دیوان اشعار اوحدی

[R A H A]

هر کرا چون تو پریزاده ز در باز آید

به سرش سایهٔ اقبال و ظفر باز آید


کور اگر خاک سر کوی تو درد دیده کشد

هیچ شک نیست که نورش به بصر باز آید


کافر، از بهر چنین بت که تویی؛ نیست عجب

کز پرستیدن خورشید و قمر باز آید


هر که دیدار ترا دید و سفر کرد از شهر

هیچ سودش نکند تا ز سفر باز آید


آفتاب از سر هر کوچه که بیند رویت

شرمش آید که بدان کوچه دگر بازآید


عاشقی را که برانند ز پیشت به قفا

راستی بی‌قدمست ار نه به سر باز آید


نه هوای لب و چشم تو مرا صید تو کرد

طفل باشد که به بادام و شکر باز آید


بیدلی را که ز پیوند رخت منع کنند

در چه بندد دل خویش؟ از تو اگر باز آید


زین جهان اوحدی ار رخت بقا دربندد

زان جهانش، چو بپرسی تو خبر، باز آید

[R A H A]

دل سرمست من آن نیست که باهوش آید

مگر آن لحظه کش آواز تو در گوش آید


رخت این آتش سوزنده که در سینه نهاد

عجب از دیگ هوس نیست که در جوش آید


بجز آن کایم و در پای غلامان افتم

چه غلامی ز من بی‌تن و بی‌توش آید؟


شربت قند رها کن، که از آن ساعد و دست

اگرم زهر دهی بر دل من نوش آید


مگرم داعیهٔ لطف تو بگشاید چشم

ورنه از من چه سکون و ادب و هوش آید؟


حسن پنهان تو بر خاطر من سهل کند

هر چه از جور رقیبان جفا کوش آید


بر نیازست و دعا دست جهانی زن و مرد

تا کرا گوهر آن گنج در آغوش آید؟


بیم آنست که: از فکرت و اندیشهٔ تو

همه تحصیل که کردیم فراموش آید


بید با قامت رعنای چنان شرط آنست

که به سر پیش تو، ای سرو قباپوش، آید


عجب از طالع خود دارم و دوران فلک

کان چنان صید به دام من مدهوش آید


اوحدی وقت سخن گر چه گهر بارد و در

پیش لعل لب گویای تو خاموش آید

[R A H A]

مرا کجا سر زلفت به زیر چنگ آید؟

که خاک پای ترا از سپهر ننگ آید


بکن ز جور و جفا هر چه ممکنست امروز

که هر چه صورت زیبا کند بینگ آید


به زور بازوی مردی برون نشاید برد

بر آستان تو دستی که زیر سنگ آید


اگر چه شد ز روانی چو آب گفتهٔ ما

ز وصف قد تو چون بگذریم تنگ آید


چو میل سوی تو کردم به دوستی، دل گفت:

مکن، که جامهٔ این کار بر تو ننگ آید


ز رنگ ناخنت، ای ماه چهره،می‌نالم

به ناله‌ای، که چنان نالها ز چنگ آید


به صبغ مهر تو چون اوحدی دگر باره

در افکنیم شبی خرقه تا چه رنگ آید؟

[R A H A]

سحر گه چون نسیم زلف آن دلدار می‌آید

درخت شوقم از برگش به برگ و بار می‌آید


ز توفان خفتگان کوچه را آگاه دار امشب

که سیل گریهٔ این دیدهٔ بیدار می‌آید


حروف نامه‌ام بی‌نقطه آن بهتر که از چشمم

بسست این قطره‌های خون که بر طومار می‌آید


نمی‌آید ز من کاری درین اندوه و سهلست این

گر آن دلدار شهر آشوب من در کار می‌آید


نگارینا، به خاک آستانت فخرها دارم

نمیدانم چرا از من چنینت عار می‌آید؟


اگر بیچاره‌ای نزد تو می‌آید، مکن عیبش

کمندش چون تو در خود میکشی ناچار می‌آید


مپرس از اوحدی حال نماز و صوم و قرایی

که مسکین این زمان از خانهٔ خمار می‌آید

[R A H A]

دیریست که یار ما نمی‌آید

پیغام به کار ما نمی‌آید


هر کس به تفرجی و صحرایی

خود بوی بهار ما نمی‌آید


ما را به دیار او نباشد ره

او خود به دیار ما نمی‌آید


کمتر ز سگیم در شمار او

زیرا به شمار ما نمی‌آید


ای دل، بتو پیش ازین همی گفتم:

کین عشق به کار ما نمی‌آید


دولت همه جا برفت و باز آمد

هرگز بگذار ما نمی‌آید


یک دم نرود که یاد او صد پی

اندر دل زار ما نمی‌آید


آن دام که ما نهاده‌ایم، ای دل

در چشم شکار ما نمی‌آید


ای اوحدی، از خوشی کناری کن

کان بت به کنار ما نمی‌آید

[R A H A]

