیار کردم . همسر جهانبخش وقتی فهمید نمی تواند از من اطلاعاتی کسب کند ، بلند شد و رفت . تنها کاری که من کردم ، این بود که به او قول دادم در مورد آمدنش به خانم و بقیه چیزی نگویم .
بدری ! فراموش کردم بگویم که همسایه ها اول گمان می کردند من کلفت هستم و با تحقیر نگاهم می کردند . اما یک روز وقتی برای خرید رفته بودم ، در میان راه با یکی از همسایه ها هم گام شدم و در جواب او که پرسید – ظاهرت نشان نمی دهد بچه شمال باشی – گفتم ( نه بچه تهرانم و عمویم مرا آورده تا با آنها زندگی کنم ) . باور کن از این حرف هیچ نمانده بود روی سرش دو تا شاخ مثل شاخی که روی سر گاو عموست سبز بشود . بنده خدا هاج و واج مرا نگاه کرد و با نا باوری پرسید ( شما برادر زاده آقای یغمایی هستید ؟ ) سرم را به علامت تایید فرود آوردم و او که گمان می کنم هنوز باور نکرده بود پرسید ( پس چرا این طوری هستید ؟ ) منظور او از – این طوری – اشاره به سر و لباس من بود . خندیدم و برای آنکه دل او را به رحم آورم گفتم ( به این خاطر است که پدر و مادر ندارم ) . خانم همسایه بغض خود را فرو خورد و گفت ( متاسفم ، ما همه گمان می کردیم شما کلفت هستید ) . گفتم ( اشتباه نکردید . عمو مرا آورده تا به خانواده اش کمک کنم ) . خانم همسایه لبخند تلخی زد و گفت ( کمک ؟ تو حتی بیشتر از ما که به کار سخت عادت داریم کار می کنی . ما همه شاهد هستیم که تو یک تنه هم کار خانه را می کنی و هم به باغ و شالی می رسی . از ورم دستهایت معلوم است ) . گفتم ( اما کار جوهر انسان است و من از اینکه کار می کنم ناراحت نیستم . فقط این ورمها و تشنج عذابم می دهد ) . این بار اشک در چشم خانم همسایه جمع شد و گفت ( اگر آنها به فکر تو نیستند ، خودت به فکر خودت باش و تا می توانی از زیر کار فرار کن ! ) خنده ام گرفت و گفتم ( به خاطر نانی که می خورم باید زحمت بکشم . شما نگران من نباشید خدا با من است ! ) خانم همسایه آهی کشید و دیگر هیچ نگفت .

[R A H A]

(135)
بدری آیا کار بدی کردم که گذاشتم آن خانم برایم دلسوزی کند ؟ اقرار می کنم که از محبت او خوشم آمد و قلبم کمی گرم شد . دلم می خواهد به هر طریق که بشود برای خود دوستانی پیدا کنم و آنها مرا از خودشان بدانند . این لذت را با خود از خرید به خانه آوردم . با خودم می گفتم دوستی پیدا کرده ام .
