روشهاى استخاره:
استخاره براى بازشناسى خير به روشهاى مشروعى از طرف دين نياز دارد، از اين‌رو در روايات به روشهايى براى آن اشاره شده است[51]كه به 5 مورد اشاره مى‌شود:
1. استخاره با نماز:
فقيهان اماميه[52] و اهل‌سنت[53] نماز استخاره را از نمازهاى مستحب برشمرده‌اند. علامه حلّى مى‌گويد: نماز استخاره به اتفاق اماميه و بيشتر اهل سنت مستحب است.[54] اين نماز به روشهايى گوناگون در روايات وارد شده است[55]; ولى همه روايات، نماز استخاره را دو ركعت همراه با دعاهاى مخصوص قبل يا بعد از آن، بيان كرده است.[56] در برخى ازاين‌روايات خواندن سوره‌هاى مخصوص نيز توصيه شده‌است.[57]
2. استخاره با دعا:
در اين روش بايد استخاره كننده يكى از دعاهاى وارد شده را بخواند. سپس ذكر «اَستَخيرُ الله» را در امور عادى 7 بار و در امور مهم 100 بار بگويد و آنگاه به قلب خود رجوع كند و به هريك از راههايى كه قلبش به آن ميل كرد عمل كند. گفتنى است كه دعاهايى كه در روايات وارد شده مضامينى متنوّع دارد.[58] يكى از آن دعاهاچنين است: «يا أبصر الناظرين و يا أسمع السامعين و يا أسرع الحاسبين و يا أرحم الراحمين و يا أحكم الحاكمين صلّ على محمّد و على أهل بيته و خرلى فى كذا و كذا». [59] اين نوع استخاره كه بيشتر روايات درباره آداب آن دستور داده‌اند فقط دعا و طلب خير است[60] و در مشروعيت آن ترديدى نيست.
3. استخاره ذات الرقاع :
كيفيت آن چنين است كه بر روى سه برگه نوشته مى‌شود: «بسم‌الله الرحمن الرحيم. خيرة من‌الله العزيز الحكيم، لفلان‌بن‌فلان. اِفْعَل» و بر سه برگه ديگر همان ذكرنوشته شده به جاى افعل «لاتفعل» نوشته مى‌شود آنگاه استخاره كننده هر 6 برگه را زير سجاده گذارده، دو ركعت نماز مى‌گزارد و بعد از نماز، در سجده 100 بار مى‌گويد: «أستخير الله برحمته خيرةً في عافية». سپس آن برگه‌ها را به هم زده، آنها را يكى يكى تا سه برگه بيرون مى‌آورد. چنانچه هر سه «اِفْعَل» داشت آن را انجام مى‌دهد و چنانچه هرسه «لاتفعل» داشت آن را انجام نمى‌دهد; ولى اگر يكى «اِفْعَل» بود و ديگرى «لاتفعل»، تا 5 برگه بيرون مى‌آورد و بر طبق اكثريت عمل مى‌كند.[61] استخاره ذات‌الرقاع مورد توجه بسيارى از بزرگان بوده و روايات پرشمارى از امامان معصوم(عليهم السلام)، درباره آن وارد شده است. بيشتر فقيهان اماميه مشروعيت آن را پذيرفته‌اند.[62]
4. استخاره با قرآن:
امروزه اين نوع استخاره رايج‌تر است و شرط اساسى آن داشتن طهارت جسمى و روحى و آشنا بودن به معنا و تفسير قرآن و درك مناسبت آيات با موضوع مورد استخاره‌است.[63]
در استخاره با قرآن روشهايى گوناگون روايت شده است; از جمله اينكه امام صادق(عليه السلام)به كسى كه گفت: گاه تصميم به انجام دادن كارى مى‌گيرم و درباره آن از خدا طلب خير مى‌كنم; اما فكرم به جايى نمى‌رسد، فرمود: قرآن را بگشاى و به اولين آيه‌اى كه نگاهت به آن افتاد، به خواست‌خدا عمل كن.[64] علامه مجلسى در شرح اين روايت گفته است: مراد از اولين آيه، اولين آيه صفحه سمت راست است.[65]سيره علما و تجربه عملى آنان نشان مى‌دهد كه استمداد از قرآن با استخاره ثمرات عملى فراوانى براى راهگشايى كارها داشته است، به‌گونه‌اى كه برخى شگفت‌انگيز بودن نتايج آن را از معجزات قرآن دانسته‌اند.[66] برخى استخاره با قرآن را با روايتى از امام صادق(عليه السلام) كه مى‌گويد: «با قرآن تفأل نزنيد» منافى دانسته‌اند. به اين اشكال پاسخ داده شده كه اولا اين روايت ضعيف است. ثانياً استخاره با تفأل* فرق دارد; زيرا استخاره چنان‌كه گذشت، اين است كه انسان در كارى مردد باشد و از خداوند بخواهد او را در گزينش يكى از دو كار راهنمايى كند و خير او را در آن قرار دهد; اما تفأل زدن به معناى پيش‌بينى كردن فرجام كارها و پيشامدهاى آينده و غيبگويى است.[67] البته تفأل به معناى استخاره و فال نيك زدن نيز در روايات و عبارات‌عالمان به‌كار رفته[68] كه به معناى اول، حكم استخاره را دارد[69] و به معناى دوم اگر به قرآن نباشد نه تنها از آن نهى نشده[70] بلكه بر پايه برخى‌نقلها پيامبر(صلى الله عليه وآله) فال نيك زدن را دوست‌مى‌داشت.[71]
5. استخاره با تسبيح:
اين روش نيز اقسامى دارد كه به دو مورد آن‌كه منسوب به امام‌زمان(عج) است اشاره مى‌شود:
الف. استخاره كننده تسبيح را گرفته پس از سه بار صلوات بر پيامبر و آل‌او مقدارى از تسبيح را جدا مى‌كند و دو تا دو تا مى‌شمارد، چنانچه يك دانه ماند نشان امر به آن عمل و اگر دو تا باقى ماند نشان نهى از آن است.[72]
ب. پس از قرائت دعا قبضه‌اى از تسبيح را بگيرد و هشت هشت جدا كند، پس اگر يكى بماند به‌طور كلى خوب است و اگر دو تا بماند يك نهى دارد و اگر سه تا بماند فعل و تركش يكسان است و اگر 4 تا بماند دو نهى دارد و اگر 5 تا بماند بعضى گفته‌اند كه تعب و رنج دارد و بعضى گفته‌اند: در آن ملامت است و اگر 6 تا بماند نهايت خوبى را دارد و بايد شتاب كرد و اگر 7 تا بماند حكمش مانند 5 تاست و اگر 8 تا ماند 4 نهى دارد.[73] شايان ذكر است كه رواياتِ برخى انواع استخاره نظير استخاره با تسبيح ضعيف است[74]; ولى بر پايه روايات تسامح در ادلّه سنن عمل به آن جايز دانسته شده[75] و حتّى برخى ادعاى اجماع برآن كرده و آن را از شعائر اماميه‌دانسته‌اند.[76]
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)