دوره ترکی میانه
دوره‌ای که ترکی باستان را به ترکی نوین مرتبط می سازد.در اين دوره به تركي مورد استفاده در آسياي ميانه تركي مشترك آسياي ميانه هم گفته مي‌شود.در قرن سيزده ميلادي، در دنياي ترك با به وجود آمدن بعضي تغييرات و جدايي‌ها كم‌كم در شكل زبان تغييراتي صورت مي‌گيرد.اين دگرگوني‌ها زمينه را براي ايجاد نظام نوشتاري نوين تركي پديد آورد.در واقع بايد گفت منطقه اصلي اين تغييرات شهر خوارزم بود.اين شهر از طرفي پلي براي ارتباط تركي قاراخانلي و تركي خوارزمي گشته و هم تركي باستان را وارد شرايط جديد مي‌كند و زمينه را براي به وجود آمدن لهجه جغتايي از گروه تركي شرقي به وجود مي‌آورد.
تركي خوارزمي نامي است كه به زبان نوشتاري تركستان غربي در قرون ۱۳ و ۱۴اطلاق مي‌شود.يادگارهاي به جا مانده از اين دوره در دو گروه تركي قبچاق و تركي خوارزم دسته‌بندي مي‌شوند اكنون به نام برخي از اين‌ها توجه كنيد:
تركي خوارزمي:
مقدمة‌الادب:اين كتاب بعد از ديوان لغات الترك غني‌ترين لغت‌نامه تركي است كه از طرف زمخشري در سال‌هاي۱۱۲۷-۱۱۴۴ نوشته و به خوارزمشاه آتسيز تقديم شده است.
قصص‌الانبيا:در اين اثر كه توسط رابغوزي در سال ۱۳۱۰ نوشته و به امير نصرالدين توق بوغا تقديم شده، داستان‌هاي آمده در قرآن كريم كه مربوط به پيغمبران الهي است و همچنين داستان حضرت محمد(ص) و سه خليفه و حضرت علي (ع) و امام حسن(ع) و امام حسين(ع) و نگاشته شده است.
معين‌المريد:اين كتاب شعر كه حاوي ۹۰۰ بيت است در سال ۱۳۱۳ و براي آموزش فقه و تصوف براي تركمن‌هايي كه عربي نمي‌دانستند نوشته شده است.
محبت‌نامه:يك اثر منظوم است كه خوارزمي آن را در سال ۱۳۵۳ نوشته است.
نهج‌الفراديس:ترجمه چهل حديث است كه محمود كدرلي آن را در سال ۱۳۵۸ با مضموني ديني، اخلاقي به تركي خوارزمي نوشته است.اين كتاب يك نمونه زيبا از نثر تركي خوارزمي به شمار مي‌رود.
در ضمن تفسير قرآن كريم نيز مربوط به اين دوره است.
تركي قبچاق:
کدکس کومانیکس:در سال ۱۳۰۳ نوشته شده و شامل لغت‌نامه‌ای مختصر به زبان های ترکی-آلمانی-لاتینی-فارسی است.
ترجمان ترکی و عربی:کتابی شامل لغت نامه و گرامر ترکی است و در سال ۱۲۴۵ نوشته شده است.
کتاب‌الادراک للسان‌الاتراک:اولین کتاب گرامر شناخته شده ترکی است که ابوحیان آن را در سال ۱۳۱۲ نوشته است.
خسرو و شیرین:ترجمه منظمومه خسرو وشیرین نظامی به ترکی است که قطب آن را در سال ۱۳۴۱ نوشته است.این کتاب از منابع پایه ای ترکی قبچاق است.
گلستان:ترجمه ترکی کتاب گلستان سعدی توسط سارایلی سیف.
التحفه‌الزکیه فی‌الغت‌الترکیه:تاریخ نگارش این کتاب دقیقا معلوم نیست.یکی از کتاب‌های گرامر ترکی قبچاق است.
القوانین‌الکلیه فی‌الغت‌الترکیه:نویسنده این کتاب هم که منبع مهم گرامر قبچاقی است معلوم نیست.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)