اعمال شبهاى قدر دو قسمت مى باشد:
اول: اعمال مشترك كه در سه شب بايد انجام شود.
دوم: اعمال مخصوص كه براى هر شب )نوزدهم، بيست و يكم و سوم( به صورت مستقل بايد انجام شود.
اعمال مشترك شبهاى قدر
1 - غسل. علامه ى مجلسى فرموده اند كه غسل شبهاى قدر اگر نزديك غروب آفتاب انجام شود بهتر خواهد بود.
2 - دو ركعت نماز، در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه سورهى توحيد و بعد از پايان نماز، هفتاد مرتبه استغفرالله و اتوب اليه بايد گفته شود.
»هر كس اين نماز را بخواند قبل از اينكه از جاى خود برخيزد خداوند او و پدر و مادرش را مورد آمرزش قرار خواهد داد«
3 - قرآن مجيد را مقابل صورت خود گشوده و بگويد:
اللهمَ اِنى اسئلكَ بكتابكَ المنزلِ و ما فيه اسمُكَ الاكبرُ و اسماوكَ الحسنى و ما يُخاف و يُرجى ان تَجعلنى مِن عُتقائك من النارِ.
»خدايا از تو درخواست مى كنم به كتاب نازل شده تو و به حقّ آنچه در آنست و در آن نام بزرگ تو و نامهاى نيكوى توست و آنچه بيم و اميد است كه مرا قرار دهى از آزاد شدگان خود از آتش.«
پس حاجتهاى خود را از خداوند بخواهد.
4 - قرآن را بر سر گذاشته و بگويد:
اللهمَ بحق هذا القرآنِ و بحق مَنْ اَرسَلْتَهُ بهِ و بحق كُلِّ مومنٍ مدحتهُ فيهِ و بحقكَ عليهمْ فَلا اَحدَ اعرفُ بحقّكَ منكَ.
»خدايا بحق اين قرآن و بحق كسى كه به او فرستادى آنرا و بحق هر مومنى كه در آن او را ستودى و بحق تو بر آنها كه احدى آشناتر به حق خودت از تو نيست.«
پس ده مرتبه بگويد:
»بك يا الله و ده مرتبه بمحمدٍ و ده مرتبه بعلى و ده مرتبه بفاطمه و ده مرتبه بالحسن و ده مرتبه بالحسين و ده مرتبه بموسى بن جعفر و ده مرتبه بعلى بن الحسين و ده مرتبه بمحمد بن على و ده مرتبه بجعفربن محمد و ده مرتبه به موسى بن جعفر و ده مرتبه به على موسى و ده مرتبه بمحمد بن على و ده مرتبه بعلى بن محمد و ده مرتبه باالحسن بن على و ده مرتبه بالحجة« )هر حاجتى كه از خدادارى طلب كن(.
معمولا اعمال سوم و چهارم )قرآن سر گذاشتن( را در پايان احياء انجام مى دهند.
5 - زيارت امام حسين عليه السلام كه در آن شب منادى از آسمان ندا مى دهد هر كس به زيارت امام حسين عليه السلام آمده باشد خداوند او را مى آمرزد.
6 - احياء داشتن بدين معنى كه تا حد امكان از خواب دورى كرده و به عبادت و راز و نياز و خواندن قرآن و ادعيه بپردازد و هر كس اين كار را بكند همه ى گناهان او هر چند به تعداد ستارگان آسمان و سنگينى كوهها و به اندازه ى درياها باشد بخشوده خواهد شد.
7 - خواندن صد ركعت نماز، كه فضيلت بسيار دارد و بهتر آن است كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه سوره ى توحيد خوانده شود.
8 - خواندن دعاى جوشن كبير
در فضيلت اين دعا اينگونه بيان شده كه در يكى از جنگها، پيامبر اكرم )ص( زره سنگينى بر تن داشتند و بدن مباركش را اذيت مى كرد. در اين هنگام جبرئيل فرود آمد و فرمود: اى محمدصلى الله عليه وآله پروردگارت بر تو سلام مى فرستد و مى فرمايد: اين جوشن را از تن در آور و بجاى آن اين دعا را بخوان و بدان كه تو و امتت با خواندن آن در امان خواهيد بود. از نكات قابل توجه اينكه هر كس اين دعا را سه مرتبه درماه مبارك رمضان بخواند خداوند جسد او را بر آتش حرام و بهشت را بر او واجب مى كند.
