خواستگاری

برای رسیدن به سعادت در زندگی ، یکی از راه ها ؛ گرفتن دستور العمل از دین اسلام می باشد چرا که تنها خداوند است که به تمام زوایای وجودی ما آگاه است واوست که می تواند ما را به بهترین راه هدایت کند .

یکی از مراحل زندگی که بسیار حائز اهمیت است ، ازدواج و انتخاب همسر وبه عبارتی بالی برای پرواز به سوی هدف نهایی می باشد که به جرأت می توان گفت؛ این مرحله از مهمترین وحساس ترین فرایندهای زندگی محسوب می شود .

روش آشنایی و آداب خواستگاری

خواستگاری از نگاه اهل بیت

- اهمیت وساطت در ازدواج

امام حسین علیه السلام فرمودند: «کسی که مجردی را تزویج نماید و امکان ازدواج او را فراهم کند، از کسانی است که خداوند به آنان نظر می کند.»

قال امیرالمؤمنین علیه السلام : افضل الشفاعات ان تشفع بین اثنین فی نکاح یجمع الله بینهما ؛ حضرت امیر فرمودند: از بهترین شفاعتها، شفاعت بین دو نفر در امر ازدواج است تا این که خداوند آنان را مجذوب یکدیگر گرداند.( تهذیب، ج ،7 ص، 405)

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس در تزویج زن و مرد مؤمن بکوشد, خدا آنها را با یکدیگر جمع کند, به هر گامی که بر می دارد یا کلمه ای که در این راه می گوید خداوند ثواب یک سال عبادت را به او می بخشد .(وسایل الشیعه، ج 4، ص،270)

حضرت علی علیه السلام فرمودند: بهترین میانجیگری و وساطت در امر ازدواج است .( مستدرک الوسائل ،ج 14 ، ص173)

قال موسی بن جعفر علیه السلام : ثلاثه یستظلون بظل عرش الله یوم القیامه یوم لا ظل الا ظله رجل زوج اخا المسلم او اخدمه ام کتم له سرا ؛ امام کاظم علیه السلام فرمودند: « سه کس در روز قیامت، روزی که سایه و پناهی جز سایه ی خداوند نیست, در سایه و پناه خدا هستند از جمله کسی که برادر مسلمانش را زن دهد, کسی که به برادر مسلمانش خدمت کند, کسی که سر برادر مسلمانش را بپوشاند » .( وسایل الشیعه ،ج 20 ، ص 46)

قال الامام الصادق علیه السلام : « اربعه ینظر الله الیهم یوم القیامه ، من اقال نادما اوغاث لهفاناو اعتق نسمه او زوج عزبا ؛ امام صادق علیه السلام فرمود: چهار کس در قیامت مورد نظر پروردگارند:

1- آن که چون طرف معامله پشیمان شود, معامله را برگرداند .

2-کسی که غم از دلی بر گیرد .

3-کسی که برده ای را آزاد کند.

4-کسی که بی همسران را به ازدواج درآورد .»( وسایل الشیعه ، ج 20 ، ص 46)
پیامبر اسلام (ص) فرمود: « زن گردنبدی است , بنابراین دقت کن که چه چیزی را می خواهی به گردن خود بیندازی مواظب باش گریبان گیر کسی نشوی که سبب بدبختی و ذلت تو را فراهم آورد .»

- دقت در انتخاب

امام صادق علیه السلام فرمودند: «انظر این تضع نفسک و من تشرکه فی مالک و تطلعه علی دینک و سترک ؛ ببین جان خودت را پیش چه کسی قرار می دهی و ببین چه کسی را در مالت شریک می کنی و ببین چه کسی را به دین و اسرار خود و امانت زندگی خود مطلع می کنی.»

