اقسام نماز البته انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی و نه واجب مثل زیارت قبر پیغمبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ و امامان _ علیهم السلام _ از طرف زندگان نیز اجیر شود. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 859، م 4-1533)
سؤال 2: آیا فرد مجرد می تواند برای نمازهای قضای میّتی اجیر شود یا اینکه اجیر باید متأهل باشد؟
جواب: هر کس قضای نماز او را به طور صحیح بجای آورد مانعی ندارد و مجرد و متأهل بودن شرط نیست. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 861، 1538)
سؤال 3: آیا می شود نماز استیجاری را به جماعت خواند؟
جواب: بلی، مأموم می تواند نماز استیجاری را با جماعت بخواند اما اگر امام جماعت بخواند نماز استیجاری را به جماعت بخواند باید یقین داشته باشد که نماز قضای مذکور احتیاطی نیست بلکه قضای یقینی است.
سؤال 4: شخصی برای خواندن نماز قضای یک سال میتی اجیر شده است، آیا باید ترتیب بین نمازهای یومیه رعایت شود یا خیر می توان چندین نماز صبح یا مغرب پشت سر هم خواند؟ (مقلد آقای لنکرانی)
جواب: به نظر حضرت آیت الله لنکرانی اگر نحوه قضا شدن نمازها را بداند باید رعایت ترتیب را بنماید و الا رعایت ترتیب بین نمازهای ظهر و عصر از یک روز و نیز مغرب و عشا لازم است. (جامع المسائل، ج 1، ص 384)
سؤال 5: اینجانب مقداری نماز و روزه استیجاری گرفته ام و هنوز موفق نشده ام همه آن را به جا آورم و از کسانی که گرفته ام، بعضی وقت آن را مشخص ننموده اند و بعضی مشخص کرده اند که مثلا ان شاء الله تا سه ماه تعطیلی آن را تمام کنید و بنده نتوانسته ام. خواهشمندم تکلیف بنده را مشخص کنید و روزه ها را که گرفته ایم ولی خارج از وقت موعود، حکم بنده چیست؟
جواب: از کسانی که تعیین کرده اند برای انجام آن مجددا اجازه بگیرید و آنچه در خارج وقت و بودن اجازه مجدد انجام داده اید صحیح و مبرء ذمّه میت می باشد اما مستحق اجاره آن نیستید، بلی اگر دهندگان وجه اجازه دهند مانعی ندارد. ( ر.ک: جامع المسائل آیه الله فاضل، ج2، ص 152، س 409)
سؤال 6: آیا برای نماز استیجاری میت باید از ثلث مال او برداشت یا از کل ما ترک میت؟
جواب: اگر وصیت کرده و ورثه اجازه بدهند از کل مال برداشته می شود و الا از ثلث مال برداشته می شود. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 867، م 1549)
سؤال 7: اگر کسی خودش نماز قضا داشته باشد می تواند نماز استیجاری بگیرد؟
جواب: اشکالی ندارد. (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 192، س 232)
سؤال 8: کسی که نماز استیجاری می خواند باید طبق نظر مرجع خودش اقامه نظر کند یا مرجع متوفی؟
جواب: باید مطابق نظر مرجع خود عمل کند. مگر آن که در ضمن اجاره شرط شده باشد که به نحو خاصی بجای آورد و آن شرط به نظر مرجع تقلید خودش هم مبطل نماز نباشد.
سؤال 9: اگر شخص اجیر عبادتی را انجام و ثواب آن را به روح او هدیه کند کفایت می کند؟
جواب: اجیر باید خود را به جای میت فرض کند و عبادتهای او را قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه کند، کافی نیست.
سؤال 10: اگر کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد چه حکمی برای او متصور است؟
جواب: چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولیّ میّت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخواند، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولیّ میّت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثه اش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست.
نمازهای مستحب
سؤال 1: آیا نمازهای مستحب تعداد مشخصی دارند؟ از بین این نمازها چه نمازهائی بیشتر سفارش شده است؟
جواب: نمازهای مستحبی زیاد است و عدد مشخصی ندارد و به این گونه نمازها نافله می گویند و از بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است که آن نمازها در غیر روز جمعه سیاسی و چهار رکعتند.
سؤال 2: نوافل شبانه روز چند رکعت است؟
جواب: نوافل شبانه روز سیاسی و چهار رکعت است که هشت رکعت آن نافله ظهر است و هشت رکعت نافله عصر، و چهار رکعت نافله مغرب، و دو رکعت نافله عشاء و یازده رکعت نافله شب، و دو رکعت نافله صبح می باشد و چون دو رکعت نافله عشاء را بنا بر احتیاط واجب باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می شود.
