آيه 22:

الَّذِى جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَ شاً وَالسَّمَآءَ بِنَآءًوَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الَّثمَر تِرِزْقاً لَّكُمْ فَلَاتَجْعَلُواْ للَّهِ أَنْدَاداً وَ أَنْتُمْتَعْلَمُونَ‏


ترجمه:

آن (خداوندى) كه زمين را براى شما فرشى (گسترده) وآسمان را بنايى(افراشته) قرار داد و از آسمان، آبى فرو فرستاد و به آن از ميوه‏ها، روزىبراى شما بيرون آورد، پس براى خداوند شريك و همتايى قرار ندهيد با آنكهخودتان مى‏دانيد (كه هيچ يك از شركا و بت‏ها، نه شما را آفريده‏اند ونهروزى مى‏دهند و اينها فقط كار خداست.)


تفسیر:


در اين آيه خداوند به نعمت‏هاى متعدّدى اشاره مى‏كند كه هركدام از آنهاسرچشمه‏ى چند نعمت ديگر است. مثلاً فراش بودن زمين، اشاره به نعمت‏هاىفراوان ديگرى است. همچون سخت بودن كوهها ونرم بودن خاك دشت‏ها، فاصله زمينتا خورشيد، درجه حرارت و دما و هواى آن، وجود رودخانه‏ها، درّه‏ها، كوهها،گياهان و حركت‏هاى مختلف آن كه مجموعاً فراش بودن زمين را مهيّا كرده‏اند.چنانكه در قرآن براى زمين تعابير چندى شده است، زمين هم «مهد» [219]گهواره است، هم «ذلول» [220] رام و آرام و هم «كفات» [221] در برگيرنده.
كلمه «سماء» در آيه يك بار در برابر «ارض» آمده است كه به همه‏ى قسمت بالااشاره دارد و يك بار مراد همان قسمت نزول باران از ابرها مى‏باشد.
219) الذى جعل لكم الارض مهداً« طه، 53.
220) هو الذى جعل لكم الارض ذلولاً« ملك، 15.
221) الم نجعل الارض كفاتا« مرسلات، 15.


نکته ها:

1- ياد نعمت‏هاى الهى از بهترين راههاى دعوت به عبادت است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم»
2- از بهترين راههاى خداشناسى، استفاده كردن از نعمت‏هاى در دسترس است. «جعل لكم الارض فراشاً و السماء بناءً»
3- در نظام آفرينش، هماهنگى كامل به چشم مى‏خورد. هماهنگى ميان زمين،آسمان، باران، گياهان، ميوه‏ها وانسان. (برهان نظم) «جعل، انزل، اخرج»
4- آفريده‏ها هركدام براى هدفى خلق شده‏اند. «رزقاً لكم» باران براى رشد وثمر دادن ميوه‏ها، «فاخرج به» و ميوه‏ها براى روزى انسان. «رزقاً لكم»
5 - زمين وباران وسيله هستند، رويش گياهان وميوه‏ها بدست خداست.«فأخرج»
6- نظم و هماهنگى دستگاه آفرينش، نشانه‏ى توحيد است، پس شما هم يكتا پرست باشيد. «فلا تجعلوا لِلّه انداداً»
7- ريشه‏ى خداپرستى در فطرت و وجدان همه مردم است. «وانتم تعلمون»
8 - آفرينش زمين و آسمان و باران و ميوه‏ها و روزى انسان، پرتوى از ربوبيّت خداوند است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم...»
9- همه‏ى انسان‏ها، حقّ بهره‏بردارى و تصرف در زمين را دارند. (در آيه «لكم» تكرار شده است.)
10- دليل واجب بودن عبادت شما، لطف اوست كه زمين وآسمان وباران و گياهانرا براى روزى شما قرار داده است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم...»
11- خداوند بر اسباب طبيعى حاكم است. «جعل، انزل، اخرج»
12- پندار شريك براى خداوند، از جهل است. «لا تجعلوا لله اندادا وانتم تعلمون»