نارسایی قلبی؛ چرا و به چه علت؟
در تعریف نارسایی قلب یعنی قلب انسان یا هر موجودی خوب انجام وظیفه نمیكند، قدرت انقباضیاش كم میشود و نمیتواند خون را از قسمتهای مختلف بدن دریافت كند و بعد از تبادل اكسیژن، دوباره آن را به همه جا پمپ كند...
در تعریف نارسایی قلب یعنی قلب انسان یا هر موجودی خوب انجام وظیفه نمیكند، قدرت انقباضیاش كم میشود و نمیتواند خون را از قسمتهای مختلف بدن دریافت كند و بعد از تبادل اكسیژن، دوباره آن را به همه جا پمپ كند.
قلبی كه مثل یك تلمبه در سینه ما میتپد، دو بخش دارد: قلب راست و قلب چپ. شایعترین نارسایی قلب، مختص قلب چپ است. حتی نارساییهای قلب راست، از قلب چپ منشا میگیرند. حالا بهتر است بدانیم.
چرا قلب چپ نارسا میشود؟
شایعترین علت آن، تنگ شدن عروق قلب است. وقتی كه رگ تنگ میشود، به تدریج آن قسمت از عضله قلب كه با آن رگ خونرسانی میشده، از بین میرود (سكته قلبی)، در نتیجه قلب قدرت انقباضی طبیعیاش را از دست میدهد و نارسا میشود.
ما قدرت انقباضی قلب را با معیارهای مختلفی میسنجیم. این قدرت كه بازدهی قلب شماست، باید در حدود ۵۵ تا ۶۵ درصد باشد. فاكتور بازدهی )e.f( به هر دلیلی كه عضله قلب نقص پیدا كند، كاهش مییابد. یكی از این عوامل كه باعث كاهش درصد بازدهی قلب میشود، تنگی عروق است. اما چرا عروق تنگ میشوند؟
▪ علتهای زیادی وجود دارد كه تعداد آنها به ۳۰۰ تا میرسد، اما بر مبنای مطالعات سازمان بهداشت جهانی، سه علت به عنوان مهمترین عوامل شناخته شدهاند:
۱) فشار خون بالا: با رژیم غذایی و داروها سعی میكنیم آن را متعادل كنیم تا رگها تنگ نشوند و سكتههای قلبی و مغزی اتفاق نیفتند.
۲) اختلال در چربیهای خون: چهار مورد آن را كه در آزمایشهای روتین و ساده بررسی میشوند، بیان میكنیم. كلسترول، تریگلیسرید، ال.دی.ال، اچ.دی.ال. كه سه تای اول از چربیهای بد و فقط اچ. دی.ال چربی خوب است. یعنی باید با رژیم و دارو سعی كنیم چربی بد را پایین بیاوریم و با ورزش مرتب (پیادهروی تند، كوهنوردی و...) و همچنین با لاغر شدن و كنترل وزن سعی كنیم چربی خوب اچ.دی.ال را بالا ببریم تا رگهایمان تنگ نشوند.
۳) دخانیات: مصرف دخانیات به هر شكل، هر نوع و هر مقدار باعث گرفتگی عروق میشود. حتی به تازگی ثابت شده یك تا سه سیگار در روز هم میتواند سبب گرفتگی عروق شود.
اگر صدای قلب بیماری كه دچار نارسایی قلبی است با گوشی پزشكی، گوش بدهیم صدای اضافی میشنویم و قلب توان واقعی برای انجام وظیفه را ندارد. فرد بیمار بیاشتها، بیخواب و ناتوان است. اگر نارسایی شدید باشد حتی بیمار قادر به راه رفتن و انجام كارهای ساده روزمره نیست. نارسایی قلب راست یا بطن راست معمولا به دنبال نارسا شدن قلب چپ اتفاق میافتد و به دنبال آن، رگهای گردنی بیمار برجسته میشوند، كبد بزرگ شده و شكم ممكن است آب بیاورد و یا پاها متورم شود. كسی كه قلب نارسا دارد باید دائم تحت نظر پزشك باشد و رژیم غذایی بینمك و داروهای خاص استفاده كند، اما بهتر است حالا كه آگاه شدید مراقب باشید تا قلبتان همیشه مثل ساعت كار كند.