پیامبر اسلام (ص) فرمود: « زن گردنبندی است , بنابراین دقت کن که چه چیزی را می خواهی به گردن خود بیندازی مواظب باش گریبان گیر کسی نشوی که سبب بدبختی و ذلت تو را فراهم آورد .» (وسایل الشیعه ، ج 14،ص 228)

همسر امروز ، مادر فردا

در انتخاب همسر باید دقت کرد زیرا همسر امروز مادر فردای فرزندان تو است؛ پیامبر (ص) فرمودند: «برای محل پرورش فرزند خود زنی را پیدا کنید که شایسته ی آن باشد .»( حلیة المتقین، ص 120)
آتش عشق

عشق های دروغین و زودگذر

امام علی علیه السلام فرمود: «هر که به چیزی عاشق شود چشم بصیرت او کور گشته و قلبش بیمار می شود، پس او با دیدگانی که دقیق نمی بیند، می نگرد و با گوشهایی که خوب نمی شنود، می شنود. همانا شهوت عقل او را می سوزاند و دنیا قلبش را می میراند... »(نهج البلاغه ، ص 159)

و در جایی دیگر می فرمایند: «هر که به چیزی عشق ناروا ورزد، نابینایش می کند و قلبش را بیمار کرده با چشمی بیمار می نگرد و با گوشی بیمار می شنود، خواهشهای نفس پرده ی عقلش را دریده ، دوستی دنیا دلش را میرانده است. شیفته بی اختیار دنیا و برده ی آن است و برده ی کسانی است که چیزی از دنیا را در دست دارند.»(نهج البلاغه، محمد دشتی، خطبه 109، ص 205)

انتخاب از روی هوس

پیامبر خدا (ص) فرمود: «ان الخوف ما اتخوف علی امتی بعدی هذه المکاسب المحرمه والشهوه الخفیه الریا؛ دشوارترین چیزی که بعد از خودم بر امتم می ترسم, کسب های حرام و شهوت های پنهان و ریا است.»

- سهولت در خواستگاری

قال رسول الله (ص) : «ان من یمن المرأه تیسیر خطبتها.

پیامبر (ص) فرمودند: از نشانه های برکت زن آن است که خواستگاریش بی تکلف و آسان انجام گیرد .»( کنز العمال، ج 16 ، ص 322)

- زمان خواستگاری

حضرت امیر المومنین (علیه السلام ) می فرمایند: «یوم الجمعه یوم خطبه و نکاح؛ روز جمعه، روز خواستگاری و ازدواج است.» (بحارالانوار ، ج 103 ، ص 273)

البته این را باید توجه کنیم که این احادیثی که زمان و یا بعضی دیگر از مطالب را ذکر می کنند، دلیلی بر وجوب آن ندارند به این معنا که اگر خواستگاری در یک روز دیگری از هفته اتفاق افتاد، گناهی مرتکب شده اند بلکه این ایام از باب امتیاز است نه وجوب !

- شیوه خواستگاری

حضرت امیر المومنین( علیه السلام ) می فرمایند: «اظهروا النکاح و اخفوا الخطبه ؛ مراسم ازدواج را آشکار برگزار کنید و خواستگاری را پنهان.» (ترجمه میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 2272)

- دعای قبل از خواستگاری

از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که هر گاه کسی اراده ی خواستگاری نماید، دو رکعت نماز بگزارد و حمد الهی گوید و این دعا را بخواند:

«اللهم انی ارید ان اتزوج فقدر من النار اعفهن فرجا واحفظن لی فی نفسها و ما لی , و اوسعهن رزقا و اعظمهن برکه فقدر لی ولدا طیبا تجعله خلفا صالحا فی حیوتی و بعد موتی »
شخصی از امام صادق (ع) سوال کرد: من می خواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم مایلند با دیگری ازدواج کنم. امام (ع) فرمود: با زنی ازدواج کن که خودت مایل هستی ، و زنی که پدر و مادرت (بدون رضایت تو) انتخاب کرده اند، رها کن

- دیدار قبل از وصلت
خواستگاری

از حضرت صادق علیه السلام پرسیدند: «آیا مرد می تواند به سوی زنی که می خواهد او را تزویج کند، نظر نماید؟

فرمودند: اشکالی ندارد، مادامی که قصدش لذت بردن نباشد و تنها به نیت اطلاع و آگاهی از شکل او باشد.» (فروع کافی)

عن الصادق(ع) قال : لا بأس بان ینظر الرجل الی المرأه اذا اراد ان یتزوجها, ینظر الی خلفها و الی وجهها ؛ امام صادق(ع) فرمودند: «مانعی ندارد که مرد قامت و صورت زنی را که قصد ازدواج با او را دارد، ببیند.» (وسایل الشیعه، ج 20 ، ص 88)

البته این موارد همه باید طبق موازین شرعی و در چارچوب فرهنگ و خانواده ها قرار گیرند .

