دیوان اشعار خاقانی

[sorna]

آن را که غم‌گسار تو باشی چه غم خورد

و آن را که جان توئی چه دریغ عدم خورد

شادی به روی آنکه به روی تو جام می

از دست غم ستاند و بر یاد غم خورد


بر درگه تو ناله کسی را رسد که او

چون کوس هرچه زخم بود بر شکم خورد


هرکس که پای داشت به عشق تو هر زمان

از دست روزگار دوال ستم خورد


عشق تو بر سر مه عشاق آب خورد

گر مرد اوست بر سر ابدال هم خورد


زلف تو کافری است که هر دم به تازگی

خون هزار کس خورد آنگه که کم خورد


عالم تو را و گوئی خاقانی آن ماست

او آن حریف نیست کز این گونه دم خورد

[sorna]

آنچه تو کردی بتا نه شرط وفا بود

غایت بیداد بود و عین جفا بود

قول تو دانی چه بود دام فسون بود

عهد تو دانی چه بود باد هوا بود


مهر بریدن ز یار مذهب ما نیست

لیک چنین هم طریق و رسم تو را بود


از تو و بیداد تو ننالم کاول

دل به تو من داده‌ام گناه مرا بود


ای دل خاقانی از گذشته مکن یاد

عاقبت این است آنچه رفت بلا بود

[sorna]

رخ به زلف سیاه می‌پوشد

طره زیر کلاه می‌پوشد

عارض او خلیفه‌ی حسن است

از پی آن سیاه می‌پوشد


یوسفان را به چاه می‌فکند

وز جفا روی چاه می‌پوشد


بر در او ز های و هوی بتان

ناله‌ی داد خواه می‌پوشد


آهوان را به سبزه می‌خواند

دام زیر گیاه می‌پوشد


حال خاقانی ارچه می‌داند

آب خود زیر کاه می‌پوشد

[sorna]

آواز حسنت ای جان هفت آسمان بگیرد

سلطان عشقت ای مه هر دو جهان بگیرد

زلف تو گر به عادت خود را کمند سازد

مرغ از هوا درآرد، مه ز آسمان بگیرد


ماهی است عارض تو کاندر سپهر خوبی

چون از افق برآید آفاق جان بگیرد


در پای غم فکنده است هجر تو عالمی را

زنهار وصل را گو تا دستشان بگیرد


وصلت به کار ایشان دست از میان برآرد

گر هجر تو به زودی پای از میان بگیرد


گرخوش خوئی نداری خاقانی آن نداند

داند که خوش نگاری این را به آن بگیرد

[sorna]

آنچه عشق دوست با من می‌کند

والله ار دشمن به دشمن می‌کند


خرمن ایام من با داغ اوست

او به آتش قصد خرمن می‌کند


این دل سرگشته همچون لولیان

باز دیگر جای مسکن می‌کند


همچو مرغی از بر من می‌پرد

نزد بدعهدی نشیمن می‌کند


می‌برد با گرگ در صحرا گله

با شبان در خانه شیون می‌کند


پیش من از عشق بر سر می‌زند

در پی اندر پی، پی من می‌کند


آه از این دل کز سر گردن‌کشی

خود خاقانی به گردن می‌کند

[sorna]

مرد که با عشق دست در کمر آید

گر همه رستم بود ز پای درآید


ورزش عشق بتان چو پرده‌ی غیب است

هر دم ازو بازویی دگر بدر آید


نیست به عالم تنی که محرم عشق است

گر به وفا ذم کنیش کارگر آید


از پس عمری اگر یکی به من افتد

آن بود آن کز همه جهان به سر آید


طفل گزین یار تا طفیل نباشی

کانکه دگر دید با تو هم دگر آید


فتنه شدن بر گیاه خشک نه مردی است

خاصه به وقتی که تازه گل به برآید


هر که به معشوق سال‌خورده دهد دل

چون دل خاقانی از مراد برآید

[sorna]

عشق تو اندر دلم شاخ کنون می‌زند

وز دل من صبر را بیخ کنون می‌کند

از سر میدان دل حمله همی آورد

بر در ایوان جان مرد همی افکند


عشق تو عقل مرا کیسه به صابون زده است

و آمده تا هوش را خانه فروشی زند


دور فلک بر دلم کرد ز جور آنچه کرد

خوی تو نیز از جفا یاری او می‌کند


با تو ز دست فلک خیره چه نالم از آنک

هست در ستم که پیش پای بره نشکند

[sorna]

نی دست من به شاخ وصال تو بر رسید

نی و هم من به وصف جمال تو در رسید

این چشم شور بخت تو را دید یک نظر

چندین هزار فتنه ازان یک نظر رسید


عمری است کز تو دورم و زان دل شکسته‌ام

نی از توام سلام و نه از دل خبر رسید


از دست آنکه دست به وصلت نمی‌رسد

جانم ز لب گذشت و به بالای سر رسید


هر تیر کز گشاد ملامت برون پرید

بی‌آگهی سینه مرا بر جگر رسید


با این همه به یک نظر از دور قانعم

چو روزی از قضا و قدر این قدر رسید


دوری گزیدن از در تو دل نمی‌دهد

خاقانی این خبر ز دل خویش بر رسید

[sorna]

این عشق آتشینم دود از جهان برآرد

وین زلف عنبرینت آتش ز جان برآرد

هر بامداد خورشید از رشک خاک پایت

واخجلتا سرایان سر ز آسمان برآرد


یارب چه عشق داری کازرم کس ندارد

آن را که آشنا شد از خانمان برآرد


قصد لب تو کردم زلف تو گفت هی هی

از هجر غافلی که دمار از جهان برآرد


در زلف تو فروشد کار دل جهانی

لب را اشارتی کن تا کارشان برآرد


ای هجر مردمی کن، پای از میان برون نه

تا وصل بی‌تکلف دست از میان برآرد


خاقانی این بگفت و بست از سخن زبان را

تا ناگهی نیاید کز تو فغان برآرد

[sorna]

دلم ز هوای تو بر نمی‌گردد

هوای تو ز دلم زاستر نمی‌گردد

بدل مجوی که بر تو بدل نمی‌جویم

دگر مشو که غم تو دگر نمی‌گردد


اثر نماند ز من در غم تو این عجب است

که در دل تو ازین غم اثر نمی‌گردد


بد است کار من از فرقت تو وین بد را

هزار شکر کنم چون بتر نمی‌گردد


به زر شدی همه کارم ز وصل تو چون زر

ز بی‌زری است که کارم چو زر نمی‌گردد


مرا ز بخت خود است این و خود عجب دارم

اگر جهان به چنین بخت برنمی‌گردد


اگرچه آب فراقت ز فرق من بگذشت

دلم خوش است که کعب تو تر نمی‌گردد


کدام روز که پیش در تو خاقانی

شهیدوار به خونابه در نمی‌گردد