بلوك قلبي
بلوك قلبي عبارت است از يك اختلال پايدار (خفيف يا شديد) در انتقال پيامهاي الكتريكي بين دهليزها (اتاقكهاي بالايي) و بطنها (اتاقكهاي پاييني) قلب. در اين حالت، هماهنگي بين انقباضات دهليزها و بطنها از بين ميرود. كنترل ضربان قلب ديگر بهطور طبيعي كه به هنگام فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري يا استرس، تند و در ساير زمانها كند ميشد انجام نخواهد گرفت و ضربانساز موجود در ديواره مشترك بطنها كه در حالت طبيعي خفته است شروع به كار خواهد كرد و سيستم الكتريكي بطنها را به راه خواهد انداخت. بلوك قلب ميتواند در هر سني رخ دهد اما در مردان بالاي 40 سال و خانمها پس از يائسگي شايعتر است.
علايم شايع
در موارد خفيفتر گاهي بدون علامت است.
كندي و نامنظمي ضربان قلب
از دست دادن ناگهاني هوشياري
گاهي تشنج
حملات منگي، ضعف، يا گيجي
علل
بيماري سرخرگهاي قلب، كه يك نوع آترواسكلروز (تنگ شدن سرخرگها) است.
ناهنجاريهاي مادرزادي قلب
مصرف بيش از اندازه داروي ديژيتال يا بعضي از داروهاي ديگر
عوامل افزايش دهنده خطر
افراد بالاي 60 سال
استرس
رژيم غذايي نامناسب كه پر چرب و پر نمك است.
چاقي
سيگار كشيدن
ديابت
بيماري قلبي، مثل آترواسكلروز، نارسايي احتقاني قلب يا بيماري دريچهاي قلب
بالا بودن فشارخون
سابقه اختلال الكتروليتي
مصرف بعضي داروها، مثل ديژيتال، كينيدين يا مسدودكنندههاي بتا ـ آدرنرژيك
پيشگيري
در صورت وجود هرگونه بيماري زمينهساز، براي درمان به پزشك مراجعه كنيد.
سيگار نكشيد.
بهطور منظم ورزش كنيد.
رژيم غذايي كم چرب و كم نمك داشته باشيد.
عواقب مورد انتظار
با كاشتن يك دستگاه ضربانساز ميتوان علايم را كنترل نمود.
عوارض احتمالي
كند، تند، يا نامنظم شدن ضربان قلب و ايست قلبي
درمان
اصول كلي
بررسيهاي تشخيصي مخصوص براي سنجش فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري الكتريكي قلب، مثل استفاده از دستگاه هولتر براي مدت 24-12 ساعت، كه با آن ميتوان اختلالات ضرباهنگ قلب را از يك روز تا دو هفته مورد بررسي قرار داد. اين دستگاه هر بار به مدت 24-12 ساعت به بيمار بسته ميشود و ضربان قلب وي را ثبت ميكند.
گاهي جراحي براي كاشتن يك دستگاه ضربانساز مصنوعي. اين دستگاه يك جريان الكتريكي را بهطور منظم توليد ميكند و باعث حفظ ضربان قلب در حالت طبيعي ميشود.
هميشه يك دستبند يا گردن آويز كه نوع بيماري شما روي آن مشخص شده باشد همراه داشته باشيد تا اگر بهطور ناگهاني هوشياري خود را از دست داديد بهتر بتوان به شما كمك كرد.
سيگار نكشيد.
داروها
دارويي براي معالجه بلوك قلبي وجود ندارد، اما بعضي از داروها هستند كه آن را بدتر ميكنند. از داروهايي كه براي تخفيف آلرژي يا گرفتگي بيني مورد استفاده قرار ميگيرند اجتناب كنيد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
اصلاً فكر نكنيد كه معلوليت داريد. ورزش در حد كم، كمككننده است و نبايد از آن ترسيد. نظر پزشك خود را در مورد ورزش بپرسيد و با موافقت وي يك برنامه منظم ورزشي را آغاز كنيد. پيادهروي ايدهآل است.
رژيم غذايي
اگر اضافه وزن داريد، وزن خود را كم كنيد.
از مصرف الكل جداً خوداري كنيد. الكل باعث مهار ضربان قلب ميشود.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم بلوك قلبي را داريد، خصوصاً در صورت بروز حمله از دست دادن هوشياري رخ دهد.
اگر پس از تشخيص، استرس زندگي شما زياد شود.
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)