اما بد بختانه روز دیگر در خانه جنجالی به پا شد و دو تا سیلی محکم از خانم نوش جان کردم . خانم از خشم بغض کرده بود و فقط فریاد می کشید . اول متعجب شدم . اما وقتی خانم با فریاد پرسید – چه کسی به تو اجازه داده خودت را لوس کنی و به زن همسایه بگویی که برادر زاده نصرالله هستی ؟ - همه چیز را درک کردم . خانم همسایه رازی را بر ملا کرده بود که هیچ یک از اهل خانه راضی به افشای آن نبودند . چند بار خواستم لب باز کنم و بگویم مگر دروغ گفته ام ؟ که پشیمان شدم و سکوت کردم . آن شب از شام خبری نشد و این تنبیه را عمو به من یاد آوری کرد . خسته نشسته بودم و داشتم پایم را مالش می دادم که عمو با خشم در اتاقم را باز کرد و پرسید ( مینو این چه غلطی بود که کردی ؟ به تو بد کردم که نگذاشتم توی آن پرورشگاه بمانی تا جان بدهی ؟ حالا این دستمزد من است که آبرویم را پیش در و همسایه می بری ؟ ) به عمو فقط نگاه کردم . چه می بایست می گفتم ؟ همیشه قانون و عدالت ، مجازات درباره مجرم را تنبیه و زندان مقرر کرده است . اما من به جرم راستگویی مواخذه می شدم و نمی توانستم از خودم دفاع کنم . قاضی خود مرد ستمگری بود که حقیقت را انکار می کرد . پس مجبور بودم حقیقتی را که گناه خوانده می شد پنهان کنم و خودم را مجرم بدانم . عمو به من لقب نمک نشناس داد و گفت – تو نمک نشناسی و حرامزادگی را از پدر و مادرت به ارث برده ای . پدرت هم مثل تو بود - . در آن لحظه از سخن عمو خنده ام گرفت ، چون بعد از اصطلاح حرامزاده بلافاصله از کلام پدر و مادر استفاده کرد . پوزخند من موجب شد تا شعله خشم عمو فروزان تر شود و بگوید ( حالا به من می خندی ؟ صبر کن ببین چه به روزت می آورم . اگر پدر و مادرت با جوانی ام بازی کردند ، به تو اجازه نمی دهم که با آبرویم بازی کنی . از امروز حق اینکه با کسی صحبت کنی نداری . وای بر احوالت اگر بشنوم با همسایه ای حرف زدی . فهمیدی چه گفتم ؟ ! ) سر فرود آوردم باز هم عمو گفت ( برای اینکه بهتر حرفم را بفهمی شب را گرسنه بخواب ، تا فراموش نکنی ) . این را گفت و از سر خشم در اتاق را کوبید و رفت .
وقتی عمو رفت خودم را سرزنش کردم که چرا از خودم دفاع نکردم . چرا به عمو نگفتم که اگر حرفی به همسایه زدم حقیقت را گفته ام و آنها هستند که می خواهند حقیقت را وارونه جلوه دهند . چرا به عمو نگفتم که اکثر شبها فراموش می کنند دختری بیچاره و خسته هم در ته باغ به انتظار لقمه نانی نشسته است و تا صبح از فرط گرسنگی خواب به چشمانش نمی رود ؟ چرا به عمو نگفتم که شما مرا وادار کرده اید که نان خشک بدزدم ؟ و از او بپرسم دستمزد این همه زحمت ، گرسنگی است ؟ آخ که چقدر از خودم تنفر پیدا کرده ام که نمی توانم آنچه را فکر می کنم بر زبان آورم . فردای آن شب تخت چوبی و آن تکه جا جیم نیز از اتاقم برده شد ، چون لیاقت یک سخن چین این نیست که شب روی تخت بخوابد . قصه درد بسیار است که نمی خواهم مو به مو برایت شرح دهم . فقط این را مقایسه کن که پرورشگاه در مقابل جایی که من زندگی می کنم مثل کاخ است . خام خوار شده ام و با میوه های پا درختی و پونه که در کنار آب بندان می روید شکمم را سیر می کنم . یادت می آید که منصور می گفت – ای کاش دایی پولداری داشته باشد که بتواند یک وعده غذای سیر بخورد ؟ - ای کاش اینجا بود و زندگی مرا می دید . آن وقت نسبت به غذا های پرورشگاه کفران نمی کرد . شبها وقتی یقین کنم همه به خواب رفته اند آهسته بلند می شوم و به آغل می روم تا از هوای گرم درون آغل استفاده کنم . دیگر بوی آغل حالم را دگرگون نمی کند . روی جوالها برای خودم جای خواب درست کرده ام که ای . . . چندان هم بد نیست . اما باید هوشیار بخوابم تا زود تر از بابا بیدار شوم . ترس دارم که او به عمو و خانم بگوید و در آغل به رویم بسته شود . می دانی معنی " فرار " چیست ؟ چند بار قصد کردم بگریزم . حتی شهامت گریختن هم ندارم . با خود می گویم – گریز هیچ گاه دردی را دوا نکرده است - . از فکر بی کسی و بی خانمانی است که فکر فرار را از سر بیرون می کنم و همه چیز را تحمل می کنم . اگر منصور را دیدی به او بگو زود تر اقدام کند و مرا از این خانه نجات دهد ! و تو اگر می توانی مرا بپذیری بگو که زود تر از این زندان خلاص شوم .