در دعاى جوشن كبير هزار اسم خداوند ذكر شده كه اسم اعظم خداوند هم ميان آنها مى باشد، اين دعا صد فصل دارد و در هر فصل ده اسم از اسماى حسناى الهى آمده است كه بايد در آخر هر فصل جمله ى »سبحانك يا لا اله الا انت الغوث الغوث خلّصنا من النار يا رب« را ذكر كرد.
اعمال مخصوص شب نوزدهم
اول: گفتن )استغفراللَّه ربى و اتوب اليه( صد مرتبه
دوم: گفتن اللَّهم العن قتله اميرالمومنين( صد مرتبه
سوم: خواندن دعاهاى مخصوص اين شب كه در مفاتيح الجنان آمده است.
اعمال مخصوص شب بيست و يكم
شب بيست و يكم از شب نوزده فضيلتش بيشتر است، زيرا احتمال اينكه اين شب همان شب قدر باشد، بسيار زياد است، لذا با آگاهى بهتر و توجه لازم به خواندن قرآن و دعا و اعمال سفارش شده ى پرداخته شود.
اعمال مخصوص شب بيست و سوم
اول : خواندن سوره هاى عنكبوت و روم
امام صادق عليه السلام فرمودند: قسم ياد مىكنم كسى كه اين دو سوره را در اين شب بخواند از اهل بهشت است.
دوم: خواندن سوره دخان
سوم: خواندن سوره قدر )هزار مرتبه(
چهارم: خواندن دعاهاى مخصوصه اين شب كه در مفاتيح الجنان وارد شده است.
فرازهايى از دعاى افتتاح
دعاى افتتاح، از دعاهايى است كه در مجالس شبهاى رمضان، خوانده مى شود. محتواى اين دعا و سرفصلهاى مهم و مضامين عمده ى آن را مى توان چنين برشمرد:
1 - درس توحيد و معارف اعتقادى، صفات متعالى خداوند.
2 - بيان نعمتها و بزرگوارى و كرامتهاى الهى در حق انسان و خطا پوشى خداوند ستارالعيوب
3 - صلوات بر چهارده معصوم به عنوان پيوند و اتصال به ولايت آنان.
4 - دعا براى فرج و ظهور امام عصر - عجل الله. و تشكيل دولت كريمه
5 - جايگاه و نقش امامت و ولايت در جامعه
6 - شكوه به درگاه خداوند كريم و التجا براى فرج امام زمان )عج( و....
اللّهم انّى اَفْتَتحُ الثّناء بحَمدك انتَ مُسدّدّ للصّواب بمنّك
بار الها! در حاليكه )معتقدم(، به لطف و احسانت، هر كار راست و درستى را استوار كننده تويى، با ستايشت ثناگويى را آغاز مىكنم
.... الهّم اَذِنْتَ لى فى دُعائك و مَسئلتك فاسْمَع يا سميعُ مِدحَتى و اجب يا رحيم دعوتى، و اَقِل يا غفورُ عَثْرتى.
بار الها! اجازه ام فرمودى كه تو را بخوانم و حاجت خويش را از تو طلب كنم پس اى )خداى شنوا، ثناگويى ام را بشنو، و اى مهربان خواسته ام رابرآورده ساز، واى آمرزنده از لغزشم در گذر.
فكم يا الهى مِنْ كُربةٍ قَدْ فَرَجْتَها، و هُمومٍ قد كَشَفتَها و عَثرةٍ قد اَقلتَهاو رحمةٍ قَد نَشرتَهاو حلقةِ بلاءٍ قَد فككتَها....
بار الها! چه بسيار غم و گرفتارى اى كه تو گشوده اى، و اندوه هايى كه تو برطرفشان كرده اى، و لغزش هاييكه ناديده گرفته اى، و گرههايى غم و اندوهى كه بازشان نموده اى...
