سیم‌کارت در ایران از آغاز تا امروز نوشته: م.ر.بهنام رئوف
منبع: دنیای اقتصاد
تلفن همراه جزو آن دسته از کالاهایی است که چند دهه اخیر شیوه و رفتار زندگی بشر را دستخوش تغییراتی شگرف كرده است.
فكر متحرك یا سیار كردن تلفن و به‌كارگیری آن در مكان‌هاي مختلف به منظور بهره گیری بیشتر از این وسیله، ازدهه 1960 میلادی در كشور‌هاي اسكاندیناوی ( سوئد، نروژ، دانمارك و فنلاند) شروع و در اواخر آن دهه، اولین تلفن نقطه به نقطه به كار گرفته شد. این فناوری در سال 1975میلادی از سوی كشورهای اسكاندیناوی با سیستم آنالوگ به بازار عرضه شد.اولین شبكه تلفن متحرك NMT) Nordic Mobile Telephone) نیز از سوی همین كشورها راه‌اندازی شد. در اوایل سال 1980 میلادی، استفاده از تلفن‌هاي دیجیتالی در اتومبیل مورد توجه قرار گرفت. در سال 1977 میلادی كانادا اولین شبكه اطلاعات عمومی را طراحی و راه‌اندازی كرد. شبكه‌هاي عمومی اطلاع‌رسانی جهانی با استفاده از كامپیوتر، ماهواره و گیرنده‌ها و فرستنده‌هاي ماكروویو به وجود آمده است.
در سال 1983میلادی آمريكا سیستم Nordic Mobile Telephone را وارد بازار كرد. ژاپن نیزسومین كشور در جهان بود كه سیستم سیار خود را با ویژگی‌هاي دو نوع اسكاندیناوی و آمريكایی به نام HCMS عرضه كرد و سپس سیستم NTT با قابلیت اتصال به شبكه را ایجاد نمود.
انگلستان در سال 1985 میلادی با عرضه سیستم TACS بود. که به گروه دارندگان تلفن سیار پیوست و سپس ایرلند نیز این سیستم را پذیرفت.
پس از این تاریخ، سیستم NMT با فركانس 450 مگاهرتز در كشورهای دانمارك، نروژ، سوئد و فنلاند مورد استفاده قرارگرفت و این کشورها نیز به شبكه استفاده كنندگان از این سیستم پیوستند.
در سال 1985 میلادی انستیتوEUROPEAN TELECOMMUNICATION STANDARD INSTITUTE متشكل از 17 كشور اروپایی درصدد طراحی و ابداع یك استاندارد مشترك برای تاسیس شبكه سلولی برآمد تا این استاندارد به صورت هماهنگ، طرح تلفن سیار دیجیتال را اجرا كند، این استاندارد GSM نام گرفت. در حال حاضر، استاندارد GSM شامل سه سیستم است كه عملكردهای اساسی كاملا یكسانی دارند، ولی باند فركانس آنها متفاوت است.
اما به شکل کلی اولین تماس غيرتجاري با موبایل در آوریل سال ۱۹۷۳ توسط دکتر مارتین، مدیر اسبق شرکت AT&T انجام گرفت و20 سال بعد از آن زمان اولین تماس تلفن همراه در کشور ما برقرار شد.
موبایل در ایران
17 سال پیش در چنین روزهایی روزنامه‌هاي منتشر شده در آن زمان در نخستین صفحات خود آگهی‌ای را به چاپ رساندند که شاید در آن مقطع برای خیلی‌ها تعجب‌آور بود. تیتر آگهی‌هاي چاپ شده با این مضمون بود: «فراخوان برای ثبت نام نخستین شبکه تلفن متحرک جیبی». خواندن همین تیتر مي‌توانست خیلی از نظرها را به خود جلب کند.تیرماه سال 1372 بود که ثبت نام تلفن همراه در کشور آغاز شد. اما به دلیل عدم استقبال در آن زمان توسط مردم، روند ثبت نام چندین ماه به طول انجامید؛ به نحوی که در نهایت شرکت مخابرات ايران و شرکت پست توافق کردند به کسانی که در‌اين زمینه بازاریابی کنند و قادر باشند یک یا چند مشتری به پست بکشانند، مبلغی به عنوان پاداش پرداخت شود. در آن زمان با تبلیغات فراوان و با شعار «با تلفن همراه همیشه در مقصد هستید» تا اواسط سال 74 جمعا 9 هزار و 947 نفر ثبت نام کردند که در شهریور همان سال واگذاری‌ها آغاز و بلافاصله بعد از ثبت نام به پایان رسید.