[R A H A]

(136)
چند روز پیش یکی از همسایه ها بدون آنکه با من حرف بزند ، یک اسکناس پنج تومانی توی جیبم گذاشت . خواستم بگویم که این پول چیست ؟ اما لبش را به دندان گزید و مرا وادار به سکوت کرد . فهمیدم که صدقه داده است . تو فکر می کنی خوشحال شدم ؟ آه نه ! به قدری بغض کردم که درد گلو داشت خفه ام می کرد . خواستم پول را پس بدهم ، اما این کار را نکردم . وقتی گرسنه باشی و بوی نان تازه تو را مست کند و از خود بیخود ، نمی توانی عزت نفس و غرورت را حفظ کنی . و من دقیقا چنین کردم . گذاشتم آن خانم خوب از من دور بشود و به جای سه تا نان چهار تا خریدم . یکی را از پول آن خانم همسایه خریدم و تا رسیدن به خانه همه اش را خوردم . وصف لذت آن برایم دشوار است . هر تکه نان ، باقلوایی بود که می جویدم و اگر به من نخندی باید بگویم دلم نمی خواست آن را فرو بدهم . دوست داشتم هنوز آن را در دهانم نگه دارم تا از طعم و مزه آن بیشتر لذت ببرم . لذت و ترس از رسوا شدن با هم در آمیخته بودند . اما ترس موجب نشد تا از طعم گوارای نان محروم بمانم . بقیه پولها را در جای امنی پنهان کردم تا دیگر روز هم بتوانم با خرید نان سد جوع کنم . حالا دیگر می دانم که نبایست تمام نان را یکجا بخورم . نیمی از آن را قایم می کنم و به هنگام درست کردن کره و پنیر کمی از آنها را می دزدم و یواشکی به اتاقم می برم و با پونه ساندویچ درست می کنم که خیلی خوشمزه است . غرورم را در مقابل خانواده حفظ کرده ام و غذای صدقه ای آنها را نمی خورم . دوست دارم که بدانند چه تهمت نا روایی به من زده اند . شاید پشیمان شوند و عذر خواهی کنند . اما مثل اینکه آنها از این کار نه تنها بدشان نیامده بلکه خوشحال هم هستند ، چرا که هیچ کس به روی خودش نمی آورد . فقط گاه گاهی بابا اشاره می کند که ( از بی غذایی رنگت زرد شده ) . به بابا می خندم و می گویم – رخ زرد من از گرسنگی نیست ، از ستم و جور اهل خانه است – و بابا فقط از روی تاسف سر تکان می دهد .
از همه جا بوی کوچ به مشام می رسد و زن عمو – ببخش – خانم خوشحال است که به شهر برمی گردد . اما من ناراحتم که اتاقم را باید ترک بگویم . تمام درسهایی که آموخته ام روی دیوار باقی می مانند . درس آخری را به تو نگفتم . " در مقابل خدمت منتظر پاداش نباش " . انگشتان دستم خوب خم نمی شوند و سر زانوهایم درد می کند . پوستم سرد سرد است . درست مثل این که تکه های یخ به جای خون در رگهایم جاری است . وقتی باران می بارد ، دردم بیشتر می شود . خانم هنوز نمی خواهد بپذیرد که من بیمارم . او با ریشخند می گوید ( از تن پروری است که این طور چاق شده ای ) . اما ورم دست و پایم شبیه ورم دست و پای پدر توست . همان طور است که تو برایم شرح داده بودی . شاید پدر تو هم از زیاد خوابیدن و تن پروری چاق شده بود و می گفت رماتیسم دارد ؟ ! دوست دارم پایم را دراز کنم . اما موقع جمع کردن دردی جانکاه در بدنم می پیچد و دادم را در می آورد . حسود شده ام و آرزو می کنم که بچه های عمو درد یتیمی بکشند . دلم می خواهد عمو و زن عمو بمیرد و بچه هایش یتیم شوند . دلم نمی آید این آرزو را در مورد عمو بکنم . اما دوست دارم ببینم که آیا آنها هم می توانند مثل من با ته مانده غذا خود را سیر کنند و روی زمین نمور بخوابند . و از صبح ، خورشید طلوع نکرده تا پاسی از شب گذشته بی وقفه کار کنند ؟ آه . . . می دانم ، می دانم که کار ، انسان را می سازد . اما نیش زبان و گوشه چشم نازک کردن دیگران توان را بر باد می دهد و بغضی به اندازه یک هلو در گلویت می نشاند .