سؤال 3: وقت نوافل یومیه به چه صورتی است لطفا توضیح دهید؟
جواب: نافله ظهر پیش از نماز ظهر خوانده می شود و وقت آن از اول ظهر تا موقعی که آن مقدار از سایه که بعد از ظهر پیدا می شود، به اندازه دو هفتم شاخص شود، نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود، به چهار هفتم برسد، وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می شود از بین برود، وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود، نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می شود و وقت آن بعد از گذشتن از نصف شب به مقدار خواندن یازده رکعت نماز شب است، وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.
سؤال 4: وقت نماز غفیله از چه وقتی شروع و پایان می یابد و کیفیت خواندن آن را بیان فرمائید.
جواب: نماز غفیله بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود و وقت آن بعد از نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود و در رکعت اول آن، بعد از حمد باید به جای سوره، این آیه را بخوانند:
و ذا النون اذ ذهب مغاضبا فظنّ ان لن نقدرعلیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذلک ننجی المؤمنین. و در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره این آیه را بخوانند:
و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الّا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ما تسقط من ورقه الّا یعلمها و لا حبه فی ظلمات الارض و لا رطب و لایابس الّا فی کتاب مبین.
و در قنوت آن بگویند: اللهم انی اسالک بمفاتح الغیب التی لا یعلمها الا انت ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تفعل بی کذا و کذا، و به جای کلمه کذا و کذا حاجتهای خود را بگویند. و بعد بگویند: اللهم انت ولیّ نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فاسئلک بحق محمد و آل محمد علیه و علیهم السلام لمّا قضیتها لی.
سؤال 5: برخی نمازهای مستحبی هستند که طبق روایات تمام گناهان آمرزیده می شوند. آیا خواندن اینگونه نمازها واقعا تاکید شده است، یعنی در زمان پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ سفارش شده اند؟ لطفا اگر می توانید یک نمونه از طرز انجام این نماز را بفرمائید.
جواب: نمازهای مستحبی مختلفی وارد شده است که به بعضی از آنها در کتاب مفاتیح الجنان اشاره شده است. اما آمرزش گناهان توسط خداوند رحمان و رحیم مشکلی ندارد، مهم آن است که شخص واقعا از گناه توبه کند و قصد بازگشت به گناه نداشته باشد که خداوند وعده فرموده است که توبه پذیر است و گناهان را می آمرزد.
سؤال 6: آیا نماز غفیله کفایت از نافله مغرب می کند یا خیر؟
جواب: گر چه نماز غفیله یک نماز مستحب مستقل است و جزء نمازهای نافله روزانه نیست، اما عده ای از فقها فرموده اند: می توان نافله مغرب را به کیفیت نماز غفیله بجا آورد و دو رکعت از نافله مغرب را به آن اکتفا نمود.
سایر نمازها
سؤال 1: نماز تحیت چگونه است و چه مواقعی خوانده می شود؟
جواب: مستحب است کسی که داخل مسجد می شود قبل از اجام هر کاری دو رکعت نماز به نیت تحیت مسجد بجا آورد.
سؤال 2: نماز تبرعی چه نوع نمازی است لطفا توضیح دهید؟
جواب: اگر شخصی بدون آن که اجرتی دریافت دارد نماز قضای میتی را بخواند و یا نماز مستحبی به نیابت کسی بجای آورد آن را نماز تبرعی می گویند.
سؤال 3: نماز وتر چیست؟ و چگونه و چه موقع خوانده می شود؟
جواب: نماز وتر یک رکعت است که پس از نماز شفع و بعد از نمازهای نافله شب خوانده می شود این نماز هم با حمد و سوره دلخواه و رکوع و دو سجده و پس از آن تشهد و سلام بجا آورده می شود.
سؤال 4: اگر یک نفر که در دریا است و نتواند نماز بخواند چه باید بکند؟
جواب: به هر حال می تواند نماز بخواند و هر یک از اعمال را که نتوانست انجام دهد ساقط می شود.
سؤال 5: در نماز میّت در جائی که می فرمایند: «و انت خیر منزول (به) یا (بها)» مرجع ضمیر به یا بها چیست؟ و یا کیست؟
جواب: ضمائر مذکر می تواند به لحاظ شخص و نعش و بدن باشد و ضمائر مؤنث به لحاظ جثه و جنازه و اگر بداند میت مذکر یا مؤنث است می تواند به لحاظ خود میت هم ضمیر را مذکر یا مؤنث بیاورد. (به عروه الوثقی، کیفیت صلاه میت _ مسأله 5 مراجعه کنید).