تشنج ناشی از تب عبارت است از تشنجی که به دنبال افزایش ناگهانی دمای بدن شیرخواران و کودکان به وجود می آید.
در این حالت هوشیاری کودک تغییر پیدا می کند و انقباضات ناگهانی و غیر قابل کنترلی در عضلات وی پدید می آید. این حالت ممکن است تا ۴% کودکان تب دار را متأثر سازد.
علایم شایع
معمولاً قبل از بروز تشنج ، کودک عفونت همراه با تب ۳۹ درجه یا بالاتر داشته است ، اما گاهی تشنج می تواند اولین علامت تب باشد.
علایم عبارتند از:
از دست دادن هوشیاری
پرش یا تکان خوردن بازوها، پاها، یا صورت که ۳-۲ دقیقه طول می کشد.
از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع (خیس کردن یا کثیف کردن )
حالت تحریک پذیری پس از به دست آوردن هوشیاری ، و به دنبال آن خواب به مدت چند ساعت
علل
بروز تب بالا به صورت ناگهانی به هر دلیل ، همراه با تحریک پذیری بدون دلیل دستگاه عصبی مرکزی در بعضی از کودکان .
عوامل افزایش دهنده خطر
عفونت های مکرر
سابقه تشنج ناشی از تب در خواهر یا بردار کودک
پیشگیری
هر گاه در کودکی که سابقه تشنج ناشی از تب داشته است ، تب آغاز شد، بلافاصله اقداماتی جهت پایین آوردن تب انجام دهید.
عواقب مورد انتظار
علی رغم ظاهر ترسناک آن ، تشنجی که تنها در اثر تب در کودک رخ دهد معمولاً جدی نیست . اما در عین حال ، باید به دنبال سایر علل تشنج نیز گشت .
بروز این حمله های تشنجی باعث عقب ماندگی ذهنی ، تأخیر در رشد و نمو، یا ناهنجاری های رفتاری نمی شود.
اگر اولین حمله تشنجی ناشی از تب در شیرخوار زیر ۶ ماه رخ دهد، امکان دارد انجام بررسی دستگاه عصبی و سایر بررسی ها ضروری باشد.
عوارض احتمالی
آسیب به بدن به هنگام حمله تشنجی
آسیب به مغز در اثر حملات تشنجی مکرر
در کودکانی که دچار تشنج ناشی از تب می شوند، خطر بروز بیماری صرع در سال های بعد از حد متوسط بالاتر است .
خطر عود تشنج ناشی از تب ۳۳% است ؛ عود تقریباً در تمام موارد، در عرض یک سال اتفاق می افتد.
درمان
اصول کلی
- اگر تشنج ناشی از تب به طور مکرر رخ دهد، بررسی های آزمایشگاهی خون و مایع نخاع ، و نیز نوار مغز انجام خواهند شد.
- به هنگام تشنج ، اشیاء بالقوه خطرناک را از دور و بر بچه دور کنید. بچه را به پهلو بخوابانید و مطمئن شوید که راه تنفس بچه باز است .
- جزئیات تشنج را یادداشت کنید و به پزشک اطلاع دهید. اطلاعات باید شامل موارد زیر باشد: ـ زمان شروع تشنج ـ مدت زمان سپری شده از زمان بالا رفتن تب تا بروز تشنج ـ آیا حرکت دست و پا در دو طرف یکسان بوده یا این که یک طرف بیشتر از طرف دیگر تکان می خورده است ؟
ـ مدت زمان تشنج
ـ آیا کودک پس از تشنج خوابیده است ؟ چه مدت ؟
ـ آیا تشنج پس از مدتی دوباره رخ داده است ؟
- پس از تشنج ، سعی کنید تب را با آب ولرم پایین بیاورید.
داروها
امکان دارد داروهای ضدتشنج ، مثل فنوباربیتال ، برای پیشگیری از تشنج تجویز شوند. گاهی این نوع داروها پس از اولین بروز تشنج توصیه می شوند و گاهی تنها زمانی که تشنج بعداً دوباره تکرار شود.
داروهای ضدتشنج تنها زمانی مؤثر هستند که در طی سال هایی که کودک مستعد عود تشنج ناشی از تب است (تا ۴ سالگی ) به طور روزانه مصرف شوند.
البته معمولاً این داروها برای کودکان پرخطر یا کودکانی که تشنج عارضه دار دارند توصیه می شوند.
فعالیت
تا زمان برطرف شدن تب و بیماری زمینه ای ، کودک باید در رختخواب به آرامی استراحت کند. پس از آن نیز فعالیت باید تدریجاً از سر گرفته شود.
رژیم غذایی
به هنگام تشنج ، کودک نباید چیزی بخورد. پس از پایان تشنج ، کودک را تشویق کنید که مایعات زیادتر بنوشد، مثلاً آب ، چای ، نوشابه ، و آب میوه .
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر کودک شما به دنبال تب دچار تشنج می شود.
اگر بروز هرگونه آسیبی به هنگام تشنج
اگر بیماری زمینه ای که باعث تب شده است ، در عرض ۳ روز رو به بهبود نگذارد.