دیوان اشعار هاتف اصفهانی

[sorna]

سپهر مجد و خورشید سماحت اختر عزت

نظام عالم و دستور گیتی آصف دوران

جناب صاحب اعظم خدیو افخم اکرم

ربیع گلشن عالم بهار عالم امکان


جهانگیر و جهانبخش و جهاندار و جهان داور

که گردونش نپیچد گردن از حکم و سر از فرمان


جوانمرد و جوانبخت و جوان طبع و جوان دولت

که در ایام او نو شد جهان و تازه شد کیهان


به دست و کلک او نازند ملک و دین بود آری

قوام دین و ملت این نظام ملک و دولت آن


گرش خلق جهان جان جهان گویند می‌شاید

که آمد عالم فرسوده را بر تن ز عدلش جان


کهن گلدسته‌ی قم را که ویران بود بنیادش

مجدد شد به حکم او اساس و تازه شد بنیان


تعالی الله زهی گلدسته‌ی زیبا که پنداری

به هم بر بسته از گل دسته‌ی دهقان این بستان


بود مقری بر اوجش با سروش چرخ هم نغمه

مؤذن بر فرازش با خروش عرش همدستان


به گلبانگ بلند آوازه‌ی انصاف و جود او

به شرق و غرب ازین گلدسته خواهد رفت جاویدان


غرض چون نو شد این گلدسته‌ی زیبا و رفت از وی

سوی عرش برین بانگ مذن‌های خوش الحان


دبیر خامه‌ی هاتف پی تاریخ اتمامش

رقم زد: شد ز حکم آصف این گلدسته آبادان

[sorna]

بلبل گویای این باغ آذر از دور سپهر

لب فروبست از نوای زندگی ناگاه آه

ناگهان دم درکشید از بذله‌ی دلکش دریغ

عاقبت خاموش گشت از نغمه‌ی دلخواه آه


دامن صحبت کشید از چنگ اهل دل فسوس

ظل رحمت برگرفت از فرق اهل الله آه


صبح او گردید شام از گردش انجم فغان

روز عالم شد سیاه از دور مهر و ماه آه


رشته‌ی آمال ما زان در فاخر بس دراز

رشته‌ی عمر وی آمد لیک بس کوتاه آه


کرد تنها عزم ره وز دوستان کس را نبرد

خاصه چون من چاکری با خویشتن همراه آه


راز دل ناگفته چشم از محرمان پوشید و رفت

کس ز راز آن دل آگه نشد آگاه آه


چرخ روبه باز کردش طعمه‌ی گرگ اجل

شد زبون شیری چو او در چنگ این روباه آه


یوسف افتاد ار به چاه آخر ز چاه آمد برون

یوسف من ماند تا آخر زمان در چاه آه


چون سوی جنت به پرواز آمد اندر ماتمش

بر فلک رفت از دل و جان گدا و شاه آه


کلک هاتف از پی تاریخ سال رحلتش

زد رقم از بلبل گویای این باغ آه آه

[sorna]

در عهد خان دوران فرمانروای گیتی

یعنی کریمخان آن خان سپهر خرگاه

شیرافکنی که در رزم گر شیر بیند او را

از پیش او گریزد چون شیر دیده روباه


فرماندهی که بر چرخ روز و شب و مه و سال

در حکم او بود مهر فرمان او برد ماه


گردن‌کشی که هر صبح بر درگهش ز مژگان

گردنکشان عالم روبند خاک درگاه


فخر زمانه حاجی آقا محمد آمد

از خلق و خوی نیکو چون خلق را نکوخواه


در رفع فتنه و ظلم کوشید در صفاهان

تا پای فتنه را ساخت چون دست ظلم کوتاه


از بهر تشنگان ساخت حوضی پر آب و چاهی

کاب حیات از وی جاری است گاه و بیگاه

[sorna]