هنگام نظافت باغ چشمم به یک برگ از کتابی افتاد که باد با خود آورده بود . یواشکی آن را برداشتم و در جیب پیراهنم گذاشتم . شب بود که به یاد آن برگ کتاب افتادم . مثل کودکی که برای عروسکی تازه به دست آورده ذوق زده می شود ورق را در آوردم و به آرامی تای آن را باز کردم . در کتاب صحبت از مساوات میان انسانها رفته بود ، که همه با هم برابرند . خنده ام گرفت و با خودم گفتم – حتما نویسنده کتاب فراموش کرده پرانتز باز کند و بنویسد غیر از یتیمها و بیچاره ها ، تو هم به این نوشته فکر کن ! رفته بودم روی بام تا جعبه های خالی را پایین بیاورم و از آن بالا همه چیز و همه جا سبز بود . مثل بهشت . باد می آمد . بی اراده به سوی جنوب ایستادم و نام تو را با تمام قوا صدا زدم . این کار موجب شد تا همه وحشت زده از اتاق بیرون بریزند و پای دیوار انباری جمع بشوند . من از میان حلقه های اشکم آنها را دیدم و سرم را محکم روی جعبه کوبیدم . تمام بدنم درد می کرد و زق زق دست و پایم جانم را به لب آورده بود . خجالت نکشیدم و خودم را خیس کردم . تو کجا بودی تا دستهایم را در دستت بگیری و جسم بیمارم را نوازش کنی ؟ گریه بی امانم باعث اندوه دیگران شد . با جعبه چوبی پرواز کردم ، مثل کبوتری آزاد خواستم به سوی دشت پرواز کنم . اما بالم شکست و به درون باغچه سقوط کردم و ازحال رفتم . خوابی شیرین و بدون کابوس دیدم . خواب دیدم که با تو و منصور در خانه ای کوچک و زیبا زندگی می کنم و بابا هر شب برایمان میوه می آورد و مادر از ما می پرسد ( بچه ها دوست دارید چه غذایی برایتان بپزم ) و من و تو و منصور سفارش آبگوشت می دهیم . تا ترید آن را ناهار ، و گوشت کوبیده اش را شام بخوریم . تربچه قرمز هم داریم . رنگش مثل رنگ ماتیک زن عمو است ، قرمز قرمز .

[R A H A]

(137)
صدای عمو را می شنوم که نجوا کنان می گوید ( خیلی از گرده این دختر کار کشیدید ) . صدای ضعیف زن عمو می آید که ( او بیماری روحی دارد و نباید دیگر اینجا بماند ) . نیما می گوید ( او مریض است . وقتی که آوردیدش دست و پایش اصلا کبود و متورم نبود ) . صدای نسترن می آید که ( علتش شستن فرش است ) و نرگس با لحن دلسوزانه تری می گوید ( نباید یک تنه این همه فرش را می شست ) . بابا سرفه می کند و می گوید ( آب و هوای شمال سازگار او نیست . ای کاش او را نمی آوردید و همانجا می ماند ) . صدای عمو آمرانه تر شنیده شد که ( حالا دیگر بس کنید . بگذارید حالش خوب بشود ، برش می گردانم جای اولش ) .