قال علی (ع) : «اذا اراد احدکم ان یتزوج فلیسأل عن شعرها کما یسأل عن وجها فان الشعر احد الجمالین؛ هر وقت یکی از شما بخواهد ازدواج کند از اوصاف موی سر زن نیز سوال کند همچنان که از چگونگی رخسار او می پرسد. چون که موی زن یکی از دو زیبایی(مو و صورت) اوست.»( من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 254)

- اهمیت تحقیق در ازدواج

تا کسی را خوب نیازمودی به آن اطمینان نکن .( غرر الحکم)

گفتار, ظاهر و برخورد خوب تو را فریب ندهد .( بحارالانوار، ج 103، ص 86)

ضرورت تحقیق از خانواده :

رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: هنگام انتخاب همسر به وضعیت اخلاقی و رفتاری برادر و خواهرهایش بنگرید، زیرا که افراد همانند برادر و خواهرهایشان رفتار می کنند. (وسایل الشیعه ، ج 14 ،ص 28)

- اهمیت گفتگوی دختر و پسر برای انتخاب همسر

امیرالمؤمنین علی (ع) : « ما أضمر احد شیئا الا ظهر فی فلتات لسانه و صفحات وجهه ؛ انسان هر چه را در دل و درونش پنهان کند ، از لغزشهای زبان و حالتهای چهره اش آشکار می شود . (خود را بیش از آنچه که هستند ، معرفی نکنند.)( نهج البلاغه ، صبحی صالح ، حکمت26)

رسول اکرم (ص) : «حسن السوال نصف العلم ؛ خوب پرسیدن نصف آگاهی است .»
حضرت علی (ع) :« الفکر فی الامر قبل ملابسته یومن الزلل ؛ پیش از دست زدن به هر کاری اندیشیدن، انسان را از لغزش ایمن می دارد»

- مشورت
انتخاب همسر

امام صادق علیه السلام به شخصی فرمودند : هر گاه تصمیم گرفتی کاری انجام دهی، کسی را در آن دخالت نده و با کسی مشورت نکن تا این که نخست با خدای خود مشورت کنی. آن مرد گفت: چگونه با خدای خود مشورت کنم؟ حضرت فرمودند: صد مرتبه می گویی: "ای خدا از تو درخواست خیر می کنم، استخیرُ اللهَ برحمتِه خیرةً فی عافیتِه "

سپس با افراد مشورت می کنی، زیرا خداوند خیر و صلاح تو را به زبان کسی که خود فرد مناسبی است، جاری می گرداند و مشاور تو را راهنمایی می کند .( مکارم الاخلاق ، ص 172)

پیامبر(ص): هیچ کس به مشورت با دیگری نپرداخت مگر این که به راه درست راهنمایی شد.( الحیاه ، ج 1، ص 165)

امام علی(ع): هیچ پشتیبانی همچون مشاوره و مشورت کردن نیست.( همان)

انتخاب به دور از هر اجباری

شخصی از امام صادق(ع) سوال کرد: من می خواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم مایلند با دیگری ازدواج کنم. امام (ع) فرمود: با زنی ازدواج کن که خودت مایل هستی، و زنی که پدر و مادرت (بدون رضایت تو) انتخاب کرده اند، رها کن.( تهذیب الاحکام ، ج 7، ص 392)

- تفکر

حضرت علی(ع) : «الفکر فی الامر قبل ملابسته یومن الزلل؛ پیش از دست زدن به هر کاری اندیشیدن، انسان را از لغزش ایمن می دارد.»( غرر الحکم و درر الکلم، عبدالواحد امدی، ترجمه محمد علی انصاری، ج1)

رسول خدا (ص) می فرماید: «تو را سفارش می کنم وقتی که می خواهی به کاری همت بگماری به سرانجام آن بیاندیش، اگر پایانش درست و نیکوست، با آن موافقت کن و اگر در آن انحراف و کجی می بینی، از آن درگذر.» (سفینه البحار، ج 1، ص 429)