سرطان خون (لوسمي)

[mehraboOon]

سرطان خون
(لوسمي)



سرطان خون يا همان "لوسمي" يکي از شايع ‌ترين و مهلک‌ ترين بيماري ‌هايي است که هر ساله تعدادي از افراد جهان را قرباني مي‌ کند.طبق تحقيقات، سلول‌ هاي اجدادي يا همان سلول‌ هاي بنيادين مغز استخوان اقدام به توليد گلبول‌هاي قرمز، گلبول‌هاي سفيد با نام عمده نوتروفيل، لنفوسيت، مونوسيت و نهايتا ذرات پلاکتي مي‌ کنند. اين ها بخش جامد خون را تشکيل مي‌ دهند و بخش مايع آن "پلاسما" نام دارد که حاوي پروتئين‌ ها، املاح، هورمون‌ ها و آب است.
تنظيم تعداد سلول ‌ها در خون مستقيما به عهده عوامل کنترلي رشد در مغز استخوان هستند.
دکتر سيدمحسن رضوي، فوق ‌تخصص بيماري‌ هاي خون و سرطان در گفتگو با "جام‌جم" مي‌ گويد: منظور از سرطان خون اين است که سلول ‌هاي اجدادي (بنيادين)‌ مهار طبيعي رشد را برنمي‌ تابند، يعني زير بار قدرت کنترل بدن نمي ‌روند و بي ‌رويه تکثير مي‌ کنند و در يک کلام لوسمي يعني تکثير بي ‌رويه سلول ‌هاي بنيادين خون ‌ساز در مغز استخوان که وقتي شروع به تکثير مي ‌کنند، فقط همانند خود را توليد مي ‌کنند و جلوي ساخت عوامل طبيعي ديگر سلولي را مي ‌گيرند که نتيجه آن توليد يک رده سلولي بيش از حد طبيعي است که بالغ شده و با ايجاد سلول نهايي منجر به سرطان خون مزمن مي ‌شود.
در اين نوع سرطان(سرطان خون مزمن) سلول بنيادين سرطاني شده و در حال تکثير بي ‌رويه است و راه بلوغ سلولي باز است و معمولا بيمار سني بالاي 50 سال دارد و ممکن است مدت‌ ها و حتي سال ‌ها دچار اين بيماري باشد و از آن خبر نداشته باشد و به طور تصادفي در آزمايش ‌هاي چکاپ از بيماري خود مطلع شود يا اين که چندينسال بعد به دليل کاهش وزن، بزرگي طحال، تعريق، تب و خستگي پيش ‌رونده مشخص شود که فرد به لوسمي مزمن دچار شده است.
ولي در لوسمي حاد تکثير بي ‌رويه ي سلول‌ هاي بنيادين خون‌ ساز در مغز استخوان، در شرايطي که حتي بلوغ اين سلول‌ ها هم ساقط شده است، سلول‌ هاي بنيادين (Blast) شروع به تکثير سلول‌ هاي مشابه خود مي ‌کنند و مغز استخوان سرشار از اين سلول‌ ها مي‌ شود، بي ‌آن که راه بلوغش باز باشد.
در لوسمي حاد، مغز استخوان با تعداد کثيري سلول مواجه است که نه ‌تنها جاي زيادي را براي ساير سلول‌ هاي طبيعي اشغال کرده‌ اند، بلکه حتي خودشان هم قادر به بلوغ و سير فرآيند رشد نيستند و نتيجه آن مي ‌شود که فرد بيمار گلبول‌ هاي سفيد، پلاکت‌ ها و گلبول‌ هاي قرمز خود را از دست مي‌ دهد.
آمار نشان مي‌ دهد علائم باليني سرطان خون حاد به مراتب جدي ‌تر از سرطان خون مزمن است که به شکلکم‌ خوني، ضعف، بي ‌حالي و رخوت از جانب گلبول ‌هاي قرمز خود را نشان مي‌ دهد و وقتي گلبول‌ هاي سفيد کاهش پيدا مي‌ کنند، عفونت‌ هاي پرخطر فرد را تهديد به مرگ مي‌ کند و هنگامي که پلاکت هاي خون افت کرد، فرد مستعد خونريزي ‌هاي غيرعادي و غيرمترقبه مي ‌شود.

دکتر رضوي با بيان اين که خونريزي، تب و عفونت، ضعف و بي ‌حالي و خستگي مي ‌تواند از دلايل مراجعه فرد به پزشک باشد، عنوان مي ‌کند: در برخورد با افراد مشکوک به سرطان لازم است مغز استخوان آن ها که سرچشمه ي سلول‌ هاي خون‌ ساز است، مورد بررسي قرار گيرد.
درمان