بدری ! خوابم داشت تعبیر می شد و من بر می گشتم پیش ننه عذرا ، پیش خانم دکتر و پیش تمام کسانی که اگر در دستهایشان محبت نبود ترحم وجود داشت . من ثروت عمو را به خود او وا می گذارم و لباسهای کهنه خودم را به لباس شکلاتی آنها ترجیح می دهم .
احساس بی نیازی می کنم و خودم را سبک می بینم . همه برای خرید رفته اند تا برای زمستان لباس گرم تهیه کنند . من هنوز بیمارم و مچ پایم به شکل وحشتناکی ورم دارد . بابا گاهی از روی دلسوزی به من کشمش می دهد که من سهمی هم برای تو و منصور کنار می گذارم . پایم را برای آنکه کمتر درد بگیرد روی زمین می کشم . انعکاس پایم روی برگها آوای محزونی را بلند می کند که دوست دارم .
دوست جدیدی پیدا کرده ام . دوستی پر سر و صدا که اهالی خانه را خشمگین می کند . دوست من کلاغی است که هر روز روی شاخه درخت ، مقابل پنجره ام می نشیند و آواز می خواند . میهمانی ما بدون نقل و شیرینی است . از او معذرت می خواهم که نمی توانم پذیرایی اش کنم . او حرفم را می فهمد و می گوید ( من فقط به خاطر خود توست که می آیم و چشمم به دنبال پنیر و قالب صابون نیست ) . دیروز بابا به سویش سنگ پرتاب کرد و او را شوم خواند . او چه می داند که کلاغ در قار قارش چه می گوید . تنها من حرف او را می فهمم . آخر شب صدای دو نفر را شنیدم که از زیر پنجره ام می گذشتند و درباره زیبایی پروانه با هم صحبت می کردند . فراموش کردم بنویسم به شهر کوچ کرده ایم . باز هم من اتاقی دارم ، اما نه کنار آغل گوسفندان ، نزدیک انباری و کنار آبگیر است . آبگیری بسیار زیبا که تا نبینی باور نمی کنی . اینجا دیگر بابا نیست اقدس خانم به جای اوست و من از او خیلی می ترسم .
بابا مرد فهمیده ای بود که به من لقب حرامزاده نداد . اما این زن بی سواد است و پای بند خرافات . نرگس هم چندان دل خوشی از او ندارد و وقتی اسم اقدس خانم را می آورد پیشانی اش پر از چین می شود . او بعضی وقتها که اهل خانه خواب هستند ، به اتاقم می آید و با من حرف می زند – از نسترن و شاهین می گوید که چقدر یکدیگر را دوست دارند و می خواهند در فصل بهار ازدواج کنند . از نیما و نسیم می گوید و از آقای جهانبخش که او خیلی دوستش دارد . و من فقط گوش می کنم .
زن همسایه سفره انداخته بود ، سفره نذری . همه رفتند و من تنها ماندم . رفتم کنار آبگیر نشستم و به رقص مرغابیها نگاه کردم و به حال خودم مرثیه خواندم . شست پایم به اندازه یک توپ تخم مرغی شده و جراحت دارد . زن عمو می ترسد به پایم نگاه کند و اقدس خانم با اکراه روی آن روغن سیاه می گذارد . من دیگر حق رفتن به اتاق آنها را ندارم و اقدس خانم جای مرا گرفته . من کار های سبک باغ را انجام می دهم . ماشین عمو نیما را می شویم . پشت وانت را جارو می کنم و برگها را توی باغچه می ریزم و شبها هم مشق می کنم . اینجا دیوار اتاقم گچی است و من با زغال آموخته هایم را روی دیوار می نویسم . دیدن دو دلداده که شبها یواشکی تا زیر پنجره ام می آیند ، مرا به رویا می برد و خود را به جای نسترن می گذارم که اگر جای او بودم چه می کردم .