از اين تاریخ به بعد، مردم ورود تلفن همراه به کشور را باور کردند؛ به طوری که هجوم متقاضیان به مخابرات و بازار به حدی رسید که قیمت سیم‌کارت در آن زمان گاهی اوقات به بالای 30 میلیون ریال نیز مي‌رسید.
اولین آگهی که برای معرفی تلفن همراه آن زمان در روزنامه‌های سیاه و سفید اطلاعات و کیهان به چاپ رسید با اين متن همراه بود. «شبکه تلفن متحرک به دو صورت قابل نصب در خودرو به صورت دستی در اختیار متقاضی قرار داده مي‌شود تا در حال تردد، توقف در منزل یا محل کار مورد استفاده قرار گیرد.» در اين آگهی آمده بود که 5 هزار شماره ثبت‌نام به عمل خواهد آمد و یک‌ماه بعد از ثبت‌نام واگذاری‌ها صورت مي‌گیرد. اين شبکه در آن زمان تنها محدوده تهران بزرگ را از شرق به سرخه حصار، از غرب به ابتدای عوارضی جاده کرج، از جنوب به بهشت زهرا و از شمال به ارتفاعات شمال تهران محدود مي‌کرد و تنها از ساعت 8 صبح تا 8 شب قابل دسترس بود.ارائه اولین سیم‌کارت تلفن همراه در دوران وزارت دکتر غرضی در دولت هاشمي‌رفسنجانی صورت گرفت. در آن زمان متقاضیان سیم‌کارت باید یک چک بانکی به مبلغ 5 میلیون ریال بابت هزینه اشتراک، هزینه نصب و بهای گوشی پرداخت مي‌کردند. همچنین به منظور افزایش ايمنی در حین رانندگی، متقاضیانی که درخواست تجهیزات اضافی جهت نصب در خودرو را داشتند، باید مبلغ 700 هزار ریال بابت تجهیزات اضافی پرداخت مي‌کردند.با ورود اولین سیم‌کارت‌ها به بازار و در اختیار داشتن اين کالا که در آن زمان جزو کالاهای لوکس به حساب مي‌آمد، به تدریج بر میزان متقاضیان اين کالا افزوده شد. در نتیجه استقبال از سوی مردم، متولیان تلفن همراه در مخابرات تصمیم گرفتند در تهران و چند شهر بزرگ ثبت‌نام انجام دهند. لذا در بهمن ماه سال 1374، از طریق پست و به صورت مکانیزه ثبت‌نام آغاز شد. در‌اين سال در مجموع 185 هزار و 75 نفر ثبت نام کردند.
واگذاری سیم‌کارت اين گروه از متقاضیان که با گوشی هم تحویل مي‌شد، از طریق پست و در دهه فجر سال 75 شروع و در اواخر سال 76 به پایان رسید. پایین آمدن قیمت تلفن همراه در بازار تا یک میلیون و پانصد هزار تومان، بدقولی مخابرات به دلیل تاخیر در واگذاری باعث شد تا تعداد متقاضیان برای سال 75 به 61 هزار و 900 نفر کاهش یابد.
