استان یزد در یک نگاه
استان یزد در قسمت مركزی فلات ایران قرار دارد و دارای نُه شهرستان، نوزده شهر، هفده بخش و چهل و سه دهستان می باشد. این استان با استانهای اصفهان، فارس، خراسان و كرمان همجوار است.
بخش بزرگی از مساحت این استان را قسمتهایی از كویرهای مختلف پوشانده؛ به همین دلیل نوسان درجه حرارت در زمستان و تابستان و حتی در شب و روز بسیار زیاد است به طوریکه حداكثر حرارت 45 درجه سانتیگراد بالای صفر و حداقل 20 درجه سانتیگراد زیر صفر در نوسان است

__________________

ویژگی های فرهنگی استان یزد

مردم استان يزد به زبان فارسی رايج، با پاره*ای ويژگي*های گويشی سخن می*گويند. برخی ويژگی*های گويشی در ميان شهرستان*های اين استان محسوس است. زبان*شناسان نيم زبان*های (لهجه*هاي) جديد ايرانی را به دو دسته باختری و خاوری تقسيم كرده*اند. لهجه يزدی جزو نيم*زبان*های مركزی دسته باختری است كه در بخش باختری فلات ايران، تا حدود مرزهای عراق رواج دارد.
در بيش تر نيم*زبان*های مركزی از جمله لهجه شيرين يزدی، اثر آميختگی كم تری با زبان عربی ديده می*شود. زرتشتيان يزد به زبان نياكان خويش ـ زبان فارسی دری ـ سخن می*گويند. زبان زرتشتيان يزد به دليل پاره*ای عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آميختگی بسيار با زبان فارسی پيدا كرده،*به طوری كه آهنگ ناتوان شدن و حتا، فراموش شدن آن روز به روز تندتر می شود؛ ولی گونه زبان دری برخی از روستاهای يزد از جمله روستای «زين*آباد» كه كم تر زير رخنه اين عوامل بوده، پاک*تر از گونه ی دری شهرستان يزد باقی مانده است.
دو بيتی*های يزدی بخش مهمی از ادبیات شفاهی و عامه ی مردم استان یزد را تشکیل می دهند.
لالايي*های يزدی نیز بخش دیگری از ادبیات شفاهی مردم استان یزد را تشکیل می دهند. برخی از آن ها در زیر آورده می شود.
ـ لالا لالا گل ريزه / چرا خوابت نمی*گيره / بخواب اين نازنين من/ *ننه قربون تو ميره / لالا لالا حبيب من / به درد دل طبيب من.
ـ لالا لالا گل فندوق / يبابات رفته سر صندوق / لالا لالا گل پونه / بابات حالا می*ياد خونه.
ـ لالا لالاعزيز ترمه پوشم / كجا بردی كليد عقل و هوشم / لالا لالا گل باغ بهشتم / برای بابات كاغذ نوشتم / نور ديده من عزيزه / دو چشمونش شو و روز سرمه ريزه.

ضرب*المثل*ها:
ـ او كج نی، نو كجه (Owkai; Nowkaj _ e/a)
نو عبارت است از آبراهه زيرزمين يا آبراهه قنات. اين ضرب*المثل را برای اثبات امری می*گويند كه از اصل و منشأ اشكال داشته باشد. نظير ضرب*المثل معروف «آب از سرچشمه گل*آلود است».
ـ ارسی پايين كرده، تيجرم كشيده (Orosi pain kerde/a tijiram kasid _ e/a)
اين ضرب*المثل بيان حال شخص بد اخلاق و اخمويی است كه روزنه*ای برای برقراری ارتباط باز نگذاشته است.
ـ اين روزا زودی حوض پر مشه (in nuza zudi howz _ es por mese/a)
در بيان حال كسی گفته می*شود كه وضع و حال مساعدی دارد و بخت با او يار است.
ـ ترمه كه كهنه مشه،* پالون خر لر مش
(tteme/a ke kone /a mese palune /a xar _ ela lor mese a)
در بيان گذر عمر و رسيدن به سن كهولت و پيری است. همچنين در بيان حق ناشناسی نيز به كار می*رود.
ـ خدا شترلوک را نصيب كلاغ كور مكنه
(Xoda sotor _e/a luk ra nasib _ e/a kelag _e/a kur mokone/a)
به كسی می*گويند كه ثروت بادآورده*ای نصيبش شده و يا از بخت مساعد، نصيبی يافته است و شايستگی آن را ندارد.
ـ شولی به سرم ريز كه مجال خوردنم نيس (Suli be sar_om riz ke magal_e xordanom nis)
شولی غذای سنتی و مورد علاقه مردم يزد است. در بيان حال كسی است كه انجام كاری را می*خواهد و فرصت آن را ندارد.
ـ گرمی گفته تا هند مبرمت، سردی گفته تا در خونه

جاذبه هاي اجتماعي استان یزد

هر يک از جوامع ايرانی؛ از جاذبه های اجتماعی خاص خود برخوردار هستند. شيوه هاي معيشت، جشن ها و آيين های سنتی و باستانی، غذاهای محلی، شيرينی های خانگی و آداب و رسوم حاكم بر مراسم های مختلف از جمله جاذبه های اجتماعی مناطق مختلف ايران هستندكه همگی برآيند شيوه*ي زندگی اجتماعی مردمان هر ناحيه است. زيست بوم های كويري و شيوه*ي معيشت مردم كوير از فضاهای جالب توجه استان يزد است كه می تواند در خدمت توسعه گردشگری قرار بگيرد. در استان يزد همانند دیگر مناطق ایران جشن ها و آیین ها به سه دسته ی ملی، محلی و مذهبی تقسیم می شوند که در میان جشن های ملی؛ نوروز باستانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به علت اسكان تعداد زيادي از زرتشتيان در اين استان، جاذبه هاي اجتماعي و جشن ها و آيين هاي آن ها نيز از اهميت و جاذبه*ي زيادي برخوردار است. شيريني*پزي يزد در سراسر ايران شهرت فراوان دارد. شيريني*پزان يزد از هفتاد سال پيش با دقت و مهارت، اين سوغات معروف يزد را به ساير نقاط ايران و حتي كشورهاي جهان عرضه مي*كنند. استان يزد در لايه های مختلف اجتماعی خود از جاذبه های كم نظير و زيبايی برخوردار است كه آشنايی با آن ها از مهم ترين ويژگی های گردشگری اجتماعی اين ناحيه است.

عشاير

استان يزد از مدنيت و شهر نشيني ديرينه اي برخوردار بوده و به دليل موقعيت خاص جغرافيايي خود از عشاير منسجم با ويژگي هاي خاص عشاير برخوردار نيست ولي خانه هاي خشتي و گلي استان يزد كه در محورهاي بياباني و كويري گسترده شده اند يكي از زيباترين شيوه هاي همزيستي با طبيعت را به نمايش گذاشته اند كه براي گردشگران بسيار جذاب وديدني است.