بررسي ويژگي هاي شگفت انگيز خاک سياره سرخ



توانايي هاي نهفته گسترش حيات

دانشمندان با ارائه گزارشي از عملکرد کاوشگر مريخي فونيکس، ويژگي هاي شگفت انگيز خاک اين سياره را که نشانه هاي قدرتمندي از احتمال وجود حيات در اين سياره ارائه مي دهد، بررسي کردند. به گزارش مهر، راه آب ها، شبکه هاي آبي و ديگر خصوصيات موجود روي سطح مريخ اين نظريه را مطرح مي کند که از گذشته هاي دور آب روي سطح سياره سرخ در جريان بوده است، در عين حال بررسي هاي جديد از وجود آب منجمد در شرايط کنوني سياره نيز خبر مي دهد. يافته هاي کاوشگر مريخي فونيکس در قالب گزارشي کامل ارائه شده که جزئيات کامل ساختار خاک قسمت هاي شمالي سياره و تاريخچه وجود آب در مريخ را در کنار بررسي امکان وجود حيات ارائه کرده است.

وجود آب در خاک مريخ

در ميان يافته هاي شگفت انگيز فونيکس که در مه 2008 روي سطح مريخ فرود آمده است، وجود لايه يي از يخ به ضخامت چند سانتي متر در زير صفحات غبارآلود قطبي اين سياره بيشتر جلب توجه مي کند. کاوشگر فونيکس طي بررسي هاي خود با حرکت به سوي منطقه يي به نام Vastitas Borealis سعي کرد اطلاعات به دست آمده از مدارگرد اديسه را که نشانه هايي از وجود آب در اين منطقه را ثبت کرده بود، به اثبات برساند. اين کاوشگر با استفاده از بازوهاي روباتيک خود تلاش کرد به لايه هاي منجمد موجود در زير لايه هاي خاکي اين منطقه دست يابد. فونيکس طي يکي از حفاري ها موفق به يافتن مواد درخشاني شد که در چهار تا پنج سانتي متري عمق خاک قرار داشتند. محققان پروژه طي ماه هاي بعد دريافتند اين مواد به تدريج تصعيد و ناپديد شدند. فونيکس با تلاش هاي فراوان موفق به نمونه برداري از خاک منطقه و آزمايش اين نمونه ها شد. نتيجه اين آزمايش ها که به صورت رسمي در 31 جولاي 2008 اعلام شد، نشان مي دهد آب به صورت ذرات يخي درون ساختار خاک مريخ يافت مي شود. به گفته دانشمندان يخ در اعماق مختلفي از سطح مريخ قرار دارد که اين تفاوت عمق به منطقه مورد مطالعه بستگي خواهد داشت. منطقه يي که فونيکس در آن فرود آمده بود، از تپه هاي زاويه داري تشکيل شده است که توسط ناوديس هايي حاصل از تغييرات فصلي لايه هاي يخي نهفته در زير خاک احاطه شده اند. يخ موجود در مرکز تپه ها بسيار رقيق بود و در ناوديس ها با وجود حفاري فراوان، هيچ لايه يخي کشف نشد. به گفته دانشمندان تاکنون چگونگي شکل گيري لايه يخي در اين قسمت از خاک مريخ کشف نشده است. نظريه هاي اثبات نشده يي توسط دانشمندان ارائه شده است که هنوز هيچ يک از آنها به قطعيت نرسيده اند. برخي از دانشمندان معتقدند چنين لايه نازکي از يخ مي تواند باقيمانده صفحه يخي بزرگ تر، اقيانوسي منجمد يا حاصل بارش برف در مريخ به شمار رود. نظريه يي که بيشترين نزديکي را با واقعيت دارد، اين است که بخار آب ناشي از اتمسفر مريخ به تدريج به سطح سياره نفوذ کرده و تحت تاثير درجه حرارت بسيار پايين به لايه يي منجمد تبديل شده است.

کربنات کلسيم

فونيکس علاوه بر وجود آب، موفق به کشف مواد شيميايي ديگري نيز شده است که نشان مي دهد در گذشته آب با خاک اين سياره در تعامل بوده است. کربنات کلسيم از جمله موادي است که توسط تجزيه کننده حرارتي و گازي اين کاوشگر کشف شده است. اين ماده سه تا پنج درصد از ساختار خاک سياره سرخ را در منطقه فرود فونيکس تشکيل داده و به نظر مي رسد اين ماده در گذشته در اثر واکنش دي اکسيدکربن موجود در اتمسفر با لايه هاي يخي موجود در خاک به وجود آمده اند. به اعتقاد محققان کربنات در خاک مريخ خاصيتي قليايي به ذرات خاک بخشيده و خاک منطقه فرود فونيکس را نسبت به مناطق ديگر کاملاً متفاوت کرده است. خاک قليايي از اين نظر که توانايي رشد دادن حيات را در خود دارد، از ارزش بالايي برخوردار است.

پرکلرات

پرکلرات ماده يي با خاصيت اکسيداسيون بالا از ديگر موادي است که فونيکس موفق به کشف آن شده است. به گفته دانشمندان اين ماده از جمله مواد بعيدي بوده که هيچ کس انتظار کشف آن را در خاک مريخ نداشت. اين ماده به دليل نزديکي بيش از حد با آب از ارزش بسياري برخوردار است، براي مثال ميکروب هاي موجود در آب از اين ماده به عنوان منبع انرژي شيميايي استفاده مي کنند. اطلاعاتي که تاکنون توسط فونيکس کشف شده است، درک بسيار بالايي را از گذشته مريخ به دانشمندان ارائه کرده و شواهد بسيار محکمي را در وجود منطقه يي که توانايي گسترش حيات را در خود نهفته، فراهم کرده است. سياره مريخ در ميان ديگر سياره هاي منظومه خورشيدي به دليل شباهت ساختاري به زمين مورد توجه بسيار قرار دارد و دانشمندان از گذشته در تلاش بوده اند با يافتن نشانه يي قابل اثبات از حيات در اين سياره امکان سفر انسان به سياره سرخ رنگ را فراهم آورند.