فخر زمان میرزا صادق نیکو سرشت

معدن عز و شرف، منبع جود و سخا

آن که رسد روز و شب از کف فیاض او

جود به هر بی‌نصیب، فیض به هر بینوا


منتظر فیض حق بود شب و روز و گشت

عاقبت از لطف حق، کام دل او روا


از افق او دمید کوکب رخشنده‌ای

کرده مه و مهر از آن، کسب فروغ و ضیا


از صدفش شد پدید در گران قیمتی

هم ز صفا بی‌نظیر، هم ز شرف بی‌بها


از چمنش برکشید سرو سهی قامتی

تازه و تر چون خضر، بر لب آب بقا


در چمن او شکفت تازه گلی مشکبوی

نکهت او دلفریب، طلعت او جان فزا


آمد از او در وجود کودک فرخنده‌ای

سرو قد و گلعذار، مهر رخ و مه لقا


سرو ز قدش خجل گل ز رخش منفعل

غیرت گل رشک سرو، در شرف و در صفا


هر طرف از بوی اوست مشک‌فشان روز و شب

جیب نسیم سحر، دامن باد صبا


نام نکو خواستند بهر وی و عاقبت

کرد محمدرضا، نامزد او قضا


چون به سعادت گذاشت پا به جهان و گرفت

مهر رخش همچو جان، بر رخ احباب جا


هاتف عشرت نصیب از پی تاریخ او

کرد رقم کامیاب باد محمدرضا

[sorna]

چون ز بیداد چرخ بدرنسا

شد ز عالم به جنت الماوی

گفت هاتف برای تاریخش

از جهان رفت حیف بدرنسا

[sorna]

حیف از هدیه آن گل رعنا

که پری چهره بود و حور سرشت

حیف از آن تازه گل که بر شاخش

دست گلچین روزگار نهشت


از حریرش لباس بود آخر

بسترش خاک گشت و بالین خشت


رشته‌ی عمر آن یگانه گهر

گردش چرخ بین چگونه برشت


بود تا مزرع جهانش جای

تخم خیرات جاودانی کشت


همه نیکی گزید و نیکی کرد

آری از خوب برنیاید زشت


الغرض چون ازین جهان خراب

سوی گلزار خلد رفت نوشت:


هاتف خسته‌دل به تاریخش

از جهان هدیه شد به سوی بهشت

[sorna]

دریغ و درد که دور سپهر فاطمه را

به کام ریخت به ناکام شربت فرقت

هزار حیف ازین مایه‌ی عفاف که بود

طراز قامت رعناش کسوت عصمت


دل از متاع جهان کند از آن به آسانی

که داشت دوش و برش زیب و زینت عفت


ازین سرای پرآشوب، جان آگاهش

ملول گشت و روان شد به خلوت جنت


چو سوی بزم جنان شد ز بزم هم‌نفسان

چه باکش از غم دوری و کربت و غربت


غرض چو کرد ازین گلستان پرخس و خار

به سوی گلشن جنت عزیمت و رحلت


رقم زد از پی تاریخ رحلتش هاتف

مکان فاطمه بادا به ساحت جنت

[sorna]

به تایید دارای گردون سپهر

که لطفش بود آب این سبز کشت

شد از حاجی آقا محمد جهان

خصوص اصفهان رشک باغ بهشت


در آنجا ز سعیش که مشکور باد

شد آباد هم مسجد و هم کنشت


برافراخت بنیان افعال نیک

برانداخت بنیان اعمال زشت


در آن شهر دلکش یکی باغ ساخت

که مشک و عبیرش بود خاک و خشت


گل عشرت‌آمیز آن روضه را

تو گوئی که از آب حیوان سرشت


ز گیسوی عنبرفشان حورعین

پی استوای زمین رشته رشت


خزانش فرحبخش چون نوبهار

دیش جانفزا همچو اردیبهشت


از آن دلگشا نام کردش خرد

که در دل تماشای آن غم نهشت


چو آن باغ فردوس مانند را

نهادند بنیاد هاتف نوشت


به شوق از پی سال تاریخ آن

که دایم بود دلگشا چون بهشت

[sorna]

هزار افسوس کز بیداد گردون

ز دنیا قدوه‌ی اهل زمین رفت

امام و مقتدای اهل دین شد

سر و سر حلقه‌ی اهل یقین رفت


فلک برد از جهان حاجی حسن را

رواج و رونق از شرع مبین رفت


درین غمخانه شد دلگیر جانش

به عشرت‌خانه‌ی خلد برین رفت


به دارالخلد چون بشنید جانش

ندای فادخلوها خالدین رفت


به پاکی زاده شد در خاک و شد پاک

چنان آمد به دنیا و چنین رفت


غرض چون زین سرای پر دد و دام

سوی آرامگاه حورعین رفت


به تاریخش رقم زد کلک هاتف

ز دنیا پیشوای اهل دین رفت

[sorna]

چون آقا صادق آن فروزان اختر

تزویج نمود دختری مه‌پیکر

کلک هاتف برای تاریخ نوشت

گردید مهی قرین مهر انور