افزایش تعداد مشترکان تلفن همراه در کشور در آن سال‌های ابتدایی ورود اين فناوری به کشور حاشیه‌های جالبی را نیز در پیش داشت. با افزایش تعداد مشترکان و آن هم درحالی که در آن زمان چنین فناوری برای کاربران عجیب بود، اداره تحقیقات و مطالعات اجتماعی روابط عمومي شرکت مخابرات‌ايران با درج آگهی‌هایی در روزنامه‌های آن زمان اقدام به برگزاری کلاس آموزش آشنایی با نحوه استفاده از تلفن همراه کرد.همچنین اظهارات مقامات سیاسی کشور در آن زمان نیز پیرامون اين فناوری شاید هم اکنون برای کاربران فعلی جالب باشد. به عنوان مثال هاشمي‌رفسنجانی در دوران ریاست جمهوری درباره استفاده از تلفن همراه در مراسم‌های گوناگون گفته بود: «تلفن دیجیتال امروز پیشرفته‌ترین ابزار استفاده از مخابرات است، خوشبختانه ما اين تکنولوژی را داریم و خودمان هم اداره مي‌کنیم. حالا مي‌توانیم ايمان بیاوریم به قدرت خوب نیروهای داخلیمان» یا در مراسم دیگری تاکید کرده بودند که «یک خط تلفن برکت عمر انسان را کلی بالا مي‌برد و بسیاری از هزینه‌های زندگی را پایین مي‌آورد.»بهره برداری از اولین فاز شبكه تلفن همراه كشور، در مرداد ماه سال 1373 در شهر تهران با استفاده از 176 فرستنده و گیرنده در 24 ایستگاه رادیویی و با ظرفیت 9200 شماره آغاز شد. در سال 1374 تعداد تلفن‌هاي دایری به 15907 شماره افزایش یافت و افزون بر تهران، شهرهای مشهد، اهواز، تبریز، اصفهان و شیراز نیز زیر پوشش شبكه تلفن همراه قرار گرفت. گسترش شبكه ارتباطات سیار در سال‌های بعد نیز ادامه یافت؛ به طوری كه در سال 1375 علاوه برشهرهای یاد شده 28 شهر دیگر به این شبكه پیوست. ضمن آنكه تعداد تلفن‌هاي دایر شده در این سال به 59967 شماره بالغ گشت و در پایان سال 1382 به 3449878 شماره رسید. در همین خصوص و در راستای سیاست برخورداری كلیه اقشار كشور، اعم از ساكنین شهرهای كوچك و بزرگ از امكانات ارتباطی، تعداد شهرهای تحت پوشش تلفن همراه از134شهر در آغاز سال 76 ، به 667 شهر در پایان سال 82 و 1120 شهر در ابتدای سال 90رسیده است.روند توسعه اولین اپراتور تلفن همراه در کشور تا جایی پیش رفت که هم اکنون و بر اساس آمارهای ارائه شده این اپراتور بالغ بر 43 میلیون سیم‌کارت فروخته است که از این تعداد 34 میلیون سیم‌کارت فعال و در حال کار است که از این تعداد 16 میلیون سیم کارت متعلق به مشترکان دائمی و مابقی به مشترکان اعتباری تعلق دارد. قیمت نجومی تهیه یک سیم کارت از این اپراتور نیز هم اکنون به شکل ثبت‌نامی و براي سيم‌كارت‌هاي دائمي 0910، صد و بيست‌وچهار هزار و 800 تومان و براي 0911 تا 0918 دائمي 254800تومان است و 10هزار تومان در سیم‌کارت‌هاي اعتباری است. همراه اول که تا سال‌هاي زیاد تنها خدمات مکالمه را در کنار پیامک ارائه مي‌داد؛ اما از دو سال پیش به ارائه GPRS و ام ام اس نیز پرداخته است.
اپراتور دوم و آغاز رقابت
دومین اپراتور تلفن همراه ایران با نام ایرانسل در سال 85 وارد بازار کشور شد. هر چند که از این اپراتور آمار شفافی در تعداد مشترکان وجود ندارد اما به هر حال گفته مي‌شود که این اپراتور هم اکنون بالغ بر 18 میلیون مشترک دارد. در پاییز ۱۳۸۴ قرارداد سهامداران میان شرکت گسترش الکترونیک ایران و ام‌تی‌ان منعقد شد. در ششم آذر ماه ۱۳۸۴، مجوز اپراتوری دوم تلفن همراه توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به شرکت ایرانسل اعطا شد. واگذاری و توزیع سیم‌کارت‌های شرکت ایرانسل در سه شهر تهران، تبریز و مشهد از روز شنبه ۲۹ مهر ۱۳۸۵ آغاز شد. ایرانسل هم‌اکنون در ایران خدمات نسل 2.75 شبکه جی اس ام(GSM) را ارائه می‌دهد. از جمله خدمات ایرانسل می‌توان به اینترنت در موبایل (GPRS)-خدمات پیام چندرسانه ای (MMS)- اس ام اس(SMS) - سیستم E-care , E-charge را نام برد. ایرانسل اما در بخش خدمات ارزش افزوده به باور کارشناسان بسیار سریع تر و جلوتر از همراه اول حرکت مي‌کند. البته ناگفته نماند که حضور و تلاش ایرانسل برای گرفتن سهم از بازار فضای رقابتی ای را در بین فعالان این حوزه ایجاد کرده است که در نهایت به نفع مصرف کنندگان تمام شده است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)