ایه :

الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَمِمَّارَزَقْنَهُمْ يُنفِقُونَ‏


ترجمه:

(متّقين) كسانى هستند كه به غيب ايمان دارند و نماز را به پاى مى‏دارند و از آنچه به آنان روزى داده‏ايم، انفاق مى‏كنند.


تفسیر:

قرآن، هستى را به دو بخش تقسيم مى‏كند: عالم غيب [115]و عالم شهود. متّقين به كلّ هستى ايمان دارند، ولى ديگران تنها آنچه راقبول مى‏كنند كه برايشان محسوس باشد. حتّى توقّع دارند كه خدا را با چشمببينند و چون نمى‏بينند، نمى‏خواهند به او ايمان آورند. چنانكه برخى بهحضرت موسى گفتند: «لن نؤمن لك حتّى نَرى اللّه جهرة» [116] ما هرگز به تو ايمان نمى‏آوريم، مگر آنكه خداوند را آشكارا مشاهده كنيم.
اين افراد درباره‏ى قيامت نيز مى‏گويند: «ما هى الاّ حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الاّ الدّهر» [117] جز اين دنيا كه ما در آن زندگى مى‏كنيم، دنياى ديگرى نيست، مى‏ميريم و زنده مى‏شويم و اين روزگار است كه ما را از بين مى‏برد.
چنين افرادى هنوز از مدار حيوانات نگذشته‏اند و راه شناخت را منحصر بهمحسوسات مى‏دانند و مى‏خواهند همه چيز را از طريق حواسّ درك كنند.
متّقين نسبت به جهان غيب ايمان دارند، كه برتر از علم و فراتر از آن است.در درونِ ايمان، عشق، علاقه، تعظيم، تقديس و ارتباط نهفته است، ولى درعلم، اين مسائل نيست.
115) غيب به خداوند متعال، فرشتگان، معاد و حضرت مهدى عليه السلام اطلاق شده است.
116) بقره، 55.
117) جاثيه، 24.


نکته ها:

1- ايمان، از عمل جدا نيست. در كنار ايمان به غيب، وظايف و تكاليف عملى مؤمن بازگو شده است. «يؤمنون... يقيمون... ينفقون»
2- اساسى‏ترين اصل در جهان‏بينى الهى آن است كه هستى، منحصر به محسوسات نيست. «يؤمنون بالغيب»
3- بعد از اصل ايمان، مهم‏ترين اصل عملى، اقامه‏ى نماز و انفاق است.«يؤمنون... يقيمون... ينفقون» (در جامعه‏ى الهى كه حركت وسير الى اللّهدارد، اضطراب‏ها و ناهنجارى‏هاى روحى و روانى و كمبودهاى معنوى، با نمازتقويت و درمان مى‏يابد و خلأهاى اقتصادى و نابسامانى‏هاى ناشى از آن، باانفاق پر و مرتفع مى‏گردد.)
4- برگزارى نماز، بايد دائمى باشد نه موسمى و مقطعى. «يقيمون الصلوة» [118]
5 - در انفاق نيز بايد ميانه‏رو باشيم. «ممّا رزقناهم» [119]
6- از هرچه خداوند عطا كرده (علم، آبرو، ثروت، هنر و...) به ديگران انفاق كنيم. «ممّا رزقناهم ينفقون» [120] امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: از آنچه به آنان تعليم داده‏ايم در جامعه نشر مى‏دهند. [121]
7- انفاق بايد از مال حلال باشد، چون خداوند رزق [122] هر كس را از حلال مقدّر مى‏كند. «رزقناهم»
8 - با انفاق كردن مغرور نشويم. اگر باور كنيم كه همه نعمت‏ها از خداست، بهتر مى‏توانيم قسمتى از آنرا انفاق كنيم. «ممّا رزقناهم»
118) يقيمون« فعل مضارع است و فعل مضارع دلالت بر استمرار و دوام دارد.
119) ممّا«، )مِن ما( است و يكى از معانى »مِن« بعض است. يعنى بعضى از آنچه روزى كرده‏ايم )نه همه را( انفاق مى‏كنند.
120) در اينگونه موارد كلمه »ما« در ادبيات عرب به معناى هر چيز است.
121) بحار، ج 2، ص 17.
122) رزق«، به نعمت دائمى كه براى ادامه‏ى حيات طبق احتياج دادهمى‏شود، اطلاق مى‏گردد و قيد تداوم و به اندازه‏ى احتياج، آن را ازمفاهيمِ احسان، اعطاء، نصيب، اِنعام و حظّ، جدا مى‏كند. التحقيق فى كلماتالقرآن، ج‏4، ص 114.