ایه :

وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوِمِ الاَْخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ‏

ترجمه:

وگروهى از مردم كسانى هستند كه مى‏گويند: به خدا و روز قيامت ايمان آورده‏ايم، در حالى كه مؤمن نيستند.


تفسیر:

در آغاز اين سوره، براى معرّفى مؤمنان چهار آيه و براى شناسايى كفّار دوآيه آمده است. در اين آيه و آيات بعد كه شمار آن سيزده آيه است، گروه سومىرا معرّفى مى‏كند كه منافق هستند. اينان نه ايمان گروه اوّل را دارند و نهجرأت و جسارت گروه دوم را در ابراز كفر. منافق، همانند موش صحرايى است كهبراى لانه‏اش دو راه فرار قرار مى‏دهد، يكى از آن دو را باز مى‏گذارد و ازآن رفت و آمد مى‏كند و ديگرى را بسته نگه مى‏دارد. هر گاه احساس خطر كندبا سر خود راه بسته را باز كرده و مى‏گريزد. نام سوراخ مخفى موش «نافقاء»است كه كلمه منافق نيز از همين واژه گرفته شده است. [161]
نفاق، داراى معناى گسترده‏اى است كه هركس زبان وعملش هماهنگ نباشد، سهمىاز نفاق دارد. در حديث مى‏خوانيم: اگر به امانت خيانت كرديم و در گفتاردروغ گفتيم و به وعده‏هاى خود عمل نكرديم، منافق هستيم گرچه اهل نماز وروزه باشيم. [162]
نفاق، نوعى دروغِ عملى و اعتقادى است و رياكارى نيز نوعى نفاق است. [163]
161) قاموس و مفردات.
162) سفينةالبحار، ج‏2، ص‏605.
163) تفسير نمونه.


نکته ها:

1- ايمان، يك مسئله قلبى است وبه اظهارات انسان بستگى ندارد. «ماهم بمؤمنين»
2- اساس ايمان، ايمان به مبدأ و معاد است. «آمنا باللَّه و باليوم الآخر»
3- خداوند از درون انسان، آگاه است. «وما هم بمؤمنين»