دلی که در سر زلف شما همی آید

به پای خویش به دام بلا همی آید


بر آستان تو موقوفم، ای سعادت آن

کز آستان تو اندر سرا همی آید


نشانه جز دل ما نیست تیر چشم ترا

اگر صواب رود ور خطا همی آید


اگر بر تو به پا آمدم مرنج، که زود

به سر برون رود آن کو به پا همی آید


به دست حیلت و افسون سپر نشاید ساخت

بر آن رمیده که تیر قضا همی آید


دلم شکایت بیگانگان چگونه کند؟

چو بر من این همه از آشنا همی آید


هم آتشیست که در جان اوحدی زده‌ای

و گرنه این همه دود از کجا همی آید؟

[R A H A]

دل می‌برد امشب ز من آن ماه، بگیرید

دزدست و شب تیره، برو راه بگیرید


اندر پی او آه منست آتش سوزان

گر شمع فرو میرد، ازین آه، بگیرید


گردن نکند نرم به فریاد و به زاری

او را ز چپ و راست با کراه بگیرید


ناگه دل من برد، چو آگه شدم، او را

آگاه کنید از من و ناگاه بگیرید


این قصه درازست، مگویید: چه کرد او؟

گویید: دلی گم شد و کوتاه بگیرید


گر زلف چو شستش به کف افتد ز رخ و لب

یک بوسه و ده بوسه، نه، پنجاه بگیرید


تا زنده‌ام او را برسانید به من باز

چون مرده شوم، خواه بشد، خواه بگیرید


زندان دل ما همه چاه زنخ اوست

دلهای گریزنده در آن چاه بگیرید


او گر ندهد داد دل اوحدی امشب

فردا به در آیید و در شاه بگیرید

[R A H A]

باز پیوند، که دوری به نهایت برسید

چارهٔ درد دلم کن، که به غایت برسید


هیچ بر من نکنی چشم عنایت از خشم

تا دگر بار به گوشت چه حکایت برسید؟


رحمتی کن، که ز هجران تو حال دل من

قصه‌ای شد، که به هر شهر و ولایت برسید


جان همی دادم اگر زانکه خیال تو نه زود

یاد می‌داد دل من که عنایت برسید


خط سبز تو مرا در خطر انداخته بود

بوی آن زلف سیاهم به حمایت برسید


خبرت نیست که در عشق تو از دشمن و دوست

بر من خسته چه بیداد و جنایت برسید؟


اوحدی راز دل خویش بپوشید ولی

همه آفاق حدیثش به روایت برسید

[R A H A]

نالهٔ بلبل شوریده به جایی برسید

گل به باغ آمد و دردش به دوایی برسید


عمر بلبل چو وفا کرد به دوری بنمرد

تا ز پیوستن گل بوی وفایی برسید


گل چه پیراهن زر دوخته بر داد بباد؟

کز میان غنچهٔ مسکین به قبایی برسید


هر که بر بوی گل و نالهٔ بلبل سحری

در چمن رفت، به برگی و نوایی برسید


طالب گل ز چمن پای مکن، گو: کوتاه

که به دستش ز سر خار جفایی برسید


پی همراهی این قافله بودم عمری

تا به گوش دلم آواز درایی برسید


قصهٔ مور پریشان به سلیمان گفتند

اثر نعمت سلطان به گدایی برسید


آفتابی ز سر منظره بنمود جمال

ذره‌ای در هوس او به هوایی برسید


اوحدی دست به وصلش نرسانید آسان

درد سر برد و به خاک کف پایی برسید

[R A H A]

من کشتهٔ عشقم،خبرم هیچ مپرسید

گم شد اثر من،اثرم هیچ مپرسید


گفتند که: چونی؟ نتوانم که بگویم

این بود که گفتم، دگرم هیچ مپرسید


فردا سر خود می‌کنم اندر سر و کارش

امروز که با درد سرم هیچ مپرسید


وقتی که نبینم رخش احوال توان گفت

این دم که درو می‌نگرم هیچ مپرسید


بی‌عارضش این قصهٔ روزست که دیدید

از گریهٔ شام و سحرم هیچ مپرسید


خون جگرم بر رخ و پرسیدن احوال؟

دیدید که: خونین جگرم، هیچ مپرسید


از دوست بجز یک نظرم چون غرضی نیست

زان دوست بجز یک نظرم هیچ مپرسید


از دست شما جامه دو صد بار دریدم

خواهید که بازش بدرم هیچ مپرسید


با اوحدی این دیدهٔ‌تر بیش ندیدیم

بالله ! که ازین بیشترم هیچ مپرسید