دکتر رضوي با بيان اين که امروزه سرطان خون مزمن (ميلوئيد)‌ با کپسول‌ هاي خوراکي درمان مي ‌شود، در خصوص لوسمي مزمن لنفوئيد اذعان مي‌ کند: اين نوع از سرطان بيشتر در سالمندان مشاهده مي ‌شود و به قدري سيرش آرام است که تا پايان عمر نيازي به درمان ندارد و گاهي به اندازه ‌اي سريع رشد مي‌ کند که با بهترين درمان ‌ها هم بيش از چند ماه نمي ‌توان به بيمار کمک کرد.
در حالي که در لوسمي حاد لنفوئيد که بيشتر در کودکان شايع است، در 80 درصد مواقع، بيماري قابل درمان است و بالعکس آن، اين بيماري در بزرگسالان سرنوشت درخشاني ندارد و کمتر از 30 درصد از آن ها در پايان 5 سال زنده مي ‌مانند.
از هر 100 هزار نفر در طول سال، 10 تا 20 نفر به لوسمي حاد مبتلا مي‌ شوند که عوامل محيطي و ژنتيکي در ايجاد آن نقش موثري دارند.
عوامل محيطي همچون پرتوهاي راديواکتيو، پرتوهاي الکترومغناطيسي، داروهاي شيمي ‌درماني، بنزن و سيگار و عوامل ژنتيکي در بروز و ظهور سرطان‌ ها نقش بسيار مهمي دارند، بنابراين بخشي از درمان‌ هاي مدرن سرطان خون‌ حاد بر پايه تغيير رفتار ژنتيکي سلول سرطاني پي‌ ريزي شده است.

استفاده از ميوه و سبزيجات مي ‌تواند سيستم ايمني افراد را تا حدي قوي نگه دارد و مانع از بروز برخي از سرطان‌ ها شود؛ ولي اين موضوع هم کاملا ثابت نشده است.

[mehraboOon]

رژیمی سالم برای مبتلایان به لوسمی

لوسمی همان سرطان خون است که به چهار نوع مختلف دیده می شود. این سرطان از سلول های مغز استخوان شروع می شود و تکثیر می یابد. این تکثیر سلولی نهایتا تمام سلول های خارج از محدوده خود و سلول های طبیعی مغز استخوان را نیز درگیر می نماید.
لوسمی در همه گروه های سنی اتفاق می افتد، اما بیشتر در افراد بالای 60 سال دیده می شود.

عوارض جانبی این بیماری متفاوت است و می تواند بسیار شدید باشد.
به علت اثرات مخربی که این بیماری بر روی بدن دارد و همه بدن را تحت الشعاع خود قرار می دهد، داشتن یک تغذیه صحیح و اجرای یک برنامه غذایی سالم بسیار حائز اهمیت است.

به علت روش های درمانی گوناگونی که بیماران سرطانی مجبور به تحمل آن ها هستند، کاهش وزن به طور حتم اتفاق می افتد.

اشتها در این بیماران به سرعت کاهش می یابد.

یک بیمار سرطانی باید از رژیمی پیروی کند که در آن تمام گروه های غذایی وجود دارند.

این بیماران باید از وعده های غذایی کم حجم استفاده نمایند، ولی تعداد وعده های غذایی آن ها باید به بیشتر از 6 وعده در روز برسد.

به علت اثرات مخربی که بیماری لوسمی بر روی بدن دارد و همه بدن را تحت الشعاع خود قرار می دهد، داشتن یک تغذیه صحیح و اجرای یک برنامه غذایی سالم بسیار حائز اهمیت است.

کالری

برای دریافت کالری اضافه، می توان از غذاهای پُرکالری مانند مثل معجون های مختلف، استفاده نمود.
پروتئین

پروتئین نیز برای تقویت این بیماران حائز اهمیت است. پروتئین را می توان از غذاهایی چون گوشت قرمز لُخم، مرغ و ماهی به دست آورد.
آب

دریافت آب برای این بیماران، به منظور مقابله با کم آبی بدن مهم است، زیرا در نتیجه درمان هایی چون شیمی درمانی و رادیوتراپی، بدن این بیماران آب از دست می دهد.

مصرف مقدار کافی آب و مایعات برای مقابله با یبوست، بی حالی و رخوت که در این بیماران شایع است، کمک کننده می باشد.چند توصیه مفید

* برای افراد مبتلا به لوسمی، غذا خوردن در بین افراد خانواده و جمع فامیل بسیار کمک کننده است. این کار باعث می شود که حواس این افراد پرت شود و بهتر غذا بخورند.
* برای این افراد غذاهای خوشمزه و لذیذ تهیه نمایید و بیشتر از غذاهایی که در مقادیر کم تهیه می شوند، استفاده نمایید. این کار به آن ها کمک زیادی می نماید و از خسته شدن آن ها در هنگام خوردن می کاهد.
* انجام برخی ورزشها فعالیت های بدنی، به منظور افزایش اشتها و تمایل این افراد به خوردن، مفید خواهد بود.

* در بعضی از بیماران مبتلا به لوسمی افزایش وزن و چاقی، اتفاقی معمول و شایع است که این امر به دلیل احتباس آب ، در بدن این افراد است.

* اجرای رژیم های کاهش وزن برای این بیماران اصلا کار صحیحی نیست، بلکه یک رژیم کم چرب و کم نمک برای این بیماران مفید خواهد بود.

* مبتلایان به لوسمی علائمی چون حالت تهوع، دل آشوبه و استفراغ را تجربه می کنند و ممکن است غذا برای آنها جذاب و خوشایند نباشد، مخصوصا اگر تحت درمان های مختلف قرار گیرند. عمده ترین اثر جانبی این درمان ها کاهش توانایی جذب مواد مغذی از غذاهاست.
* مشورت با یک رژیم شناس یا کارشناس تغذیه می تواند به شما کمک کند تا یک برنامه غذایی مفید برای این بیماران تنظیم و تهیه نمایید.
منبع:
http://www.medinet.org/articles/gene...-patients.html
مریم مرادیان نیری – کارشناس علوم تغذیه
*