[R A H A]

(138)
نرگس انشایش را برایم خواند . یک روز بارانی . گربه ای سهم خود را از انسانها گرفته و فرار کرده . هر دو خندیدیم و من در دل گربه را تحسین کردم . عمو خوشحال نیست . وجدانش ناراحت است . گاهی که به ته باغ می آید ، حالم را می پرسد و از روی تاسف سر تکان می دهد . او از اینکه به انگشت رو به سیاهی پایم نگاه کند وحشت ندارد . برایم حرف می زند . از غمها و غصه هایش می گوید . می داند که من حرف درونش را می فهمم . شادیهایش را با زن و بچه هایش تقسیم می کند و درد و اندوهش را به من می بخشد . خوب می داند که اگر از شادیهایش بگوید ، من چیزی حالیم نمی شود . دلم به حال عمو می سوزد و از بابت خودم خوشحالم که آنقدر قابل شده ام که کسی پیش من درد دل کند .
پایم را به سختی می توانم روی زمین بگذارم . از شدت درد نفسم در سینه حبس و رنگم سیاه می شود . زیر پلکهایم دو تا تاول درشت در آورده که چشمهایم را ریز کرده است . خانم دیگر نمی گوید – کمتر بخور چاق شده ای – حالا دیگر باور کرده که این ورم چاقی نیست و من مریض هستم . نیما برایم دلسوزی می کند و به شاهین می گوید – باید آقا جان فکری به حال این دختر بیچاره بکند – و شاهین می گوید – طوری انسان را نگاه می کند که می گوید زود تر مرا بکشید و راحتم کنید . تو باید با پدرت صحبت کنی و راضی اش کنی تا در بیمارستان بستری اش کند - من صدای آنها را که به حالم دل می سوزانند می شنوم و به سختی از ریزش اشکم جلوگیری می کنم .
عمو به عیادتم می آید و می پرسد پایت چطور است ؟ می خواهم پارچه را از روی پایم بردارم و خودش ببیند اما مانع می شود و می گوید ( دست نزن خودت بگو ! ) می گویم ( دردش زیاد است . به طوری که نفسم را بند می آورد . وقتی چرک از زیر ناخنم خارج می شود کمی بهتر می شوم . خوب می شود نگران نباشید . پای بابای بدری هم همین طور است . او با عصا راه می رود . من هم برای خودم عصا درست کرده ام ) و عصایم را که در گوشه اتاق گذشته ام به او نشان می دهم . اندوه و ندامت در صورتش دیده می شود و خیال می کنم می خواهد گریه کند . به من می گوید ( تو دختر صبوری هستی . تصمیم گرفته ام ببرمت بیمارستان . آنجا امکانات فراهم است و تو زود خوب می شوی ) . می دانم که می خواهند مرا از سر خود وا کنند . دیدن دختر مریضی که هر روز بدن بیمارش را به زور می کشد و راه می رود ، چندان خوشایند نیست . به عمو لبخند می زنم . دستم را می گیرد و من برای اولین بار گرمای وجود او را حس می کنم . می گوید ( زجری که تو تحمل می کنی درست مثل زجری است که من سالها پیش از قلبم کشیدم ) . به عمو می گویم ( شما بیشتر زجر کشیدید . چون روی قلب که نمی شود روغن سیاه گذاشت ) . پوزخندی می زند و می گوید ( گذاشتم ، اما تازگیها سر باز کرده و بوی تعفنش دماغم را آزار می دهد ) . می پرسم ( فکر می کردم می توانم تنفس کنم ، اما نه ! حالا حس می کنم هر روز خنجری تا دسته در سینه ام فرو می رود و چرک با خونم آمیخته می شود ) . دلم به حالش می سوزد و دستش را روی گونه ام می گذارم و می گویم ( ای کاش قلب درد شما هم مال من بود . من به درد کشیدن عادت دارم . اما شما حیف است درد بکشید ) . سرم را در آغوش می گیرد و می گوید ( حرفهایت از هر خنجری بیشتر نیشم می زند . تو باید مرا ببخشی ) . نگاهش می کنم . در صورتش قطره اشکی نشسته . به رویش لبخند می زنم و او به من می گوید ( باید تو را ببرم . آماده شو ) .