فرازهايى از دعاى ابوحمزه ثمالى (63)
شيخ طوسى در مصباح المتهجد چنين آورده است كه ابوحمزه ثمالى روايت كرد كه حضرت امام زين العابدين )ع( در ماه رمضان بيشتر از شب را نماز مى كرد و چون سحر مى شد اين دعا را مى خواند.
الهى لا تودبنى بعقوبتك و لا تمكربى فى حيلتك
».... اى معبود من! مرا با عقوبتات تاديب مكن و مكر و حيله ات سختى و بلاى ناگهانى، را در مورد من بكار مگير«.
...و انّ الراحل اليك قريب المسافة و انكّ لا تحتجبُ عن خلقك الاّ ان تحجبهم الاعمال دونك
... و مىدانم كه مسافر به سوى تو راهش كوتاه است و تو هرگز از بندگانت دور و پنهان نيستى، مگر اينكه اعمالشان آنان را از تو دور سازد.
... ادعوك يا سيدى بلسان قد اخرسه ذنبه، رب اناجيك بقلب قد او بقه جرمه
... اى آقاى من! تو را با زبانى ميخوانم كه گناه آن را لال كرده است. اى پروردگار من! با قلبى با تو راز مى گويم كه جرم و معصيت آن را به ورطهى هلاكت انداخته است.
... اذ رايت مولاى ذنوبى فزعت و اذا رايت كرمك طمعت فان عفوت فخير راحم و ان عذبت فغير ظالم.
... اى مولاى من! وقتى گناهانم را مى نگرم فرياد و ناله سر ميدهم و وقتى به كرم تو نگاه مىكنم به بخشش تو طمع مى بندم. اينك اگر مرا ببخشى بهترين مهربانانى و اگر عذابم نمايى هرگز ستم نكرده اى!
... اين سترك الجميل
كجاست پرده پوشى زيبايت؟
اين عفوك الجليل
كجاست بخشش بزرگت ؟
اين فرجك القريب
كجاست گشايش نزديكت؟
اين عناثك السريع
كجاست دستگيرى فوريت؟
يا محسن يا مجمل يا منعم يا مفضل، لست اتّك فى انجاة من عقابك على اعمالنا بل بفضلك علينا، لأنّك اهل التقوى و اهل المغقرة، تبدى بالاحسان نعماً و تعفو عن الذّنب كرماً
اى خداى احسانگر! اى آفريننده ى زيبايى ها! اى نعمت بخش! اى اهل فضل و كرم! من براى رهايى از عقاب تو هرگز بر اعمال خودم تكيه نمى كنم بلكه اعتمادم بر فضل تو نسبت به ما بندگان است. چون تويى اهل تقوى و اهل مغفرت كه هم با احسان، اوّل نعمت عطا مى كنى و سپس با كرمت از گناهان نيز مى گذرى.
...فوَ عزتك يا سيّدى لوْ نهرتنى ما بَرحتُ من بابك، ولا كففتُ عن تملقكَ لما انتهى الىَّ من المعرفة بجودك و كرمك.
اى آقاى من به عزتت قسم اگر مرا برانى، هرگز از در خانه ات روبر نمى تابم و هيچگاه از تملق و التماس باز نمىايستم. چرا كه معرفتم به جود و كرم تو مرا به اينجا رسانده است.
أنت الهى اوسع فضلاً، و اعظم حلماً منْ أن تقايسنى بفعلى و خطيعتى فالعفو، العفو العفو
اى معبود من! فضل تو وسيع و حلم تو بسى بالاتر از آن است كه مرا با كردار و خطاهايم محاسبه كنى. مرا ببخش، ببخش، ببخش.
...سيدى أناالصّغير الّذى ربّيتهُ
آقاى من! من صغيرى هستم كه تو تربيتم كرده اى.
و أنا الضالّ الّذى هديتهُ
و گمراهى هستم كه تو هدايتم كرده اى.
...و الضعيف الّذى قوّيته ... و ضعيفى هستم كه تو به من قوت بخشيده اى.
و المذنب الّذى سترته و گناهكارى هستم كه تو گناهم را مستور داشته اى
ابكى لخروج نفسى مى گريم بر لحظه اى جان دادنم!
أبكى لظلمة قبرى مى گريم براى تاريكى قبرم!
أبكى لضيق لحدى مى گريم از تنگى گورم!
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)