طهارت و اسرار آن

[R A H A]

مى گويم :
در كافى و كتابهاى ديگر ما اين حديث بدين صورت است كه ((هر گاه ختنه كنى زياده روى و تعدى مكن ، چه ميانه روى در آن رنگ چهره را پاكيزه تر، و مباشرت با او را نيكوتر مى كند.)) (1106)
در روايت ديگرى است كه آن حضرت به ام حبيب كه دختران را ختنه مى كرد فرمود: ((اى ام حبيب ! كارى را كه پيش از اين انجام دادى امروز هم انجام مى دهى ؟)) عرض كرد: آرى اى پيامبر خدا مگر آن كه حرام باشد و مرا از آن نهى كنى ، فرمود: ((نه بلكه حلال است ؛ نزديك من بيا تا به تو ياد دهم ))، پس نزديك آن حضرت رفت ، پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: ((اى ام حبيب ! هنگامى كه اين عمل را انجام مى دهى در بريدن زياده روى مكن يعنى از ته مبر و اندكى از آن قطع كن كه اين چهره را تر و تازه مى كند، و بر محبت شوهر مى افزايد.)) (1107)
غزالى مى گويد :
به جز الت و شيوايى الفاظ آن حضرت در كنايه بنگر، و به تابش انوار رسالت كه از مصالح آخرت است و آخرت مهمتر مقصد نبوت است توجه كن كه مصلحتهاى دنيا را نيز بر او مكشوف ساخته ، و با اين كه او امى و درس ‍ نخوانده بوده حتى چنين موضوع كم ارزشى كه اگر از آن غفلت شود بيم آن است كه موجب ضرر و زيان گردد از نظر او پوشيده نمانده است . منزه است خداوندى كه او را براى جهانيان رحمت قرار داده است تا در سايه بعثت او مصالح دنيا و دين آنها را جمع و تاءمين فرمايد.
غزالى مى گويد :
اينها مطالبى بود كه بر آن شديم آنها را پيرامون انواع آرايش و نظافت ذكر كنيم . و از سه حديث ، دوازده سنت در تن حاصل مى شود كه پنج تاى آنها در سر است و آنها عبارتند از: فرق موى سر، مضمضه ، استنشاق ، مسواك و كوتاه كردن شارب ؛ سه تا در دست و پاست كه آنها چيدن ناخن ، شستن بندهاى انگشتان و پاك كردن سر آنهاست ، و چهار تا در اندام است كه عبارت از ستردن موى زير بغل ، زدودن موى زهار، و استنجاى با آب است . و درباره همه اينها احاديث وارد شده است .
مى گويم :
در الفقيه آمده است كه : حنيفيت ده سنت است كه پنج تاى آنها در سر و پنج تاى ديگر در تن است ، (1108) سپس شيخ صدوق آنچه را غزالى ذكر كرده بجز شستن بندهاى انگشتان و نظافت سر آنها، بقيه را ذكر كرده است .
غزالى مى گويد :
و فرق سر گذاشتن براى كسى است كه موى سرش بلند باشد، و او اگر فرق سر نگذارد خداوند در روز قيامت با اره اى از آتش فرق سر براى او خواهد گذاشت .
در النهاية آمده است كه در بدن ده سنت است و استحداد را كه به معناى ستردن موى زهار با تيغ است از جمله آنها شمرده و حديث ديگرى نيز ذكر كرده و آن اين كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرموده است : مهلت دهيد تا موهاى ژوليده شانه و موهاى عورت سترده شود.
غزالى مى گويد :
چون در اين كتاب غرض ما بيان طهارت ظاهر است نه باطن به آنچه ذكر شد بسنده مى كنيم ، و بايد دانست كه ناپاكيهاى باطن و آلودگيهايى كه واجب است از درون انسان زدوده شود بيش از آن است كه بتوان آنها را شماره كرد، و ما به خواست خداوند آنها را در بخش مهلكات به تفصيل ذكر خواهيم كرد، و راههاى ازاله و تطهير دل را از آنها شرح خواهيم داد. در اين جا كتاب ((اسرار طهارت و مسائل مهم آن )) از كتاب المحجة البيضاء فى تهذيب الاحياء پايان مى يابد و پس از آن كتاب ((اسرار نماز و مسائل مهم آن )) ذكر مى شود. و ستايش ويژه خداوند است در آغاز و پايان و آشكار و نهان .