طهارت و اسرار آن

[R A H A]

قسم اول : در طهارت از خبث
در اين قسم پيرامون آنچه زايل مى شود، و آنچه بدو زايل مى كنند، و نحوه زايل كردن سخن گفته مى شود. اول - آنچه بايد از بدن زايل شود عبارت از نجاسات است .
مى گويم :
اكنون ما آنچه را كه غزالى بنا بر مذاهب اهل سنت و اصحاب راى فتوا داده ، و در اين جا ذكر كرده جز چيزهايى كه نقل آنها اشكالى ندارد ترك مى كنيم ، و بر طريقه اهل بيت (ع ) و پيروان آنها گفتگو مى كنيم ، و از خداوند توفيق مى خواهيم . اينك مى گوييم .
نجاساتى كه زدودن آنها از لباس بدن براى نماز و طواف ، و ازاله آنها از مساجد و مصاحف و جلد و لفاف آنها و نيز از ضريحهاى مقدس و جامه و آنچه بر آنها مى اندازند، همچنين از خوردنيها و آشاميدنيها و ظروف مخصوص آنها و يا منحصر به آنها واجب مى باشد عبارت است از:







گروهى از فقيهان به استناد اخبار صحيحى كه در اين باره وارد شده به طهارت نيم خورده اهل كتاب (يهود، نصارا و مجوس ) راى داده اند، ليكن بعضى آن اخبار را حمل بر تقيه كرده اند. شيخ ابوجعفر (طوسى ) به نجاست مجبره ، سيد مرتضى به نجاست مخالفان ، ابن جنيد به نجاست مذى (869) و شير كنيز، شيخ مفيد به نجاست عرق جنب از حرام و عرق شتر نجاست خوار و نجاست موش و مارمولك ، ابوالصلاح به نجاست روباه و خرگوش ، سلار به نجاست مسوخات حكم كرده اند؛ ليكن همه اينها احكامى شاذ و نادر است .
و هر چيزى جز آنچه ذكر شده مادام كه در حال رطوبت با نجاست تماس ‍ نداشته پاك است هر چند از فضولات بدن باشد مانند عرق ، آب دهان ، آب بينى ، قى ، چرك ، ودى و ودى (870) و جز اينها باشد؛ همچنين خون و منى غير ذيروح كه خون جهنده ندارد مانند پشه و شپش ، و نيز بول و غايط حيواناتى كه خوردن گوشت آنها حلال است پاك ، و از قاطر و الاغ و ديگر چهارپايان مكروه مى باشد، و نيز مدفوع مرغ ، پس مانده غذاى مردار خوار، پس مانده غذاى كس كه از نجاست پروا نمى كند پاك است ، و نيز آنچه نجاستش مورد اختلاف است و حشرات ، آهن ، خون باقيمانده در مذبوح ، قى ، چرك ، مذى در صورتى كه از روى شهوت خارج نشده باشد، ودى ، و گل و لاى جاده ها پس از گذشتن سه روز از قطع باران ، پاك مى باشند. و در نماز آنچه تطهير آن ممكن نيست ، و آنچه به تنهايى نمى توان در آن نماز گزارد، و خون كمتر از يك درهم ، و خون قروح و جروح كم يا زياد كه به اطراف سرايت نكند هر چند باند پيچى نشده معاف است . و در وجوب ازاله همه اينها علم به نجاست شرط است ، زيرا امام صادق (ع ) فرموده است : ((هر چيزى پاك است تا آنگاه كه يقين به نجاست آن حال شود.)) (871)
احوط تطهير چيزى است كه مظنون به نجاست است ، و از اخبار بر مى آيد كه به پاشيدن آب بر روى آن مى توان اكتفا كرد. و اگر در برخورد چيزى با نجاست شك شود، و يا چيزى با آنچه مكروه است برخورد چيزى با نجاست شك شود، و يا چيزى با آنچه مكروه است برخورد كند، مستحب است بر آن آب پاشيده شود، همچنين اگر چيزى با بدن سگ در حالى كه خشك باشد، و نيز با بول شتر و گوسفند برخورد كند، نيز پاشيدن آب بر روى آن استحباب دارد، و در بول قاطر و الاغ و چهار پايان احوط ازاله آن است . و اگر موضع ملاقات شئى را به نجاست نداند واجب است همه آنچه را مشتبه است تطهير كند: هر چند جزء به جزء آن محكوم به نجاست نيست . 1 و 2- خون و منى ذيروح كه خون جهنده داشته باشد؛ اما خونى كه پس از ذبح حيوان و خروج خون او به طور معمول در بدن او باقى ماند هم پاك و هم حلال است . 3 و 4- بول و غايط حيوانى كه خوردن گوشت او حرام است خواه اصالة و يا به سبب خوردن نجاسات و يا وطى انسان با او، و يا آشاميدن شير خوك به حدى كه گوشت در بدن او روييده شده باشد. بجز پرندگان حرام گوشت كه در آن شديدا اختلاف است ، چه امام صادق (ع ) فرموده است : ((از بول و غايط هر حيوانى كه پرواز مى كند پرهيز لازم نيست .)) (868) 5- ميته يعنى مرده جانداران بجز مرده حشرات از قبيل پشه و ساس . 6- هر مايع مست كننده اعم از شراب و غير آن بنا بر مشهور و اقوى . 7- فقاع (آب جو) هر چند مست نكند، زيرا شراب به آن گفته مى شود، و بعضى آب انگور را هر چند بر اثر آفتاب به جوش آيد، پيش از آن كه دو ثلث آن از ميان برود به شراب ملحق كرده اند، ليكن لين مطلب ثابت نشده است . 8 و 9- سگ و خوك غير آبى ، و قول ابن ادريس كه نجاست را در مورد آنها تعميم داده ضعيف مى باشد. 10- كافر هر چند به شهادتين (شهادت به يگانگى خدا و رسالت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم اقرار كند، مانند خوارج ، نواصب ، مجسمه و غلاة بنابر مشهور.