حد در ریاضیات مفهومی است برای بیان رفتار تابع در نزدیکی یک نقطه هنگامی که متغیر تابع به آن نقطه میل میکند.
تعریف
عبارت زیرین به اثبات اپسیلون و دلتا مشهور است که بار اول توسط ریاضیدان آلمانی کارل ویستراس عنوان شد:
![]()
به این معنی است که، برای هریک
وجود دارد، که برای هر x با خاصیت
، آنگاه داریم:
.
مثال:
اثبات:
برای هریک
وجود دارد به شکلی که:
اگر 0 < x < 0 + δ
یااگر 0 < x < δ
با گرفتن جذر هر دو سمت میتوانیم عبارت قبلی را به شکل زیر بنوسیم:
اگر 0 < x < δ
بنا بر این δ = ε2
و اینرا اثبات میکند.
حد تابع
فرض کنید f(x) تابعی حقیقی و c عددی حقیقی باشد. عبارت
![]()
بدین معناست که f(x) به ازای xهای نزدیک به c به L میل میکند. توجه داشته باشید که این عبارت میتواند صحیح باشد حتی اگرباشد. دو مثال زیر مساله را روشنتر بیان میکند.
است و به x مقدار ۲ را میدهیم. در این مثال x در ۲ تعریف شده و مقدار تابع در آن برابر حدش ۰٫۴ است:
f(1.9) f(1.99) f(1.999) f(2) f(2.001) f(2.01) f(2.1) 0.4121 0.4012 0.40010.4
0.3998 0.3988 0.3882 اگر به x مقدار ۲ را بدهیم f(x) برابر ۰٫۴ خواهد شد و داریم
. در این مثال
است اما این عبارت همواره صحیح نیست، برای مثال:
![]()
حد g(x) به ازای x برابر ۲ مساوی ۰٫۴ میباشد اماو g در ۲ پیوسته نیست.
در مثالی دیگر فرض می کنیم که تابع در x = c تعریف نشده باشد:
![]()
اگر به x مقدار ۲ را بدهیم تابع تعریف نشده اما حد آن برابر ۲ است:
f(0.9) f(0.99) f(0.999) f(1.0) f(1.001) f(1.01) f(1.1) 1.95 1.99 1.999تعریف نشده
2.001 2.010 2.10
منبع
- Carl B. Boyer, A history of mathematics, 2nd edition, by John Wiley & Sons, Inc., 1991
- ویکی پدیا
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)