وقتی دریچههای قلب بسته می شود
جام جم آنلاین: درد یا فشردگی در سینه احساس میكنید؟ نفستنگی دارید؟ نمیتوانید بدرستی بخوابید؟ تپش قلب و خستگی عمومی و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره آزارتان میدهد؟ مچ پا و دستهایتان تورم دارند؟ و ... وقتی دریچه یا دریچههای قلب بیمار میشوند و توانایی كاركرد آنها كاهش مییابد فرد با این علائم مواجه است.
مراجعه نكردن بموقع فرد به پزشك، فرصت طلایی را برای درمان دریچه از میان میبرد، حال آن كه پزشك میتواند بیماری دریچهای را به وسیله پرسیدن علائم بیماری، شنیدن صدای قلب و انجام آزمایشها تشخیص دهد.
بیماری دریچه قلب سبب تخریب و از شكل افتادن دریچهها میشود. تنگ شدن قسمت ورودی دریچه و بسته شدن ناكامل آن ازجمله موارد بیماری دریچه است. وقتی دریچهها بیمار میشوند به چند صورت میتوان به بیمار كمك كرد؛ تجویز دارو، ترمیم دریچه، تعویض دریچه به روش جراحی و اصلاح تنگی دریچه با بالن.
بیماریهای دریچه قلب قابل درمان هستند و با اطلاع رسانی میتوان بسیاری از افرادی كه این بیماری را دارند پیش از اینكه به مرحله حاد برسند، نجات داد.
دكتر سیدسعید حسینی، قائممقام بیمارستان شهید رجایی و جراح قلب و عروق درخصوص بیماری دریچه و جراحی دریچه میگوید: بیماریهای دریچهای قلب، بیماریهایی هستند كه با درگیر كردن بافت دریچهها بر عملكرد آنها تاثیر میگذارند. قلب مانند دیگر ارگانهای بدن یك ذخیره عملكردی دارد، بهعنوان مثال ما 2 كلیه داریم، ولی بدن میتواند براحتی با یك كلیه سالم ادامه حیات دهد. در مورد قلب این رزرو عملكردی بهگونهای است كه میتواند افزایش بار بر قلب و در نتیجه بازده قلبی حتی تا حدود 100 درصد افزایش را به عهده بگیرد و تحمل كند. مثال عینی آن در فعالیتهای ورزشی است.
وی ادامه میدهد: از دیگر مسائلی كه موجب افزایش بار بر عملكرد قلب میشود بیماریهای دریچهای قلب است. دریچهها در راستای عملكرد تلمبهای قلب نقش اساسی ایفا میكنند و از برگشت خون جلوگیری به عمل میآورند. هرگونه اختلال عملكردی این دریچهها میتواند موجب افزایش بار بر عملكرد قلب شود. اگر این اختلالات عملكردی كم یا حتی متوسط باشند قلب آن را تحمل میكند، ولی اگر بتدریج شدیدتر شود طی سالها به قلب فشار میآورد و در یك كلمه موجب خراب شدن آن میشود.
علائم و نشانهها
دكتر حسینی با اشاره به اینكه اختلالات عملكردی دریچههای قلب میگوید:این اختلالات ابتدا هیچگونه علامتی در بیمار ایجاد نمیكنند، ولی با پیشرفت بیماری، بیمار تحملش به فعالیتهای فیزیكی مانند ورزش یا پله بالا رفتن كم میشود و در آخر تنگی نفس حتی در حالت استراحت و احساس خفگی در خواب برای بیمار رخ میدهد. وی میافزاید: تصور كنید قلب را به 2 قسمت چپ و راست تقسیم كنیم. سمت راست قلب وظیفه رساندن خون به ریهها را برای اكسیژنه شدن به عهده دارد و دارای 2 دریچه 3 لتی (تریكوسپید) و دریچه ریوی هست. وظیفه سمت چپ قلب رساندن خون اكسیژنه به تمام بافتهای قلب با فشار بالاتر (حدود 5 ــ 4 برابر سمت راست قلب) است. در سمت چپ قلب نیز 2 دریچه بسیار مهم میترال و آئورت قرار دارند. دریچههای قلب با توجه به اینكه در هر ضربان یك بار باز و بسته میشوند، اگر به طور متوسط 70بار ضربان قلب باشد در طول عمر 70 ساله حدود 2 میلیارد و 500 میلیون بار باز و بسته میشوند.
90 درصد دریچهها، قابل ترمیم است
دكتر حسینی، روماتیسم قلبی را شایعترین بیماری دریچهای قلب در ایران نام میبرد و میگوید: بیماری رماتیسم قلبی بر اثر عدم درمان مناسب و بموقع یك گلودرد چركی ساده ایجاد میشود. معمولا سن ابتلا 12 ــ 10 سالگی است، ولی سن بروز بیماری و علامتدار شدن حدود 30 سالگی است.
وی خاطرنشان میكند:این بیماری معمولا موجب تنگ شدن دریچهها بخصوص دریچه میترال میشود و گاهی 2 دریچه میترال و آئورت را درگیر كرده، حتی 3 دریچه را هم در بعضی بیماران تخریب میكند.
خوشبختانه سالهاست تنگی دریچه میترال البته به شرطی كه بیش از حد ضخیم و استخوانی (كلسیفیه) نشده باشد با بالن زدن بدون عمل جراحی از طریق آنژیوگرافی قابل درمان است.
وی با اشاره به دیگر بیماریهای دریچهای قلب میافزاید: دژنراتیو، بیماری دریچهای است كه با افزایش سن معمولا بالای 65 سال دریچههای قلب بخصوص آئورت استخوانی (كلسیفیه) شده و در صورتی كه شدت تنگی زیاد باشد به عمل جراحی نیاز پیدا میكند، البته اگر آئورت ناهنجاری مادرزادی داشته باشد مثلا به جای 3 لت (leaflet)2 لت داشته باشد، ممكن است در 45 ــ 40 سالگی نیاز به عمل باشد.
از دیگر بیماریهای دریچهای قلب، بیماری میگزوماتو دریچه میترال است.در این بیماری به خاطر نبود كلاژن در بافت دریچه میترال، این دریچه ضخیم شده و طی زمان موجب نارسایی دریچه میشود.
دكتر حسینی میگوید: در بیش از 90 درصد این بیماران، دریچه قابل ترمیم است. در موارد بسیار نادری عفونت میتواند دریچههای قلبی را درگیر و موجب نارسایی آنها شود.
معمولا این اتفاق در كسانی میافتد كه بیماری زمینهای دریچهای و در نتیجه نارسایی دریچه داشته و وقتی میكروب وارد بدن میشود مانند كشیدن دندان، این میكروبها موجب عفونت میشوند. در بیماری دریچهای مانند دیگر بیماریها علل مادرزادی مسبب درصد كمی از این بیماری است.
پیشگیری بهتر از درمان
پیشگیری در مورد بیماریهای دریچهای كاملا صدق میكند؛ به عنوان مثال فقط كنترل گلودرد چركی میتواند جلوی بسیاری از بیماریهای روماتیسم قلبی را بگیرد. در صورتی كه بدانیم هنگام كشیدن دندان نارسایی حتی مختصر عفونتی داریم، استفاده از چند كپسول آنتیبیوتیك قبل و بعد از كشیدن دندان (البته طبق پروتكل) میتواند از بروز اندوكارتیت دریچهای جلوگیری كند، البته درصدی از بیماریهای دریچهای هم قابل پیشگیری نیستند و به درمان مناسب نیاز دارند.
دكتر حسینی با بیان این مساله ادامه میدهد: اصولا اشكال عملكردی دریچههای قلب به صورت تنگی یا نارسایی یا تركیبی از این دو است.
معمولا نارسایی دریچهای، دیر علائم بالینی از خود نشان میدهد چون به صورت خیلی آهسته علائم شروع میشوند و به صورت ملایم پیشرفت میكنند. اگر دیر شده باشد، در عمل كاری از دست پزشك برنمیآید. به همین دلیل با شنیدن هر صدای اضافی در قلب یا اگر هنگام فعالیت فیزیكی احساس كردیم كم میآوریم باید به پزشك متخصص قلب مراجعه كنیم.
منبع: تکناز
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)